Amerikanci imaju izreku: „Nije toliko dobro sa novcem, koliko je loše bez njega“. Tačnost prvog dijela ove tvrdnje dokazuje i stalni priliv novca koji u Ameriku stiže iz Evrope. Izvještaje o problemima koje stvara dotok milijardi evra iz evropskog bankarskog sistema neki američki investicioni sajtovi objavljuju pod naslovom: „Evropska prevara će naš ’superslom‘ učiniti još gorim“. Dakle, u pitanju je (opet) neka prevara!
Nažalost, jeste, i to velika, i ne od juče.
Još od 2012. godine, reagujući na sve veće ekonomske probleme koji su pogodili EU i posebno neke njene članice, Evropska centralna banka (ECB) je objavila plan snabdijevanja jeftinim (svježe štampanim) novcem evropskih banaka. One bi otkupljivale državne obveznice izdate od vlada pogođenih krizom, čime bi se troškovi dodatnog zaduživanja smanjili. Imajući tako poklonjen novac, trebalo je da banke novim kreditima odobrenim privredi i stanovništvu pokrenu privredni rast.
Tako je formiran Evropski stabilizacioni mehanizam, praćen Fiskalnim paktom EU. Već prvih dana su banke povukle 490 milijardi evra, a proces se od onda nije zaustavljao. Po odredbama Mastriškog ugovora, državne obveznice se ne smiju kupovati direktno od vlada, pa je novi novac morao biti unesen preko banaka. Ali, kada ECB „upumpa“ u evropski finansijski sistem stotine milijardi evra, inflacija bi bila neminovna i brzorastuća. Stoga, istovremeno sa mehanizmom za stvaranje novog novca, morao je da se izgradi instrument za povlačenje viška iz opticaja. Ovaj proces ima stručno i zvučno ime — „sanitizacija“ (poništavanje u računovodstvenom smislu), ali ne može da sakrije prevaru koju predstavlja.
Jer, banke su, kao prvo, pozajmile novac kod ECB sa obavezom da kupe sporne državne obveznice. Ali, budući da je to bio njihov novac, one nisu morale (ni htjele) da kupuju problematične državne dugove. One su, kao drugi korak, taj isti novac prijavljivale ECB kao sopstveni višak i deponovale ga kod nje. Smisao ove transakcije je bio u tome što je ECB davala značajno veću kamatnu stopu na sredstva koja se kod nje deponuju, nego što je naplaćivala za sopstvene pozajmice.
Za novac koji su deponovale kod ECB banke su dobijale potvrdu, budući da je on tada bio „njihov“. Onda su nad njim vršile „leveridž“. U pitanju je odluka da se pare pomnože brojem koji banka hoće. Leveridž je bio oko broja deset. Sa tako utvrđenim iznosom novca, banke su se pojavljivale na tržištu. Kada je sve ovo konačno shvatila i ECB, uvedena je još jedna „revolucionarna“ novina — negativna kamatna stopa. Uzgred, u pitanju je budalaština, jer kamate ili ima ili nema, pa se radi o poklonjenom novcu. Novac na računima banaka je tim putem bio oporezovan, pa je, što je bilo i jedino očekivano, on odlazio tamo gdje nije bilo takvog nameta — u Ameriku.
S druge strane, privreda i građani su već bili prezaduženi, pa banke nisu imale kome da plasiraju kredite. Zato su se okrenule berzama. Procvjetala je i oblast međubankarskih pozajmica, putem kojih je „pametni novac“ brisao tragove i ulazio u špekulacije.
Neuspjeh ovog programa EU je bio kolosalan. Svi su podaci govorili da je u pitanju poklon najvećim bankama, jer nijedan od postavljenih ciljeva nije bio ispunjen, a svijet je bio zatrpan ogromnom količinom evra. Uprkos svemu, umjesto da bude obustavljen u septembru 2016. godine, kako je bilo planirano, nastavljeno je da se svakog mjeseca „štampa“ novih 60 milijardi evra. Istina, ECB je izjavila da će od ovog januara prepoloviti tu sumu, što je ne amnestira od već počinjene gluposti.
Evropski bankarski sektor je, ovakvim odlukama ECB i briselske birokratije, prosto bio natjeran na „Igru školjke“ (Šel gejm), pod kojom se misli na podvalu koja se odnosi na zamjenu nečeg sa malom ili bez ikakve vrijednosti, za vrijednu stvar. Najnoviji podaci pokazuju da je kod evropskih banaka davanje kredita za poslovanje na umoru, ali da su brojevi koji pokazuju međubankarske pozajmice prosto „poludjeli“. U okviru ovog sveukupnog ludila.
