Od Eskima do Maora: Sedam hiljada jezika i pet hiljada različitih kultura /foto/
CC0 / Pixabay /
Pratite nas
Širom sveta živi 476 miliona pripadnika domorodačkog stanovništva, u 90 zemalja. Oni čine manje od pet odsto svetske populacije, ali i 15 odsto najsiromašnijih na planeti. Od 1995. godine svakog 9. avgusta obeležava se njihov dan.
Pratite Sputnjik i na letovanju
Sputnjik Srbija neometano možete čitati širom Evrope na mobilnoj aplikaciji koju ćete pronaći OVDE. Aplikaciju takođe možete preuzeti i putem linka apkfab.com
Govore gotovo 7.000 jezika i predstavljaju 5.000 različitih kultura.
Ko su domoroci
Organizacija Ujedinjenih nacija dala je radnu definiciju domorodačkog stanovništva, koje se naziva i starosedelačkim, urođeničkim, autohtonim.
„Autohtoni narodi su oni narodi koji imaju istorijski kontinuitet sa društvima koja su postojala na teritoriji ovih naroda pre invazije i kolonizacije, i koji sebe smatraju različitim od ostalih delova društva koje danas preovladava na tim teritorijama ili njihovim delovima. Danas čine nedominantni deo društva i odlučni su da očuvaju, razvijaju i prenesu budućim generacijama teritorije predaka, i etnički identitet, kao osnovu njihovog kontinuiranog postojanja kao naroda, u skladu sa svojim sopstvenim kulturnim obrascima, društvenim ustanovama i pravnim sistemom“.
Žive u svim delovima sveta
Autohtoni narodi žive u svim delovima sveta, u 90 zemalja. To su, na primer, Evenki na Dalekom Istoku, Eskimi i Aleuti u polarnom delu Severne Amerike i na Dalekom istoku, Laponci u Skandinaviji i na Poluostrvu Kola, Maori na Novom Zelandu, Indijanci u Americi.
Inače, australijski starosedeoci smatraju uvredljivim termin Aboridžini, koji se često koristi za imenovanje svih australijskih starosedelaca, navodi RTS.
Bili pod pretnjom izumiranja
U rezoluciji 61/295 Generalne skupštine UN od 13. septembra 2007. godine zabeleženo je da su autohtoni narodi „bili žrtve istorijske nepravde nastale zbog, između ostalog, kolonizacije i njihove lišenosti svojih zemalja, teritorija i resursa što im otežava sprovođenje, njihovog prava na razvoj u skladu sa svojim potrebama i interesima“.
Tokom kolonizacije sveta, koja je počela u 15. veku i trajala sve do 20. veka, većina autohtonih naroda, a naročito malobrojnih autohtonih naroda sveta, ispostavilo se, bila je pod pretnjom izumiranja.
U žižu javnosti je prethodnih dana došlo izvinjenje pape Franje kanadskim starosedeocima, koji su do polovine 20. veka bili odvođeni u rezidencijalne škole, kako bi bili asimilovani.
Život u siromaštvu
Domorodačko stanovništvo, prema podacima UN, čini čak 15 odsto najsiromašnijih na planeti.
Čak 47 odsto zaposlenih nema obrazovanje, u poređenju sa 17 odsto ljudi koji nisu domoroci. Ovaj jaz je još veći kada su u pitanju žene.
Tri puta je veća verovatnoća da će neko od pripadnika domorodačkog stanovništva živeti u ekstremnom siromaštvu.
Žene u fokusu ove godine
Ove godine se Svetski dan domorodačkog stanovništva obeležava sa fokusom na žene, koje imaju ključnu ulogu u očuvanju i prenošenju tradicionalnih znanja i veština.
On the International Day of World’s Indigenous Peoples, UN experts urge States to ensure leadership roles for indigenous women & girls.
— UN Special Procedures (@UN_SPExperts) August 9, 2022
“Indigenous women are active change agents in society & champions of sustainability"https://t.co/ceX0Vodx0z#IndigenousDay #WeAreIndigenous pic.twitter.com/3syl49fZ4Y
UN navode da žene predstavljaju čuvare prirodnih resursa i znanja, ali da mnoge preuzimaju i vodeću ulogu u odbrani zemlje i zastupanju kolektivnih prava starosedelaca. Ipak, žene su često žrtve diskriminacije na osnovu pola, klase, etniciteta, socio-ekonomskog statusa.
Žene starosedeoci imaju ograničen pristup obrazovanju, zdravstvu, zapošljavanju, političkom životu, žrtve su porodičnog i seksualnog nasilja.
One često nemaju svoje političke predstavnike, na njih negativno utiču odluke koje se donose upravo u njihovo ime i prečesto su žrtve diskriminacije i nasilja, navode UN.
