Ovo se ne propušta! Dragulji, biseri, zlatovezi... Riznica umetnina u srcu srpske prestonice
Ovo se ne propušta! Dragulji, biseri, zlatovezi... Riznica umetnina u srcu srpske prestonice
Sputnik Srbija
Mitre optočene draguljima i biserima, zlatovezom ukrašene odore, povelje ruskih careva, raskošne darohranilice, knjige pisane pre više od sedam vekova i još mnogo... 06.01.2025, Sputnik Srbija
Mitre optočene draguljima i biserima, zlatovezom ukrašene odore, povelje ruskih careva, raskošne darohranilice, knjige pisane pre više od sedam vekova i još mnogo toga smešteno je u Hramu umetnosti i kulture u srcu srpske prestonice
Muzej Srpske Pravoslavne Crkve osnovan je 1926. godine. Uprkos odluci o osnivanju, tek 1937. godine su se stekli uslovi za formiranje Muzeja, ali je početak Drugog svetskog rata omeo njegovo otvaranje. Zahvaljujući Patrijarhu srpskom Vikentiju, 14. juna 1954. godine u zgradi Patrijaršije u Beogradu otvoren je Muzej Srpske pravoslavne crkve.
Zdanje Patrijaršijskog dvora u Beogradu podignuto je u periodu između 1933. i 1935. godine. Patrijarh srpski Varnava angažovao je ruskog arhitektu Viktora Lukomskog da izradi projekat po kome će na mestu starog zdanja Beogradske mitropolije biti podignuto novo zdanje.
Zaslugom profesora Radoslva Grujića, kulturno-istorijsko blago Srpske crkve koje je u toku Drugog svetskog rata odneseno iz srpskih crkava i manastira sa područja NDH, vraćeno je Crkvene dragocenosti čije je vraćanje odobreno, dopremljene su aprila meseca 1946. godine, u jedanaest vagona, u Beograd.
Značajan broj predmeta prikupili su osnivači Muzeja, prof. dr Radoslav Grujić i prof. dr Lazar Mirković, kao i brojni darodavaci, a određeni broj predmeta je otkupljen. Posebno vredan deo fonda Muzeja čini Ostavina Radoslava Grujića, koja sama predstavlja mali muzej budući da poseduje vrednu zbirku rukopisnih i štampanih knjiga, dokumenata i arhivalija, ikona i dela primenjene umetnosti.
U stalnoj postavci Muzeja Srpske pravoslavne crkve izloženi su predmeti od neprocenjive verske, kulturne i umetničke vrednosti koji prikazuju istorijat Srpske pravoslavne crkve i samog srpskog naroda, od svog osnivanja u doba Svetog Save do danas.
Kivot kralja Stefana Dečanskog (1276-1331) nastao oko 1343. godine u kom je najpre bilo pohranjeno vladarevo telo. Stefan Uroš III Nemanjić poznatiji kao Stefan Dečanski, bio je kralj Srbije iz porodice Nemanjića, sin kralja Milutina i otac Stefana Dušana.
Okovani krst cara Dušana. Krst cara Dušana je najpoštovaniji krst dečanskog manastira. Njegov najsvetiji deo je mali, jednostavno rezbareni krstić sa Raspećem, verovatno nastao u 14. veku, za koji se pretpostavlja da je dar srpskog kralja (1331–1345), potom i cara (1346–1355), Dušana – Stefana Uroša Četvrtog Nemanjića
U Muzeju se nalazi i jedna od najznačajnijih srednjovekovnih relikvija srpskog naroda - svečana odora kneza Lazara Hrebeljanovića koji je poginuo u bici sa Turcima na Kosovu 1389. godine. U istoj prostoriji, izložena je i "Pohvala knezu Lazaru" koju je monahinja Jefimija (oko 1350-1405) izvezena kao pokrov za kivot, odnosno kovčeg srpskog vladara
Detalj ogrtača kneza Lazara sa izvezenim lavovima u skoku u kojem je sahranjen posle pogibije na Kosovu 1389. godine. Kontuš (široka haljina koja se nosila u Moravskoj Srbiji) sašivena od šesnaest klinastih komada svilenog brokata je prvobitno bila porfirna (crvena), a na njoj su do polovine 18. veka bili prišiveni biseri. Odora kneza Lazara je napravljena od luksuzne brokatne svile iz italijanskog grada Luka.
Pohvala knezu Lazaru izvezena je 1402. godine pozlaćenom srebrnom žicom na crvenoj atlas svili u dvadeset šest redova. Jefimija je sastavila Pohvalu knezu Lazaru neposredno pred bitku kod Angore (Ankare) 1402. godine.
Javnosti je manje poznato da je ovim predmetom bila pokrivena odsečena Lazareva glava.
Predmeti duhovne umetnosti, neprocenjive kulturno-istorijske vrednosti, u dobro osvetljenim vitrinama, uz jasne muzeološke odrednice dostupni su posetiocima
Ikone iz crkve Sv. Nikole u Đurakovcu na Kosovu i Metohiji. Tokom pogroma Albanaca nad srpskim narodom na Kosovu i Metohiji 2004. godine crkva je potpuno uništena. Ikone koje se nalaze u Muzeju predstavljaju jedino svedočanstvo da je u Đurakovcu postojala crkva
U okviru Zbirke crkvenog tekstila i veza u Muzeju se čuvaju raznovrsni bogoslužbeni premeti počev od svešteničkih odora preko plaštanica, antiminsa, pokrovaca za putire i drugih tekstilnih predmeta nastalih u razdoblju od 13. do 20. veka.
Detalj Epitrahilja iz 15. veka. Epitrahilj je deo odežde pravoslavnog sveštenika i episkopa. Stavlja se oko vrata i pruža do ispod kolena. Epitrahilj je najvažniji deo svešteničke odežde koji označava blagodat Svetoga Duha koji se spušta na sveštenika
Deo kolekcije Muzeja čine i crkveni i istorijski dokumenti, tj zbirke arhivalija. Posetilac može videti kako su izgledale povelje kralja Vukašina, Vuka Brankovića, cara Dušana, povelje ruskih careva Aleksandra Mihajloviča i Petra Velikog, ali i povelje austrijskih careva Leopolda Prvog, Karla šestog i Marije Terezije. Posebno je zanimljiv turski dokument pisan arapskim slovima sa zlatom izvedenim potpisom sultana
Među najznačajnijim primercima delova arhijerejskih odeždi u zbirci tekstila izdvaja se Mitra beogradske mitropolije koja je rad i dar Katarine Kantakuzine Branković. Mitra je izrađena od tamnoplave atlas svile i ukrašena zlatnim, srebrnim i svilenim nitima i biserčićima.
Mitra patrijarha Arsenija Čarnojevića iz 1697 godine koju je dobio od grada Moskve. Cela mitra je od zlata, i teži, svakako, više od jednog kilograma. Ukrasi su raznobojni. Na krugu koji okružava glavu, a koji je takođe od zlata, nalazi se urezan natpis „Ova mitra carskoga velikog grada Moskve pravoslavnom Patrijarhu Arseniju srpskom i sveta Ilirika sadašnjem i posle njega koji bude dar je bogoljubivih pravovernih ruskih hristijana“.
U okviru muzejske zbirke, nalazi se izuzetno vredna kolekcija rukopisnih i štampanih crkvenih knjiga poput Varaždinskog apostola iz 1454..Apostol je prva i najstarija, srpskoslovenska knjiga napisana na teritoriji današnje Hrvatske. Nastao je po narudžbini grofice Katarine Kantakuzine, supruge grofa Urliha II Celjskog, i kćerke srpskog despota Đurađa Brankovića.
Zbirka metalnih crkvenih predmeta sadrži mnogobrojne i raznovrsne predmete za bogoslužbenu upotrebu izuzetne zanatsko -umetničke obrade izrađene od skupocenih metala različitim tehnikama poput ove ručne kadionice iz 1736. godine
Rodopovo zvono. Vlastelin Rodop je 1432. godini darivao dva zvona Crkvi Svetog Nikole u Banji kraj Srbice i ta dva zvona su druga po starini sačuvana srpska zvona. Oba zvona su bila zakopana u zemlji i tako su uspela da prežive vekove turske vlasti na ovim prostorima. Zanimljivo je da su tokom njihovih otkopavanja u njima pronađena i dva antiminsa (platna za liturgiju)
Antimins (platno za liturgiju) koje je pronađeno u zakopanom Rodopoom zvonu. Antimins je liturgijsko platno(na kojem su predstavljena stradanja Hristovo i polaganje u grob) koje se polaže na časnu trapezu i na kojem se služi Sveta liturgija
Mitre optočene draguljima i biserima, zlatovezom ukrašene odore, ruskih careva povelje, raskošne darohranilice, knjige pisane pre više od sedam vekova , najbolja su pozivnica da posetite ovaj hram umetnosti i kulture u srcu srpske prestonice
Pristup ćaskanju je blokiran zbog narušavanja pravila.
Ponovo možete da učestvujete za:∞.
Ako se ne slažete sa blokiranjem, koristite formular za povratne informacije
Razgovor je završen. U diskusiji možete učestvovati 24 sata od objavljivanja članka.
![U Muzeju se nalazi i jedna od najznačajnijih srednjovekovnih relikvija srpskog naroda - svečana odora kneza Lazara Hrebeljanovića koji je poginuo u bici sa Turcima na Kosovu 1389. godine. U istoj prostoriji, izložena je i "Pohvala knezu Lazaru" koju je monahinja Jefimija (oko 1350-1405) izvezena kao pokrov za kivot, odnosno kovčeg srpskog vladara - Sputnik Srbija](https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e8/0c/1f/1181174250_65:361:2956:1975_600x0_80_0_1_6e93f62293e793cc7c97fcb2d05faf79.jpg "U Muzeju se nalazi i jedna od najznačajnijih srednjovekovnih relikvija srpskog naroda - svečana odora kneza Lazara Hrebeljanovića koji je poginuo u bici sa Turcima na Kosovu 1389. godine. U istoj prostoriji, izložena je i "Pohvala knezu Lazaru" koju je monahinja Jefimija (oko 1350-1405) izvezena kao pokrov za kivot, odnosno kovčeg srpskog vladara")
