Kraljevska svetinja podno Golije

Manastir Gradac predstavlja ktitorsku zadužbinu kraljice Jelene koja je izgrađena od 1277 do 1282. godine za vreme vladavine njenog sina kralja Dragutina

Naziv mesta Gradac postojao je i pre osnivanja manastira. Verovatno da je taj naziv bio povezan sa vizantijskim utvrđenjem iz 6. veka, koje se nalazilo na uzvišenju iznad manastira i u čijem podnožju je bila crkva. Temelji ove male ranohrišćanske crkve sačuvani su do danas ispred Bogorodičine crkve u Gradcu

Gradac je osnovan kao muški manastir. Kraljica ga je bogato opremila i prepustila monasima

Krajem 16. veka iguman Stefan i jeromonah Pajsije iz Đurđevih stupova izvršili su veliku obnovu Bogorodičine crkve. Crkvu su zatekli bez krova i pokrili su je olovom. Nažalost, manastir je ubrzo opet stradao

Težak položaj srpskog naroda u drugoj polovini 17. veka nije mogao mimoići ni Gradac. Turci su skinuli olovni krov gradačke crkve i ona se zatim prirodno urušila. Krajem 18. veka manastir je bio teško oštećen i nenastanjen

Na steni iznad ulaza u manastir nalazi se mala crkva posvećena svetom Nikoli. Vreme građenja ove crkve nije utvrđeno. Pretpostavlja se da je podignuta u drugoj polovini 13. veka

Kraljica Jelena( u narodu nazvana Anžujska), žena srpskog kralja Uroša I i majka kraljeva Dragutina i Milutina, sahranjena je po sopstvenoj želji u svojoj zadužbini Manastiru Gradac

Manastir Gradac predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja

Zavod za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture Srbije organizovao je 1948. i 1949. godine konzervatorske radove u manastiru. Nakon usvajanja glavnog projketa za obnovu crkve 1962. godine, otpočela je njena obnova koja je trajala do 1975. godine