Ambasador NR Kine u Crnoj Gori Cui Dživei najavio je ove nedelje izgradnju nove Ambasade Kine u centru Podgorice, koja neće biti samo diplomatsko predstavništvo, već i reprezentativni objekat multifunkcionalnog karaktera.
Kineski ambasador je naveo da je Podgorica kao investiciona destinacija „privlačna za kineske privrednike“, kao i da broj kineskih turista u Crnoj Gori raste svake godine.
„Broj turista iz Kine koji posjećuje Podgoricu bilježi stabilan i konstantan rast, tako da taj trend očekujemo i ove godine“, kazao je Dživei.
Poznato je da Kina kao svjetska sila sa narastajućim globalnim uticajem, kako bi učvrstila svoju poziciju u Evropi, na premijerskom nivou redovno organizuje Samit u formatu 16 + 1 sa zemaljama Centralne i Istočne Evrope. Ali ono čemu se u javnosti manje govori, jeste da se sličan forum svake godine održava i kada su u pitanju gradonačelnici Kine i 16 pomenutih zemalja, što samo potvrđuje da Kina kao velika svjetska sila svoju politiku brižljivo gradi na više nivoa.
Upravo jedan takav skup gradonačelnika Pekinga i glavnih gradova zemalja Centralne i Istočne Evrope održan je prošle godine u septembru u Podgorici, dok je za organizaciju tog događaja ove godine zadužen glavni grad Srbije.
Takođe, sama činjenica da NR Kina gradi reprezentativnu zgradu ambasade u glavnom gradu Crne Gore, simbolično poručuje da je Kina kao globalna sila danas snažno prisutna svuda, pa i kada su u pitanju zemlje koje u političkom smislu predstavljaju periferiju Evrope.
Komentarišući za Sputnjik ovu činjenicu, kao i okolnost da glavni infrastrukturni projekat, poput auto-puta u Crnoj Gori, danas grade i finansiraju kineske kompanije i banke, analitičar Igor Damjanović kaže da je „dobro što se Kina na velika vrata vraća u Srbiju i Crnu Goru“, odakle je, kako kaže „latentno otjerana nakon 5. oktobra 2000. godine“.
„Kina je za vrijeme vlasti Slobodana Miloševića predstavljala našeg glavnog spoljnopolitičkog partnera. Viziju predsjednika Miloševića da Kina polako postaje najveća svjetska sila naša javnost je primala sa podsmijehom. Podsjetiću da je u novembru 1997. godine Milošević u Kinu odveo tridesetočlanu delegaciju. Odatle je donio veoma povoljne finansijske aranžmane, od kojih je oko jedne milijarde dolara pozajmice dobijeno bez ikakvih kamata, a kineski partneri pokazali su spremnost da preuzmu vlasništvo nad više domaćih fabrika kao što su ’IMT‘, ’Goša‘, ’Zmaj‘, ’24. oktobar‘, ’Viskoza‘…“, kaže Damjanović.
Damjanović takođe smatra i da „Kina polako postaje najveća svjetska sila“, uz ocjenu da je dobro što ona za širenje svog uticaja ne koristi iste metode kao Zapad.
„Pozitivno je što Kinezi svoj strateški uticaj šire kroz obostrano korisnu saradnju, za razliku od Zapada koji to radi ratovima, vojnim prevratima, obojenim revolucijama i neokolonizacijom. Poslije blizu dvije decenije Kinezi ponovo dolaze na Balkan. Međutim, zahvaljujući ’mudroj‘ politici bezuslovnih EU integracija, mi danas možemo da im ponudimo neuporedivo manje. Fabrike za koje su bili zainteresovani u vrijeme Miloševića odavno ne postoje. Kinezi nama u datom trenutku mogu ponuditi investicije, prije svega, u putnu infrastrukturu i finansijske aranžmane neuporedivo povoljnije od MMF-a i Svjetske banke“, kaže Damjanović.
Naš sagovornik ipak upozorava da pored brojnih mogućnosti koje nudi saradnja sa Kinom, to apriori ne znači da će Crna Gora od toga nužno imati koristi, prije svega ako se uzme u obzir sposobnost crnogorskih vlasti da te prilike iskoriste, a o čemu svjedoči i kreditni aranžman za auto-put koji je u mnogo čemu nepovoljan za Crnu Goru.
„Kada kao Crna Gora imate potpuno nesposobnu vlast, to ne znači da će društvo osjetiti benefite od partnerstva sa bilo kim, pa ni sa Kinom. Uzmimo primjer auto-puta koji se gradi. Naša vlast je prvo osmislila auto-put Bar—Boljare, čiji je pravac nejasan, pa je onda bez ikakve potrebe kredit, koji se servisira u evrima, vezala za dolar i tako kroz negativne kursne razlike troškove projekta uvećala za preko 100 miliona evra“, kaže Damjanović.
Pored sve većeg prisustva Kine u Crnoj Gori, tu su i ruski turisti koji su godinama tradicionalno najbrojnija grupa na crnogorskom primorju, a da interesovanje Rusa za Crnu Goru ne jenjava, svjedoče i procjene ruskih turističkih poslenika da će ove godine doći do porasta broja putnika na avio-linijama između Rusije i Crne Gore, između 15 i 20 odsto zbog povećanja interesovanja ruskih turista za ljetovanje na crnogorskom primorju.
Zbog ove činjenice je i ruska lou kost kompanija „Pobeda“, inače ogranak državne avio-kompanije „Aeroflot“, zatražila dozvolu za pokretanje svakodnevne avio-linije između Moskve i Podgorice tokom ljeta, pa naš sagovornik primjećuje da iako Podgorica zvanično stremi ka NATO-u i EU, glavne investicije i turisti Crnoj Gori ipak pristižu iz Kine i Rusije.
„Crna Gora već više od dvije decenije bezglavo stremi ka EU. Rezultati takve politike su kolaps privrednog sistema, rekordan spoljni dug i nezaposlenost. Jedini zdrav novac koji se sliva u crnogorsku ekonomiju potiče iz turističke privrede. Turisti iz Rusije ne samo da su najbrojniji, već i po podacima Nacionalne turističke organizacije neprikosnoveni lideri u potrošnji. Pošto praktično najozbiljniji investitori u našoj ekonomiji dolaze iz Kine, a najznačajniji prihod ostvarujemo od ruskih turista, nameće se potpuno legitimno pitanje da li je do sada Crna Gora osjetila ikakve realne benefite od bezuslovnih evroatlantskih integracija“, zaključuje Damjanović.
