Kako je CIA naučno srušila mit o Albancima kao Ilirima i starosedeocima Balkana
© AP Photo / Visar Kryeziu
Pratite nas
Albanci nisu ni Iliri ni starosedeoci Balkana koji su na Kosovu i Metohiji dočekali Slovene, već su se doselili na Balkan zajedno sa velikom indo-evropskom grupom naroda, navodi se u dokumentu CIA iz 1950. godine, sa kojeg je skinuta oznaka tajnosti. Priča o ilirskom poreklu Albanaca je mit, ističe profesor Miloš Ković.
CIA se u svojoj analizi poziva na rimskog istoričara Strabona koji je zabeležio da su Albanci u veku pre Hrista naseljavali područje oko reke Kure, u današnjem Azerbejdžanu i da su bili važna etnička grupa jer su mogli da okupe vojsku od 80.000 ljudi pod oružjem.
Narod koji Strabon naziva Albancima činila su plemena kojima su upravljali „kraljevi“, a koja su pritisnuta sa juga i istoka, i bez mogućnosti da brane svoju teritoriju krenuli u Veliku seobu naroda i tako stigli do današnje Albanije, navodi CIA u izveštaju.
Ilirsko poreklo Albanaca – mit iz austrougarske kuhinje
Ne bi trebalo potceniti ono o čemu piše CIA jer iskustvo nam pokazuje da tako nešto nije mudro, a to se može reći čak i za istoriografske podatke koje ovaj izvor nudi, kaže za Sputnjik istoričar dr Miloš Ković, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Istoriografske podatke u dokumentu CIA trebalo bi pažljivo proučiti i odvojiti ono što je mitologija ili praktična politička zloupotreba od podataka od kojih može biti određene koristi za nauku. Zato se teorija o kavkaskom poreklu Albanaca, koja se navodi u dokumentu CIA iz 1950. godine, ne može unapred odbaciti, ističe Ković.
„Balkan je područje kojim su se kretali različiti narodi i balkanski narodi su mešavina različitih naroda, s tim što je u tom mešanju naroda uvek određena komponenta, jezička, genetička i na kraju krajeva duhovna, uvek prevladavala. Albanci su mešavina naroda čak i po toj teoriji koja dolazi iz CIA koja nije nova jer su je i oni našli u literaturi. Čak i CIA tvrdi da je do te seobe došlo u vreme Rimljana ili pre Rimljana, tako da i po toj teoriji Albancima pripada neka vrsta antičkog porekla, što se ne može prihvatiti. Jer i nauka i zdrav razum kažu da se ne može govoriti o identitetima koji traju hiljadama godina.“
Nauka je potvrdila da su poslednji podaci koji pominju Ilire iz drugog ili trećeg veka nove ere a da se preci Albanaca, Arvaniti takozvani, pojavljuju tek u 11. veku. Tako da je priča o ilirskom poreklu Albanaca koja se pojavljuje u Tirani i Prištini – mit, mitologija proizvedena pre svega u Beču, u akademskim institucijama Austrougarske, objašnjava Ković.
Saradnici Osmanlija bez srednjevekovnih dinastija
Ković se slaže sa nalazom CIA da su se Albanci u vreme pokreta oslobađanja balkanskih naroda od otomanske vlasti našli u nezavidnoj poziciji, jer je njihova borba uvek imala antislovenski karakter. To je i glavni razlog zašto su se Albanci koji su se, kako navodi CIA, herojski borili protiv Turaka u brojnim bunama i ustancima, stali pod tursku zastavu u borbi protiv ruske vojske u Krimskom ratu.
„Oni narodi kod kojih je došlo do masovnog prelaska na islam, a to su ponajviše Srbi i Albanci, imali su taj deo etnički srpskog, odnosno albanskog stanovništva koji je zbog verske pripadnosti prešao na stranu Osmanlija. Međutim, kod Albanaca je taj broj više od 60 odsto danas. Dakle, nije svejedno da li manji deo prelazi na islam kao kod Srba, ili većinski deo. To što je većina Albanaca prešla na islam dalo je određeni identitet albanskom pokretu u 19. veku. Za razliku od Srba, Bugara i Grka, Albanci nisu mogli da se pozivaju na svoje srednjovekovne tradicije. Srbi su se pozivali na Dušana Silnog, Kneza Lazara, Svetog Savu, Bugari na svoje bugarsko carstvo, Grci na Vizantiju, a Albanci takvo nasleđe nisu imali osim Skenderbega koji im je takođe pripisan, s obzirom na srpsko poreklo Skenderbegove porodice.“
Zato je i koren izvora albanskog nacionalizma tražen u antici, u starom veku i u tome je pomogla, pre svega austrougarska nauka. O tome su kod Srba pisali Dušan Fundić, Slavenko Terzić, Milorad Ekmečić i drugi istoričari, a nedavno je na tu temu objavljena i knjiga bugarske istoričarke Teodore Toleve, dodaje Ković.
Upotreba Albanaca za istrebljenje Srba
Pomenuti istoričari su pisali o tome kako je identitet Albanaca kreiran u akademskim institucijama Austrougarske a onda je u praksi preko konzulata, diplomatske mreže i na kraju krajeva i vojnim sredstvima – nametan susednim narodima.
„Zaista, u vreme pokreta za oslobođenje i ujedinjenje balkanskih naroda u 19. veku Albanci su većinski stajali na strani Osmanlija i korišćeni su, recimo, za gušenje Prvog srpskog ustanka i u ratovima protiv Srba 1876/77. Korišćeni su takođe i za istrebljenje srpskog stanovništva u pograničnim područjima između Osmanskog Carstva i slobodnih balkanskih zemalja među kojima je i Kosovo i Metohija. Ali u albanskom nacionalnom pokretu određenu ulogu igrali su i hrišćani, i pravoslavni i katolici, tako da je između tih delova pokreta postojalo određeno suparništvo. Međutim, rimokatolički Albanci sa severa su vrlo rano prišli Austrougarskoj tako da su tu njihove suprotnosti bile amalgamisane albanskom nacionalnom idejom za koju je podrška dolazila iz Beča.“
Ako se to uporedi sa srpskim slučajem, vidimo da je deo srpskog stanovništva koji je prešao na islam odvojen od srpskog nacionalnog korpusa, i u tome je značajnu ulogu odigrala austrougarska nauka.
„Austrougarska koja je radila na spajanju delova albanskog, sistematski je radila na razbijanju delova srpskog naroda koji su pripadali različitim verama, i u tome je ključna razlika. Vuk Karadžić se u svom tekstu 'Srbi, svi i svuda' čudi kako to da ne samo Nemci različitih vera, nego i Albanci različitih vera ispovedaju jedinstven nacionalni identitet, dok kod Srba nije takav slučaj“, zaključio je Ković.
Pogledajte i:
