Perfidni potez Prištine: Sprema otimanje 70 hektara srpske zemlje i - atak na manastir Gračanicu
17:48 11.11.2023 (Osveženo: 08:27 12.11.2023)
© Foto : Živojin Rakočević
Pratite nas
Privremena Vlada u Prištini nedavno je donela odluku o eksproprijaciji više desetina hektara zemljišta u blizini arheološkog nalazišta Ulpijana, radi daljeg istraživanja lokaliteta sa ostacima iz perioda Rimskog carstva. Iza svega se krije namera Prištine da prisoji zemlju Srba, smatra istoričar Luka Jovanović.
Radi se o zemljištu u vlasništvu Srba koje duboko zadire u drugu po veličini srpsku enklavu na Kosovu i Metohiji, Gračanicu, ali i o samom manastiru istog imena.
Luka Jovanović, istoričar sa Kosova i Metohije, koji je veoma dobro upućen u ovu priču, kaže da ima razloga da se sumnja da Priština pod velom „kulturnog istraživanja“ u stvari želi da za male pare od Srba sa tog područja kupi zemlju, koju bi kanije prisvojila ili prodala.
Perfidni potez Prištine
„Već nekoliko meseci u srpskoj javnosti na Kosovu i Metohiji se pročula vest da prištinsko Ministarstva za zaštitu životne sredine, pod čijem okriljem se nalazi i Odeljenja za eksproprijaciju, namerava da u svrhu proučavanja antičkog grada Ulpijane namerava da izvrši eksproprijaciju oko 20 hektara zemljišta koje se nalazi u okolini te lokacije. Međutim, pre par dana to isto Ministarstvo je odlučilo da tome treba da dodaju još 50 hektara zemljišta. Dakle, ukupno oko 70 hektara zemljišta,“ ističe Jovanović.
Ulpijana kao antički grad, napominje naš sagovornik, i manastir Gračanica kao srednjovekovni biser ne samo srpske kulture nego svetske baštine udaljeni su samo jedan kilometar vazdušnom linijom.
„Ako znamo da je Gračanica jedna od najvećih i najjačih srpska enklava i centar srpskog naroda na centralnom Kosovu i Metohiji jasno možemo videti taj poriv da se prisvoji okolno poljoprivredno zemljište koje je apsolutno u rukama Srba kako iz Gračanice tako i iz Čaglavice, Lipljana i okolnih mesta i da se nude male pare za eksproprijaciju. Jasno je da Priština ima nameru da ga kasnije iskoristi ili preproda kada bude procenila da ništa od toga ne može biti iskorišćeno u svrhe istraživanja, odnosno, u svrhe formiranja nekog većeg lokaliteta u vezi sa Ulpijanom,“ veruje Jovanović.
Atak i na manastir Gračanica
Naš sagovornik podseća da je Ulpijana bila značajan antički grad koji se jeste prostirao na velikoj površini, ali ističe da je od trenutka kada su krenula istraživanja tog lokaliteta šezdesetih godina prošlog veka, pa do ove godine istraženo svega 11 hektara zemljišta.
„Kada uporedimo da je za nekoliko decenija jedva sistematski istraženo samo tako malo zemljišta a da je samo u mesec dana Priština odlučila da ekspropriše još 70 hektara i to srpskog zemljišta onda ko ume da zbroji dva i dva može jasno da vidi se zapravo radi o skroz drugoj priči. Tu moramo da budemo oprezni, jer upravo to zemljište na koje se Priština namerila je na obodu samog grada Prištine i stoga se ono može iskoristiti kao građevinsko ili industrijsko zemljište, u zavisnosti od toga kome će ga tzv. Vlada Kosova prodati,“ napominje sagovornik Sputnjika.
Ono što je, kako kaže, pored ovoga njemu zabrinjavajuće i indikativno i na šta treba obratiti posebnu pažnju jeste sledeće:
„Kod naših srednjovekovnih manastira postoji jedna zanimljiva crta a to je da su, recimo, u Đurđevim Stupovima u Beranu ili u Gračanici, srednjovekovni graditelji često koristili neke kamene oblike ili nadgrobne spomenike sa obližnjeg antičkog grada Ulpijane, i koristili ga za građevinski materijal ovih objekata. Tako u Gračanici imate recimo ugrađen jedan nadgrobni spomenik sa materijalom sa Ulpijane…. I sad tu može doći do problema,“ pribojava se Jovanović.
Srpski manastiri su oduvek predstavljani kao srpska i svetska kulturna baština, i spomenici od visokog značaja pod zaštitom međunarodnih organizacija poput Uneska, napominje on.
„Priština bi sada preko istraživanja Ulpijane lako mogla da dobije opravdanje zbog onoga što sam već naveo da uđe i u same srpske manastire na KiM, u ovom slučaju u Gračanicu, da obavlja ispitivanja i istraživanja i da prezentuju rezultate kakve god oni budu želeli i koji njima budu ogovarali. Nemojmo zaboraviti da je takozvana stručna istorijska i politička javnost ali i javno mnjenje Albanaca i na KiM, i u Albaniji i u Severnoj Makedoniji sklono teorijama o autohtonosti, odnosno teorijama da su Albanci oduvek živeli na ovim prostorima i da je sve što se nalazi na tim prostorima zapravo deo njihove kulturne baštine,“ upozorava sagovornik Sputnjika.
Priština već falsifikovala istoriju
Reč je o teorijama, kako ističe Jovanović, da je sve njihovih ruku delo, bilo da se radi o delima srpske, vizantijske, rimske ili turske provenijencije.
„A zapravo oni su deo naroda koji su dolazili i odlazili sa ovih prostora. Kao i sama Ulpijana… Tu je naročito izražen poriv Albanaca da se vežu za antiku, odnosno, za najdublje delove istorije i da tako prikažu svoju autohtonost. Uostalom, i sama priča oko formiranja Ulpijane kao posebnog lokaliteta i simbola antičke civilizacije na KiM može vrlo lako da bude zloupotrebljena od strane Albanaca da bi se prezentovala evropskoj i svetskoj javnosti kao simbol apsolutnog albanskog prava na Kosovu i Metohiji,“ objašnjava Jovanović.
On dodaje da je i domaća i svetska struka objasnila i odlično istražila Ulpijanu, kao i da su u istorijskim izvorima sačuvani nazivi antičkih porodica iz ovog drvenog grada.
„Problem je što svet neće moći da odreaguje dok Priština sa tim ne završi, a ona će to da predstavi na način koji njoj ide u korist i kao simbol albanske autohtonosti,“ smatra Jovanović.
Kako ističe, dokaz da su u Prištini spremni na sve, jeste figurina od terakote pronađena na lokalitetu Predionica, kod Prištine, 1956. godine za vreme arheoloških radova stručnjaka beogradskog Narodnog muzeja, koja se u svetskoj javnosti zove „Boginja na tronu“.
„Albanci su je, međutim, predstavili kao albansku kraljicu i stavili su je kao žig na sva njihova dokumenta,“ konstatuje Jovanović.
Inače, reč je o dobro očuvanom primerku neolitske sitne plastike vinčanske kulture, koji je nastao četiri milenijuma pre Hrista.
Figurina je bila od strane Beograda poverena na čuvanje Muzeju Kosova i Metohije, da bi 1999. bila vraćena u Beograd, odakle ju je tadašnji šef Unmika Mihael Štajner 2002. iz Narodnog muzeja u Beogradu vratio u Prištinu.
