Superćelijska oluja: Gde se i zašto se javlja, koliko je zapravo opasna
CC0 / Slika generisana veštačkom inteligencijom /
Pratite nas
Superćelijska oluja je intenzivna grmljavinska oluja sa mezociklonom, odnosno rotirajućim uzlaznim strujanjem. Zbog ove rotacije naziva se i rotirajućom olujom.
Među četiri tipa oluja (superćelijske, olujne, višećelijske i jednoćelijske), superćelijske su najređe, ali potencijalno najjače. Ove oluje mogu da dominiraju lokalnim vremenom i obuhvatiti područje do 32 kilometra u širinu i obično traju dva do četiri sata.
Geografska rasprostranjenost
Superćelijske oluje mogu se pojaviti širom sveta pod određenim vremenskim uslovima. Značajne regije uključuju visoke ravnice centralnih Sjedinjenih Država, delove Južne Amerike, Bangladeš i istočnu Indiju, Južnu Afriku i istočnu Australiju. Povremeno se javljaju u drugim oblastima srednje geografske širine kao što su Evropa i istočna Kina.
Vrste superćelijskih oluja
Superćelijske oluje se mogu klasifikovati u tri tipa: klasične (normalan nivo padavina), niske padavine (LP) i visoke padavine (HP). LP superćelijske oluje su češće u sušnim klimatskim uslovima kao što su visoke ravnice Sjedinjenih Država, dok se HP superćelijske oluje javljaju u vlažnim regionima. Iako se mogu pojaviti bilo gde pod pravim uslovima, ove oluje su najčešće u takozvanoj Aleji tornada u visokim ravnicama Sjedinjenih Država. Ostali regioni sa velikom pojavom uključuju delove Evrope, Koridor tornado u Argentini, Urugvaj i južni Brazil.
Karakteristike superćelijskih oluja
Superćelijske oluje su obično izolovane od drugih oluja, iako ponekad mogu biti ugrađene u takozvanu liniju oluje. To su kvazistacionarne oluje koje se često nalaze u toplom sektoru sistema niskog pritiska i kreću se na severoistok duž hladnog fronta. Superćelijske oluje mogu da odstupe od srednjeg vetra, krećući se desno ili levo od vertikalnog smicanja vetra. Povremeno se mogu podeliti na dve superćelijske oluje sa suprotnim rotacijama, preneo je „Zimo“.
Anatomija superćelijske oluje
Struktura superćelijske uključuje nekoliko različitih karakteristika:
1. Prekoračenje vrha, odnosno kupolasta karakteristika iznad najjačeg uzlaznog strujanja, koja se probija kroz troposferu u nižu stratosferu.
2. Nakovanj, koji se formira kada se uzlazni mlaz sudari s gornjom troposferom i raširi se, stvarajući izgled poput police ispred oluje.
3. Baza bez padavina, odnosno područje ispod glavnog uzlaznog strujanja gde se javlja dotok, često relativno bez padavina.
4. Zidni oblak, koji se formira blizu spoja između silaznog i uzlaznog strujanja i može ukazivati na potencijal tornada.
5. Oblaci mamatus, odnosno gomoljaste oblačne formacije ispod nakovnja, nastale urušavanjem hladnog vazduha.
6. Frontalno bočnosilazno strujanje, odnosno područje najjačih i najrasprostranjenijih padavina, ograničeno specifičnom vrstom oblaka.
7. Smatra se da zadnji bočno silazno strujanje, koje je složeno i slabo shvaćeno, igra ulogu u genezi tornada i prouzrokuje štetu od vetra.
8. Bočna linija, ili linija manjih kumulusa (oblaka) formiranih toplim vazduhom koji se diže uvučen u glavnu uzlaznu struju.
Superćelijske oluje su fascinantne, ali potencijalno opasne vremenske pojave koje mogu izazvati teške vremenske prilike, uključujući tornada, grad i jake vetrove. Razumevanje njihove strukture i ponašanja je ključno za predviđanje i pripremu za njih.
Pogledajte i:
