U istorijskom smislu, ističe za Sputnjik prof. dr Stamatović, uvijek treba imati na umu da je Crna Gora jedina država Evrope i bivša članica takozvanog istočnog lagera u kojoj nije izvršen diskontinuitet vlasti poslije rušenja Berlinskog zida.
Sa istom ideološkom matricom „militantnog ateizma“, koji je u Crnoj Gori stupio na scenu posle 1945, kada je i formalno počeo progon Crkve i pljačka njene imovine, i suštinski se nije mijenjao nego je samo imao manje ili veće krivulje. Đukanović sada pokušava da završi taj započeti proces, naglašava Stamatović.
Bumerang efekat
Ovaj istoričar skreće pažnju i na, kako kaže, u savremenom svetu retku pojavu – da vlast i njen lider Milo Đukanović već godinama sebe doslovce izjednačava sa interesima Crne Gore i njenih građana.
„Dakle, on je Crna Gora, a crkvu predstavlja kao protivnika Crne Gore i eksponenta velikosrpskog nacionalizma i hegemonizma. Režim je Crna Gora, njegovi interesi su crnogorski interesi, napad na njega je napad na crnogorske interese i on je ekskluzivni branitelj tih interesa. Da bi se ti interesi odbranili potrebno je u Crnoj Gori materijalno opljačkati ono što se još nije opljačkalo, a to je Srpska crkva kroz obezbjeđivanje legaliteta pljačke putem zakona. Sva suština je u tome“, kategoričan je Stamatović.
Međutim, naš sagovornik je mišljenja da je aktuelna, kako kaže, neokomunistička vlast u Crnoj Gori, sada napravila potpuno pogrešnu procjenu situacije, ne samo sa donošenjem famoznog Zakona o slobodi vjeroispovjesti.
„Uljuljkan iskustvom od sedam i po decenija totalitarizma, režim je vjerovatno mislio da će mu i ovaj zakon proći kao mnogo puta što je prošlo prema crkvi za ovih 75 godina. Međutim, masovnost litija i vjernika je samo početak bumerang efekta. On je takvi potezima napravio jedan vrlo neprijatan utisak i osjećaj čak i kod ljudi koji imaju prilično indolentan stav prema glavnim društvenim zbivanjima“, primjećuje Stamatović.
Vlast srlja u nove greške
Štaviše, dodaje naš sagovornik, vlast ne samo da toga izgleda nije svjesna već sada srlja u nove greške, potpuno gubeći smisao za realnost.
„Insistiranjem na modelu vladanja da Crna Gora bude poslednja neokomunistička država totalitarnog tipa i ovakvim ponašanjem prema crkvi, režim je ne samo sebi namjestio omču oko vrata u odnosu na svoje građane, već i u odnosu na evropske i svjetske centre koji su ga svih ovih godina iz ovih ili onih razloga do sada podržavali, a sad i oni počinju da ga doživljavaju kao sopstveni balast“, ocjenjuje Stamatović.
Ovaj istoričar stoga smatra da se generalno može zaključiti da je čitav slijed poslednjih događaja govori o sunovratu Crne Gore.
„Istorijski gledano, vlast, ma kakva bila, kad god se konfrontirala s Crkvom, gubila je bitku jer to je nešto što je vječito i nesalomivo, i što traje preko dva milenijuma“, zaključuje Stamatović.
