https://lat.sputnikportal.rs/20250518/narodi-s-mora-misterija-ili-istina-o-propasti-civilizacija-istocnog-mediterana-video-1185875639.html
„Narodi s mora“: Misterija ili istina o propasti civilizacija istočnog Mediterana /video/
„Narodi s mora“: Misterija ili istina o propasti civilizacija istočnog Mediterana /video/
Sputnik Srbija
Kraj bronzanog doba je na istorijsku pozornicu doveo „Narode sa mora“, grupu koja i danas fascinira i zbunjuje istoričare koji pokušavaju da odgovore ko su bili... 18.05.2025, Sputnik Srbija
2025-05-18T21:30+0200
2025-05-18T21:30+0200
2025-05-18T21:30+0200
nauka i tehnologija
arheologija
istorija
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e9/02/05/1182328851_0:789:2048:1941_1920x0_80_0_0_3c3972397e54af22cc6023b1336762b4.jpg
U kasnom bronzanom dobu, vode istočnog Mediterana iznedrile su plutajuću vojsku pljačkaša poznatu kao Narodi sa mora, koji su napali i uništili brojna velika carstva, uključujući Mikence, Hetite, pa čak i Egipćane.Savez plemenaBarem tako misle neki istoričari. Frustrirajuće je što Narodi sa mora nisu ostavili nikakvu materijalnu kulturu ili pisane izvore, što znači da nemamo pojma ko su bili, odakle su došli ili da li su uopšte postojali.Ono što znamo jeste da su tokom kasnog 13. i ranog 12. veka pre Hrista sve glavne civilizacije bronzanog doba iznenada propale – fenomen poznat kao kolaps kasnog bronzanog doba. Pretpostavlja se da je niz faktora katalizovao ovu katastrofu, uključujući klimatske promene, bolesti i predloženi sukob poznat kao Nulti svetski rat.Međutim, reljef na pogrebnom hramu egipatskog faraona Ramzesa III. pruža dokaze za alternativno objašnjenje. Prikazujući haotičnu bitku između vojske egipatskih strelaca i mornarice naoružane kopljima, scena bi mogla prikazivati pokušaj invazije Naroda sa mora 1175. godine pre Hrista.Popratni natpis objašnjava da se misteriozni neprijatelj s mora sastoji od saveza plemena poznatih kao Peleset, Tekel, Šekeleš, Denjen i Vešeš, koji potiču sa mesta poput Sicilije, Sardinije, Kipra i Anatolije.Zaustavljeni u EgiptuReferirajući se na carstva koja su Narodi s mora opustošili pre nego što su stigli do Egipta, tekst navodi da „nijedna zemlja nije mogla odoleti njihovom naoružanju: od Hatija, Kodea, Karkemiša, Arzave i Alašije nadalje, odsečeni u jednom trenutku“.Drugde, klinasta pločica iz Sirije opisuje kako su Narodi s mora napali i uništili nekada moćno kraljevstvo Ugarit. Radiokarbonsko datiranje niza artefakata povezanih s bitkom iz bronzanog doba u regiji nagoveštava da se napad mogao dogoditi oko 1190. godine pre Hrista, što se poklapa sa narativom da su Narodi s mora ostvarili niz pobeda pre nego što su se suočili sa snagama Ramzesa III.Ipak, upravo je u Egiptu njihov napredak zaustavljen, a neki izvori tvrde da su se Narodi s mora kasnije naselili u Filisteji, postavši Filistejci. Uprkos porazu, šteta koju su Morski narodi naneli Egiptu možda je doprinela slomu Novog kraljevstva oko veka kasnije.Međutim, s malo dokaza osim hrama koji je izgradio samohvalisavi faraon, pošteno je reći da je naše znanje o Narodima sa mora i njihovoj istoriji prilično oskudno, a postoji i popriličan broj naučnika koji sumnjaju jesu li oni zaista imali ikakve veze s padom velikih carstava bronzanog doba, piše „IFLScience“.Pogledajte i:
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Vesti
sr_RS
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
arheologija, istorija
„Narodi s mora“: Misterija ili istina o propasti civilizacija istočnog Mediterana /video/
Kraj bronzanog doba je na istorijsku pozornicu doveo „Narode sa mora“, grupu koja i danas fascinira i zbunjuje istoričare koji pokušavaju da odgovore ko su bili ovi narodi koji su doprineli kolapsu bronzanog doba na istočnom Mediteranu.
U kasnom bronzanom dobu, vode istočnog Mediterana iznedrile su plutajuću vojsku pljačkaša poznatu kao Narodi sa mora, koji su napali i uništili brojna velika carstva, uključujući Mikence, Hetite, pa čak i Egipćane.
Barem tako misle neki istoričari. Frustrirajuće je što Narodi sa mora nisu ostavili nikakvu materijalnu kulturu ili pisane izvore, što znači da nemamo pojma ko su bili, odakle su došli ili da li su uopšte postojali.
Ono što znamo jeste da su tokom kasnog 13. i ranog 12. veka pre Hrista sve glavne civilizacije bronzanog doba iznenada propale – fenomen poznat kao kolaps kasnog bronzanog doba. Pretpostavlja se da je niz faktora katalizovao ovu katastrofu, uključujući klimatske promene, bolesti i predloženi sukob poznat kao Nulti svetski rat.
Međutim, reljef na pogrebnom hramu egipatskog faraona Ramzesa III. pruža dokaze za alternativno objašnjenje. Prikazujući haotičnu bitku između vojske egipatskih strelaca i mornarice naoružane kopljima, scena bi mogla prikazivati pokušaj invazije Naroda sa mora 1175. godine pre Hrista.
Popratni natpis objašnjava da se misteriozni neprijatelj s mora sastoji od saveza plemena poznatih kao Peleset, Tekel, Šekeleš, Denjen i Vešeš, koji potiču sa mesta poput Sicilije, Sardinije, Kipra i Anatolije.
Referirajući se na carstva koja su Narodi s mora opustošili pre nego što su stigli do Egipta, tekst navodi da „nijedna zemlja nije mogla odoleti njihovom naoružanju: od Hatija, Kodea, Karkemiša, Arzave i Alašije nadalje, odsečeni u jednom trenutku“.
Drugde, klinasta pločica iz Sirije opisuje kako su Narodi s mora napali i uništili nekada moćno kraljevstvo Ugarit. Radiokarbonsko datiranje niza artefakata povezanih s bitkom iz bronzanog doba u regiji nagoveštava da se napad mogao dogoditi oko 1190. godine pre Hrista, što se poklapa sa narativom da su Narodi s mora ostvarili niz pobeda pre nego što su se suočili sa snagama Ramzesa III.
Ipak, upravo je u Egiptu njihov napredak zaustavljen, a neki izvori tvrde da su se Narodi s mora kasnije naselili u Filisteji, postavši Filistejci. Uprkos porazu, šteta koju su Morski narodi naneli Egiptu možda je doprinela slomu Novog kraljevstva oko veka kasnije.
Međutim, s malo dokaza osim hrama koji je izgradio samohvalisavi faraon, pošteno je reći da je naše znanje o Narodima sa mora i njihovoj istoriji prilično oskudno, a postoji i popriličan broj naučnika koji sumnjaju jesu li oni zaista imali ikakve veze s padom velikih carstava bronzanog doba,
piše „IFLScience“.
