Ko je sagradio prvu tvrđavu na Donu? /foto/
© Foto : Provided by the State Museum-Reserve “Kulikovo FIeld”
Pratite nas
Selo Epifan u Tulskoj oblasti osnovano je u vreme Ivana Groznog i bilo je prvi ruski grad na Donu. O formiranju jedinica donskih kozaka, ispričao je Sputnjiku istoričar Državnog muzeja „Kulikovo polje“ Sergej Kusakin.
Dolazi car
Nakon osvajanja Kazanja i poraza krimskih kanova kod Tule 1552. godine, rusko carstvo je preuzelo inicijativu u borbi protiv suseda. Gornji deo Dona, slabo naseljeni šumsko-stepski kraj postao je ključno mesto za osvajanje Divljeg polja. Upravo je na ovoj teritoriji, prema rečima istoričara, forimiran pokret kozaka.
Epifan je osnovan na levoj obali Dona pod rukovodstvom kneza Ivana Mstislavskog, o tome se navodi u knjizi iz perioda 1571-1572. godine. Knjiga je sačuvala imena svih prvih kozaka: „Rezancov“, „Dedilovski“, „Krapivenski“, „Karačevec“ i „Kolomnetin“. Samo utvrđenje datira 1566-1567. godine.
Zidovi od hrasta i strme jaruge
Epifan u poslednjoj četvrtini HVI veka
© Foto : Provided by the State Museum-Reserve “Kulikovo FIeld”
U knjizi su detaljno opisana utvrđenja i artiljerijska vojska.
„Tvrđava je imala formu koja je ličila na trougao. Štitili su je zidovi od hrastovine, rovovi i strme jaruge. Dužina zidova je bila oko 650 metara, podignute su tri kule, od kojih je glavna imala visinu od 30 metara", navodi istoričar.
U okviru tvrđave se nalazio dvorac kneza Mstislava, karaula i 303 mala objekta, koja su imala ulogu skladišta i sklonište za stanovnike prilikom opsade.
Garnizon u Epifanu je bio najveći na jugu, imao je pedeset vojnika na konjima koji su koristili lukove, strele, samostrele, a kasnije su koristili i vatreno oružje, stotine pešadinaca i 700 Kozaka.
Svaki komandir kozaka je u Epifanu dobijao oko 50 hektara pašnjaka i 15-20 hektara šuma. Strelci su dobijali novac, so, hleb i zemlju, a kozaci samo zemlju.
Plan prolazne kule u Epifanu iz 1572. godine
© Foto : Provided by the State Museum-Reserve “Kulikovo FIeld”
Kontrola prelaza
Vojna obaveza kozaka u Epifanu je bila - straža. Oni su bili raspoređeni pored brodova na Donu, Sosni, Meči i na drugim rekama, kuda su tatari često napadali.
Na svakom stražarskom mestu su bila dvojica Kozaka iz svakog od novih gradova. Stražari kada bi primetili neprijatelja, oni bi slali vojnike da upozore lokalne garnizone i dalje obaveštavali Tulu i Moskvu.
U slučaju velikih ratova kozaci iz Epifana su učestvovali i u tim borbama. Prema rečima istoričara, postoje dokazi da je u poznatoj bitki kod Molodija protiv Tatara 1572. godine učestvovalo oko 300 kozaka iz Epifana.
Trijumfu ruskog oružja 1572. godine prethodila je velika tragedija. U proleće 1571. godine kan Devlet-Girej je uspeo da prodre kroz lanac odbrane. Nakon što je opustošio više od dvadeset gradova, stigao je do Moskve i spalio sve osim Kremlja. Epifan je zaobišao, što je izazvalo podozrenje u cara Ivana Groznog: da li je Mstislav zaista bio lojalan Moskvi?
„Car je optužio kneza da Tatare usmerava ka Moskvi. Njegova imanja su zaplenjena u korist države“, objasnio je Kusakin.
Najezda kana Davlet Hireja je dosta usporila ekspanziju carstva. Od kraja 70-ih godina XVI veka, epifanski Kozaci su počeli da naseljavaju nove gradove duž Dona. Već sredinom XVII veka Epifan je izgubio svoj strateški značaj..
Karta Moskovske države iz HVII veka.
© Foto : Provided by the State Museum-Reserve “Kulikovo FIeld”
Prema zapadu od Nikoljskog sabora teritorija bivšeg Epifana. Sada se tu nalazi bolnica, bivša zadruga, bratska grobnica, trg, centar kulturnog razvoja "Vrhovi Dona", vatrogasna služba.
Šlem koji je pripadao Fjodoru Ivanoviču Mstislavskom (Turska, XVI vek) i dvocevka (1673. godine) eksponati izložbe "Francuska i Rusija. Zajedno deset vekova" na izložbi Uspenskom hramu. Izložba, koju su organizovali muzeji Moskovskog Kremlja u godini međuregionalne saradnje Rusije i Francuske, posvećena je vekovnoj istoriji kulturnih i diplomatskih odnosa zemalja.
