Šta bi mogla da dobije Srpska pravoslavna crkva posle dogovora sa Makedoncima
12:53 27.05.2022 (Osveženo: 13:11 26.08.2022)
© Sputnik / Lola Đorđević
Pratite nas
Srpska patrijaršija u budućim pregovorima o konačnom statusu autokefalne Makedonske pravoslavne crkve - Ohridske arhiepiskopije trebalo bi da dobije najmanje jednu eparhiju za Srbe, odnosno svoje vernike u Severnoj Makedoniji.
VAŽNO OBAVEŠTENJE
Zbog učestalih hakerskih napada i ometanja sajta Sputnjik Srbija i naših kanala na Fejsbuku i Jutjubu, sve vesti pratite i na kanalu Sputnjik Srbija na Telegramu i preko mobilne aplikacije koja radi neometano, a koju možete preuzeti sa ovog linka, a video sadržaj na platformi „Odisi“ (odysee.com), kao i na platformi „Rambl“ (rumble.com).
Uz to, dva ili tri srednjovekovna manastira na tlu današnje Severne Makedonije trebalo bi da dobiju status "stavropigijalnih". To znači da bi bili izuzeti iz eparhija MPC - AE, na čijem prostoru se nalaze, a njima bi upravljao direktno - srpski patrijarh.
Ovakvu pregovaračku platformu Srpske patrijaršije zastupa profesor Pravnog fakulteta u Kragujevcu Zoran Čvorović, uoči dijaloga koji će dvojica crkvenih poglavara - patrijarh Porfirije i arhiepiskop Stefan, zajedno sa sinodima SPC i MPC, otvoriti na temu nerešenih administrativnih pitanja, koji će prethoditi formalnom proglašenju autokefalnosti pravoslavne crkve u Makedoniji.
Još od prve najave da će iz beogradske patrijaršije krenuti glas o priznavanju MPC, nezvanično se govori i o potrebi da se zaštite interesi Srba i vernika SPC, i to kroz neki vid budućeg prisustva SPC na teritoriji južnog suseda. Osnivanje eparhije SPC u Severnoj Makedoniji, kako objašnjavaju poznavaoci crkvenog prava i međucrkvenih odnosa, ne bi bio nikakav presedan ili netipičan ustupak.
Na isti način, SPC je prisutna u Rumuniji, gde postoji njena Eparhija temišvarska, iako Rumunska pravoslavna crkva ima punu samostalnost. Takođe, i patrijaršija iz Bukurešta u Srbiji ima svoju episkopiju "Dakija feliks", čije je administrativno sedište u Vršcu. SPC je, u nešto drugačijoj formi, prisutna i na području Ruske pravoslavne crkve, budući da u Moskvi deluje Podvorje SPC, koje čini celinu sa Hramom Svetih apostola Petra i Pavla, u kome se redovno održavaju bogosluženja. Identično Podvorje Moskovska patrijaršija ima u Beogradu, na Tašmajdanu.
"Osnivanjem eparhije SPC u Makedoniji Srbi iz ove države dobili bi mogućnost da verske potrebe zadovoljavaju u matičnoj crkvi. To bi puno značilo na polju njihove duhovnosti, ali i kulture i prosvete. Makedonska crkva time bi izrazila zahvalnost SPC na blagonaklonom stavu i prihvatanju njihove samostalnosti", kaže sagovornik "Novosti" iz SPC.
Srbi iz Severne Makedonije unapred se raduju ovakvom sledu događaja, ali i opominju da je krajnje vreme da u punoj meri ostvare prava koja im pripadaju.
Predsednik Demokratske partije Srba i poslanik u Sobranju Ivan Stoilković ističe da je Srpska crkva, proglašavajući autokefalnost MPC bez ikakvih uslova, posebno po pitanju imena, pokazala da se ni na koji način ne ubraja u uništitelje makedonskog naroda i države, već naprotiv.
"Rešavanje raskola predstavlja dobar, temeljni zalog za budućnost i odnose između dva naroda i dve države. Zato srpski narod u Severnoj Makedoniji očekuje da će problem slobode veroispovesti, koji je država do sada ignorisala, kao i očuvanja srpskog crkvenog i kulturno-istorijskog nasleđa, biti rešeni na odgovarajući način", kaže Stoilković.
Nezaobilazna tema, kako pišu "Novosti", budućih razgovora između SPC i MPC biće i način integracije Pravoslavne ohridske arhiepiskopije, koja je pod arhiepiskopom Jovanom (Vraniškovskim) uz nebrojene muke od 2005. godine delovala po okriljem SPC, kao jedina kanonska pravoslavna crkva u Makedoniji. To će podrazumevati uključivanje njenih eparhija, vladika i klira u novu autokefalnu crkvu, uz posebnu brigu za vernike, koji su tokom dve decenije često bili na meti progona i diskriminacije.
Srpske svetinje u Severnoj Makedoniji
U Severnoj Makedoniji sačuvano je oko 50 srpskih srednjovekovnih zadužbina ktitora iz dinastije Nemanjića, kao i drugih oblasnih velmoža. Procenjuje se da je broj svetinja u ovoj zemlji bio oko 800, ali je većina stradala tokom proteklih vekova. Najpoznatije su zadužbina kralja Milutina u Starom Nagoričinu, Matejče, čiji je ktitor car Uroš, Lesnovo, Crkva u Ljubotenu..
