https://lat.sputnikportal.rs/20231115/rekordno-jaka-svemirska-eksplozija-uzdrmala-zemljinu-atmosferu---poremecaji-su-bili-snazni-1163796994.html
Rekordno jaka svemirska eksplozija uzdrmala Zemljinu atmosferu - poremećaji su bili snažni
Rekordno jaka svemirska eksplozija uzdrmala Zemljinu atmosferu - poremećaji su bili snažni
Sputnik Srbija
Bljesak svetlosti iz novoformirane crne rupe udaljene oko 2,4 milijarde svetlosnih godina udario je Zemlju takvom snagom da je uzdrmao gornju atmosferu planete... 15.11.2023, Sputnik Srbija
2023-11-15T16:29+0100
2023-11-15T16:29+0100
2023-11-15T16:29+0100
nauka i tehnologija
nauka i tehnologija
otvoreni svemir
društvo
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e7/0b/0f/1163796138_0:236:1080:844_1920x0_80_0_0_2f52d6ca821a1a7739f4f61ab5c8e915.jpg
Naučnici su kasnije otkrili da je ovaj događaj bio toliko moćan da je izazvao velike varijacije u električnom polju Zemljine jonosfere, na visini od nekih 500 kilometara.„U našem istraživanju iznosimo dokaze o varijacijama u električnom polju jonosfere na udaljenosti od oko 500 kilometara, koje su prouzrokovane jakom emisijom gama zraka. Koristeći satelitska posmatranja i novi analitički model, uspeli smo da dokažemo da je GRB 221009A duboko uticao na provodljivost Zemljine jonosfere, izazivajući snažne poremećaje ne samo u donjoj, već i u gornjoj jonosferi“, kažu stručnjaci, a prenosi „Sajens alert“.Gama zračenje i jonosferaGama zračenje je najintenzivniji deo elektromagnetnog spektra. Fotoni gama zraka imaju od milijardu do trilion puta više energije od fotona u vidljivom delu spektra, a emituju ih visokoenergetski događaji kao što su supernove i hipernove, kao i manji energetski događaji, kao što su sunčeve baklje.Ova vrsta zračenja ne bi trebalo da nas svakodnevno brine jer ga Zemljina atmosfera upija pre nego što dospe na površinu. Međutim, ponekad može doći do interakcije sa atmosferom. U retkim slučajevima, naučnici su zabeležili interakciju gama ili rendgenskih zraka sa nižom jonosferom Zemlje.Jonosfera je sloj Zemljine atmosfere koji se proteže između 50 i 1.000 kilometara u visinu, preklapajući nekoliko drugih atmosferskih slojeva. Nazvana je jonosfera jer je to oblast u kojoj ekstremno ultraljubičasto i rendgensko zračenje sa Sunca jonizuju atmosferske atome i molekule, stvarajući gomilu slobodnih elektrona.Bljesak gama zraka oko 7 minuta, efekat na atmosferu oko 10 satiJonosfera reflektuje radio talase koje koristimo za komunikaciju i navigaciju. Kada dođe do snažnog bljeska zračenja, poput sunčeve baklje, to se javlja u promenama u donjoj jonosferi. Naučnici navode da je detekcija GRB 221009A u oktobru 2022. bila toliko moćna da su se njegovi efekti mogli uporediti sa sunčevim bakljama.S obzirom da je Sunce udaljeno 150 miliona kilometara od Zemlje, a da je svetlosti GRB 221009A bilo potrebno 2,4 milijarde svetlosnih godina da stigne do nas – onda možete da pretpostavite kolika je bila snaga eksplozije.Posle analize satelitskih podataka, astrofizičar Mirko Piersanti sa Univerziteta L'Akvila i Nacionalnog instituta za astrofiziku u Italiji i njegove kolege otkrili su značajne varijacije u elektromagnetnom polju na velikim visinama jonosfere. Sam bljesak gama zraka trajao je oko sedam minuta, ali je efekat na atmosferu trajao oko 10 sati.Istraživanje pod nazivom „Evidence of an upper ionospheric electric field perturbation correlated with a gamma ray burst“ objavljen je u časopisu „Nature Communications“.
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Vesti
sr_RS
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
nauka i tehnologija, otvoreni svemir, društvo
nauka i tehnologija, otvoreni svemir, društvo
Rekordno jaka svemirska eksplozija uzdrmala Zemljinu atmosferu - poremećaji su bili snažni
Bljesak svetlosti iz novoformirane crne rupe udaljene oko 2,4 milijarde svetlosnih godina udario je Zemlju takvom snagom da je uzdrmao gornju atmosferu planete. Rafal gama zraka GRB221009A oborio je sve rekorde kada je bljesnuo u tami svemira u oktobru 2022. godine i proglašen je za najsjajniju zabeleženu svemirsku eksploziju do sada.
Naučnici su kasnije otkrili da je ovaj događaj bio toliko moćan da je izazvao velike varijacije u električnom polju Zemljine jonosfere, na visini od nekih 500 kilometara.
„U našem istraživanju iznosimo dokaze o varijacijama u električnom polju jonosfere na udaljenosti od oko 500 kilometara, koje su prouzrokovane
jakom emisijom gama zraka. Koristeći satelitska posmatranja i novi analitički model, uspeli smo da dokažemo da je GRB 221009A duboko uticao na provodljivost Zemljine jonosfere, izazivajući snažne poremećaje ne samo u donjoj, već i u gornjoj jonosferi“, kažu stručnjaci, a
prenosi „Sajens alert“.
Gama zračenje i jonosfera
Gama zračenje je najintenzivniji deo elektromagnetnog spektra. Fotoni gama zraka imaju od milijardu do trilion puta više energije od fotona u vidljivom delu spektra, a emituju ih visokoenergetski događaji kao što su supernove i hipernove, kao i manji energetski događaji, kao što su sunčeve baklje.
Ova vrsta zračenja ne bi trebalo da nas svakodnevno brine jer ga Zemljina atmosfera upija pre nego što dospe na površinu. Međutim, ponekad može doći do interakcije sa atmosferom. U retkim slučajevima, naučnici su zabeležili interakciju gama ili rendgenskih zraka sa nižom jonosferom Zemlje.
Jonosfera je sloj Zemljine atmosfere koji se proteže između 50 i 1.000 kilometara u visinu, preklapajući nekoliko drugih atmosferskih slojeva. Nazvana je jonosfera jer je to oblast u kojoj ekstremno ultraljubičasto i rendgensko zračenje sa Sunca jonizuju atmosferske atome i molekule, stvarajući gomilu slobodnih elektrona.
Bljesak gama zraka oko 7 minuta, efekat na atmosferu oko 10 sati
Jonosfera reflektuje radio talase koje koristimo za komunikaciju i navigaciju. Kada dođe do snažnog bljeska zračenja, poput sunčeve baklje, to se javlja u promenama u donjoj jonosferi. Naučnici navode da je detekcija GRB 221009A u oktobru 2022. bila toliko moćna da su se njegovi efekti mogli uporediti sa sunčevim bakljama.
S obzirom da je Sunce udaljeno 150 miliona kilometara od Zemlje, a da je svetlosti GRB 221009A bilo potrebno 2,4 milijarde svetlosnih godina da stigne do nas – onda možete da pretpostavite kolika je bila snaga eksplozije.
Posle analize satelitskih podataka, astrofizičar Mirko Piersanti sa Univerziteta L'Akvila i Nacionalnog instituta za astrofiziku u Italiji i njegove kolege otkrili su značajne varijacije u elektromagnetnom polju na velikim visinama jonosfere. Sam bljesak gama zraka trajao je oko sedam minuta, ali je efekat na atmosferu trajao oko 10 sati.
Istraživanje pod nazivom „Evidence of an upper ionospheric electric field perturbation correlated with a gamma ray burst“ objavljen je u časopisu „Nature Communications“.
