Nemačkom pokretanju Drugog svetskog rata prethodili su sledeći događaji: rat u Španiji, okupacija Nemačke, Italije i Japana, teritorija drugih država, stvaranje vojnog saveza protiv SSSR-a, odbijanje Engleske i Francuske da zaključe pakt o uzajamnoj pomoći sa SSSR-om, predaja Nemačkoj Čehoslovačke Minhenskom zaverom iz 1938. godine.
U Španiji je 1931. godine bila oborena monarhija i proglašena republika. Španska republika se nije dugo održala. Španski fašisti na čelu sa Frankom 1936. godine podigli su pobunu uz podršku fašističkih država — Italije i Nemačke. Engleska i Francuska su objavile politiku nemešanja, što je faktički značilo svrstavanje u istu ravan sa fašistima. Tri godine kasnije u Španiji je bila uspostavljena diktatura generala Franka. Dobrovoljci iz čitavog sveta su se borili u Španiji sa fašistima. Međutim, nije ih bilo tako mnogo i nisu mogli održati pobedu. Sovjetski Savez je isto tako slao u Španiju dobrovoljce i u početku su njihove akcije bile uspešne i na zemlji i u vazduhu. Međutim, kada su Nemci počeli da primenjuju najsavremeniju tehniku toga vremena, dobrovoljcima je bilo jasno da je nemačka vojna tehnika, između ostalog i avijacija — bolja od sovjetske.
Odjednom je postalo jasno da ruski lovci „I-16“ i „I-15“, do tada smatrani najboljim na svetu, pripadaju generaciji zastarelog naoružanja. Do sličnih zaključaka se došlo i za druge vrste naoružanja, uključujući tenkove. Sovjetska vlada je preduzela mere za ubrzanu modernizaciju i puštanje u serijsku proizvodnju oružja nove generacije, koje je u nekim slučajevima i prevazilazilo slične vrste oružja drugih zemalja. Rusija je ponovo stvarala čudo i već 1941. godine imala je novo oružje u vojsci i što je najvažnije mogli su da povećavaju njegovu proizvodnju, što su i radili tokom čitavog rata. Od kraja 1942. godine Nemačka je prevaziđena po proizvodnji oružja značajno.
Od ostalih događaja treba naglasiti da su još 1935. godine italijanske snage ušle u Abisiniju (Etiopiju), dok su 7. marta 1936. godine fašistički bataljoni bez bilo kakvog protivljenja zauzeli demilitarizovanu zonu.
U aprilu 1939. godine Italija je okupirala Albaniju. U martu 1938. godine izvršen je anšlus (aneksija), tačnije nemačka okupacija Austrije. Septembra 29-30. godine 1938. za vreme „Minhenske zavere“ Čehoslovačka je bila podeljena i Sudetska oblast je pripala Nemačkoj, dok je u martu 1939. godine nemačka okupirala i drugi deo Čehoslovačke.
Japan je 1931. godine zauzeo Mandžuriju i do 1938. godine zavladao značajnim delom teritorije Kine. Staljin je u izveštaju na XVIII kongresu partije rekao: „Rat koji se neprimetno potkrao narodima, uvukao je u svoju orbitu više od 500 miliona stanovnika, raširivši sferu svojih akcija na ogromnoj teritoriji — od Tjencina, Šangaja i Katona preko Abisinije do Gibraltara… Novi imperijalistički rat je postao činjenica“.
Protiv SSSR-a su se ujedinili u vojni savez neke od najagresivnijih sila u svetu: Nemačka, Japan i Italija. Osim navedenih zemalja u savez sa Nemačkom stupile su i Mađarska, Rumunija i Finska. Sovjetsku vladu su brinule, kako namere zapadnih zemalja da isprovociraju konflikt između Nemačke i njenih saveznika i SSSR-a, tako i moguće učešće Engleske, Francuske i SAD u ratu protiv Sovjetskog Saveza.
Bilo je dosta osnova za zabrinutost kod sovjetske vlade. Pregovori sa zapadnim zemljama koje nisu ulazile u savez sa Nemačkom vođeni su od jeseni 1939. godine i nisu doneli rezultate. Velika Britanija i Francuska nisu želele da zaključe sa SSSR-om pakt o uzajamnoj pomoći. Ovaj pakt nije želela da zaključi ni Poljska. Ona je htela da zajedno sa Nemačkom napadne SSSR. Nemačka nije prihvatila usluge Poljske. Postoje pretpostavke da je ona želela da likvidira Poljsku, a njenu teritoriju uključi u svoj sastav.
Za razumevanje istorije početka Drugog svetskog rata od velike važnosti je pitanje: zašto su Engleska i Francuska odbile u maju 1939. godine da potpišu sa SSSR-om sporazum o uzajamnoj pomoći, i to na takav način, kada još nije bilo kasno da neutrališu agresivno raspoloženje Nemačke? Imajući u vidu da su do tada one prepustile Nemačkoj Austriju i Čehoslovačku, a odbile da potpišu sporazum sa Sovjetskim Savezom, mogu se nazvati direktnim učesnicima pokretanja Drugog svetskog rata.
Engleska i francuska nisu potpisale sa SSSR-om sporazum o uzajamnoj pomoći, jer su bile sigurne da rat neće doći do njih: Engleska će presedeti na svom ostrvu, dok je Francuska iza „Mažino linije“ (linija betonskih utvrđenja, tenkovskih prepreka, mitraljeskih gnezda i ostalih vidova odbrane koje je Francuska konstruisala duž svojih granica sa Nemačkom i Italijom pred Drugi svetski rat ). Engleska i Francuska su se nadale na uzajamno uništavanje ili krajnje slabljenje Rusije i Nemačke, kao i drugih zemalja, što bi dovelo do jačanja Engleske i Francuske.
Neki članovi vlade i politički poslenici su to otvoreno izjavljivali. Između ostalih, ministar za avijacionu industriju Engleske Mur-Brabazon. Sin Vinstona Čerčila, Randolf, govorio je da bi idealan ishod rata na Istoku bio kada bi poslednji Nemac ubio poslednjeg Rusa i pao pored njega mrtav. Izgleda da je sin otkrio očeve snove.
Očigledno, Engleska i Francuska su težile da ojačaju Nemačku i pošalju je protiv SSSR-a. Između ostalog, „Minhenskom zaverom“ oni nisu ojačali svoju bezbednost, kao što je SSSR kasnijim sporazumom sa Nemačkom, već su sklopili zaveru kako bi se ojačala Nemačka radi napada na Sovjetski Savez.
Minhenski sporazum Engleske i Francuske (naravno, ne bez blagoslova SAD) može se nazvati zločinom ne samo protiv Čehoslovačke i SSSR-a, već i protiv čovečanstva u celini. Međutim, o tome ćute, dok svi govore o paktu Molotova—Ribentropa, koji je sovjetska vlada zaključila kako bi na izvesno vreme osigurala bezbednost naroda, razvoj zemlje i pokretanja serijske proizvodnje novih tipova vojne tehnike, kao što je npr. „tenk T-34“ i „KV“.
Koliko je ojačala Nemačka dobivši Austriju i Čehoslovačku? Pogledajmo makar jednu Čehoslovačku. Samo preduzeće „Škoda“ isporučivalo je Nemcima tokom Drugog svetskog rata toliko oružja da je 40 nemačkih divizija moglo voditi borbe. Od 1938. do 1939. godine, ovo preduzeće je proizvelo „toliko proizvoda, koliko su proizvela čitava engleska vojna preduzeća za isto vreme… samo jedne 1938. godine“, pisao je Vinston Čerčil.
Engleski istoričar F. Rotštejn napisao je sledeće: „Tokom čitave istorije diplomatije nije bilo takvog primera dugoročnog podstrekivanja agresora (od 1935 do 1939. godine) da napadne na državu (SSSR), koja je odavno bila izabrana vladajućom klasom Velike Britanije u svojstvu mete“. Akcije SAD, Engleske i Francuske dovele su do pokretanja Drugog svetskog rata od strane Nemačke.
Nastaviće se…
Prvi deo serije članaka o Drugom svetskom ratu po knjizi pisca Leonida Maslovskog po knjizi „Ruska pravda“ možete pročitati ovde.
