Na osnovu izmjena zakona o odbrani, o kojima je Skupština Crne Gore ove nedjelje završila raspravu, biće formiran Obavještajno-bezbjednosni direktorat, koji će, kako je navedeno, moći da tajno prikuplja podatke „primjenom posebnih sredstava i metoda prema licima zaposlenim u Ministarstvu odbrane, prema licima u službi u Vojsci, kao i prema licima koja su u vezi sa njima“.
Opozicija je zahtijevala da se predložene izmjene zakona povuku, ocjenjujući da se na taj način formira još jedna služba za prisluškivanje građana, što Crnu Goru vraća u 1948. godinu — odnosno u vrijeme Informbiroa.
Kritičari ovog zakona izražavaju bojazan da se njegovim uvođenjem u potpunosti gubi suverenost Crne Gore nad njenom teritorijom, te da je do krajnjih granica pojačana pozicija obavještajnog sektora, koji je pod direktnom kontrolom NATO, kao i da će direktorat Ministarstva odbrane ubuduće zakonski imati jače ingerencije čak i od Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB).
NATO će od sada, po svemu sudeći, imati odriješene ruke da prati i provjerava, prije svih, službenike Ministarstva odbrane, pripadnike Vojske Crne Gore i njihove porodice, pa mnoge i ne čudi što je u novom zakonu takođe izbrisana i odredba koja je propisivala da se samo uz izričitu saglasnost građana od njih mogu prikupljati obavještajni podaci.
Istovremeno, ono što iz opozicije posebno vide kao problematično — jeste i tendencija da Ministarstvo odbrane, odnosno Vlada, na ovaj način defakto kreira paralelne službe u Crnoj Gori.
Novinar „DAN-a“ Marko Vešović kaže da za njega nije ništa novo to što Crna Gora sve više postaje zemlja špijuna, jer je odveć poznato da crnogorske vlasti i režim već duže vremena pribjegavaju nezakonitom i neovlašćenom prisluškivanju, ne samo crnogorskih građana, nego i diplomatskih stranih predstavništava.
„Mi se sjećamo afere koja je bila prije nekoliko godina, kada je otkriveno da je crnogorska tajna policija nezakonito prisluškivala strane diplomate, zbog čega je, prema određenim spekulacijama, rukovodeći kadar crnogorske Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB), odnosno bivše službe državne bezbjednosti, morao da bude odstranjen, pa su neki od tih kadrova sada diplomate, a neki više uopšte nisu u crnogorskoj državnoj politici“, kaže Vešović.
Sagovornik Sputnjika takođe podsjeća da je Ministarstvo odbrane, pri kom će funkcionisati novi Obavještajno-bezbjednosni direktorat, zapravo važi za jednu „prilično zatvorenu i netransparentnu instituciju“.
„Nedavno je naime bila organizovana javna rasprava o zakonu o tajnosti podataka u Ministarstvu odbrane, i tada je ukazano na to da ministarstvo ponovo pribjegava praksi prikrivanja važnih podataka od javnosti, tako da se može reći dan umjesto da u 21. vijeku osvajamo demokratske slobode i krupnim koracima gazimo ka EU i usvajamo tekovine demokratskog i modernog svijeta, mi se u stvari vraćamo i ponovo pokušavamo da oživimo 1948. godinu. Uz to, na sceni su ponovo prisluškivanja i hapšenja, ne samo političkih protivnika i neistomišljenika režima u Crnoj Gori, već, prije svega, ljudi unutar struktura vlasti, koji su označeni kao sumnjivi, nelojalni, ili bi možda mogli da naprave neke poteze koji nisu po volji režima“, upozorava Vešović.
Na kraju razgovora za Sputnjik, naš sagovornik se osvrnuo i na najavu da će novo „ušno odjeljenje“, pod direktnom kontrolom Alijanse, prije svega biti fokusirano na pripadnike Ministarstva odbrane i Vojske, ocjenjujući da NATO nikad nije ni bio organizacija koja je mogla da se pohvali transparentnošću i da je primjer demokratije, već da se još jednom pokazalo da se radi o rigidnoj vojnoj strukturi.
„Da je sam NATO htio da bude doboronamjeran u ovom slučaju, on bi sigurno upozorio Ministarstvo odbrane da se mane takvih planova, jer se radi o nečemu što je potencijalno potpuno nezakonito i o čemu bi trebalo da odlučuju neke nadležne državne institucije. Sve u svemu, svaki put kada pomislimo da se dotaklo dno, vrh režima napravi nešto novo, tako da više i ne znamo koliko dno možemo da dosegnemo kao društvo“, zaključuje Vešović.
