Prema podacima interdisciplinarnog tima italijanskih istraživača, izgleda da je povreda na nozi skeleta starog 2.000 godina, koji je pronađen u rimskom grobu u severnoj Italiji, zapravo redak dokaz da se radi o pogubljenju raspećem.
Iako je to široko potvrđeno u istorijskim spisima — uključujući i Novi zavet — to je tek drugi poznati arheološki dokaz veoma okrutnog oblika smrtne kazne, koju su Rimljani praktikovali protiv kriminalaca, kao i revolucionara kao što je bio Isus.
Iako su Rimljani dugo usavršavali i praktikovali ovakav vid pogubljenja, teškoće u čuvanju oštećenih kostiju i tumačenju povreda ometaju prepoznavanje žrtava raspeća, ali kako navode istraživači, to ovo otkriće čini još dragocenijim.
Jedini prethodno otkriven arheološki dokaz potiče iz iskopina u Jerusalimu iz 1968. godine, koji je pronašao Vasilios Caferis u grobnicama velikog jevrejskog groblja (period drugog veka p.n.e. do 70. godine n.e.). Unutar tipične kamene grobnice iz tog vremena, Caferis je, između ostalog, otkrio i nekoliko posuda napravljenih od kostiju.
Kako je napisao u jednom članku 1985. godine, Caferis je otkrio da nisu Rimljani izmislili raspeće.
„Ljudi pretpostavljaju da su Rimljani izmislili raspeće, a to je pogrešno. Raspeće su zapravo praktikovali Asirci, Feničani i Persijanci tokom prvog milenijuma pre nove ere“, napisao je Caferis tada.
Ipak, analiza ostataka pronađenih u Italiji, za koje se navodi da pripadaju muškarcu starom između 30. i 34. godine koji je raspet, nisu potpuno nedvosmisleni.
Njihovo tumačenje je komplikovano zbog loše očuvanosti površine kostiju. Radiokarbonsko utvrđivanje starosti kostiju nije bilo moguće, ali okolnosti u kojima su ostaci otkriveni, ukazuju da je reč o periodu rimskog doba.
Kako su naveli istraživači, skelet je otkriven tokom infrastrukturne operacije 2006-2007. godine u opštini Gavelo na severu Italije. Telo je bilo položeno na leđa. Bilo je čudno za vremenski period u kome je sahranjeno, jer je telo položeno direktno u zemlju, bez bilo kakvih dobara koja su se inače polagala uz preminulog.
Nakon detaljnijeg pregleda kostiju, istraživači su primetili „određene lezije“ na desnoj peti.
Interdisciplinarni tim je odlučio da koristi antropološke i genetske metode za stvaranje „biološkog profila pojedinca“.
Kroz proučavanje kostiju i arheoloških podataka, uključujući uslove u kojima je telo sahranjeno, istraživači veruju da su u stanju da duboko shvate „društvenu ulogu žrtve i model nasilja u prošlim populacijama“.
Na Univerzitetu u Sijeni digitalnim mikroskopom generisane su 3D slike rupe u peti, a osim toga, u laboratoriji molekularne antropologije Univerziteta u Firenci, isključivo posvećenom antičkoj analizi DNK, izabrana su tri komada iz pršljenova za genetsku analizu.
Dokazi o potencijalnom raspeću nalaze se samo na desnoj peti. Kako su naveli, otkrili su da je peta najverovatnije prikovana za tvrdu površinu i to pre smrti žrtve.
Istraživači pretpostavljaju da su „gornji udovi bili fiksirani ekserima za krst kroz zglobove“. Međutim, nedostatak dokaza pokazuje da su ruke mogle da budu i vezane za krst, kao što se smatra da je najverovatnije bio slučaj na primeru Jerusalima.
Na osnovu arheoloških i antropoloških podataka istraživači takođe izvlače potencijalne zaključke o žrtvi. Zapažaju da je u rimskom svetu raspeće istorijski uticalo na marginalizovano stanovništvo: robove (čak i nakon što su postali slobodni), revolucionare, strance, kriminalce i ostale nerimske građane.
