Ali, za razliku od drugih ličnosti, u našoj javnosti i kulturi Iraklije se retko pominje, mada je inače dobro poznat ljubiteljima istorije i na Zapadu i na Istoku kao jedan od najzanimljivijih careva Istočnog rimskog carstva, koje danas popularno nazivamo Vizantija, po drevnom nazivu Bizant za Konstantinopolis ili Carigrad.
Kako između ostalog piše vizantolog Volter Kegi sa Univerziteta u Čikagu, autor knjige „Heraclius: emperor of Byzantium“ i verovatno najbolji poznavalac same epohe i lika cara Iraklija, car je bio blagonaklon prema Srbima, koji su, uz Hrvate, među poslednjima naselili Balkansko poluostrvo.
Nije poznato zašto je Iraklije bio posebno zainteresovan za ovo pleme od tolikih drugih širom Sklavinija, kako su Romeji nazivali teritorije koje su Sloveni početkom 7. veka na silu zauzeli na Balkanu.
Srbi, koji su se uz carevu saglasnost doselili i nastanili prvo u Trakiju, a potom u današnjim oblastima, priznavali su njegovu vrhovnu vlast i imali status saveznika – federatija.
Mada u ovo doba nemaju svoju pisanu istoriju, dolazak Srba i Hrvata na Balkan je već odavno i nedvosmisleno datovan u vreme vladavine cara Iraklija, prenosi portal „Nacionalna geografija“.
O tome najpouzdanije svedoči slavni spis „O upravljanju carstvom“, koji je u 10. veku napisao car Konstantin Porfirogenit. Ovaj tajni dokument Porfirogenit je pisao kao uputstvo za vladanje svojim naslednicima, bez diplomatskih i stilskih ulepšavanja, a kako je dugo bio skriven od javnosti, istoričari ga smatraju autentičnim dokazom. Spis se bavi narodima na teritoriji carstva, ali i oko njega, da bi u 32. poglavlju opisao Srbe, njihov stil života, osobine, običaje i istoriju.
„Tamo su, dakle, ovi Srbi živeli od početka. Pošto su dva brata nasledila na vlasti svoga oca u Srbiji, jedan od njih je uzeo polovinu naroda i prebegao Irakliju, caru Romeja (Vizantinaca), i taj isti car Iraklije ga je primio i za naseljavanje mu je dao mesto u Solunskoj temi Serviju (Srbica), koja od tada nosi taj naziv“.
Srbi su boravili u blizini Carigrada neko vreme, ali su poželeli da se vrate, što im je Iraklije takođe dozvolio, da bi se na Dunavu predomislili i ponovo zatražili od cara da ostanu na teritoriji carstva, da bi i za to dobili saglasnost od Iraklija.
Uz to, Porfirogenit ističe i da je Iraklije uspešno pokrstio Srbe. Uz istorijsku zaostavštinu, Iraklije je i kao ličnost bio dramatična figura. U njegovom liku su se stekla najrazličitija iskustva – bio je krupan i snažan, vešt u borbi, ali pritom i izuzetno načitan.
Navodno je posmatrao zvezde, bavio se astrologijom i kao i svaki obrazovani Romej, imao teoloških znanja. Pouzdano se zna da je uz grčki, latinski govorio i jermenski. Rodio se u Kapadokiji, upravljao je Jermenijom na istoku, a njegov je otac bio vizantijskih upravitelj, egzarh Afrike, tako da je mladost proveo u Kartagini.
Dobro je poznavao Persiju i razumevao način na koji ratuju, pa će zato u istoriju i otići kao vladar koji je konačno porazio ovo carstvo. Sva ova iskustva raznolikih kultura učinila su da Iraklije bude u najmanju ruku neobično vešt vladar, na trenutke okrutan kao što je bio prema zaverenicima 638. godine, ali i blagonaklon, kakav je očigledno bio prema Srbima.
Pročitajte još:
