Revolucija u nauci: Izvučena RNK iz izumrle vrste – da li je moguće da bude oživljena? /video, foto/
CC0 / rawpixel.com / Centers for Disease Control and Prevention (Source) /
Pratite nas
Naučnici su uspeli da izvuku RNK iz uzorka tasmanijskog tigra iz 1891. godine, što otvara nove mogućnosti za razumevanje izumrlih vrsta i drevnih pandemija, ali i mogućnost njihovog oživljavanja.
Naučnici su objavili revolucionarno dostignuće u proučavanju izumrlog tasmanijskog tigra, torbara mesoždera koji je nekada nastanjivao Australiju i susedna ostrva. Uprkos izumiranju te vrste zbog ljudskih aktivnosti, naučnici su obavljali istraživanja stičući nove uvide i konačno uspešno izolovali RNK.
Radi se o genetskom materijalu sličnom DNK, ali manje stabilnom, iz osušene kože i mišića tasmanijskog tigra koji se čuva u muzeju u Stokkholmu od 1891. godine.
Poslednjih godina naučnici su uspeli da izdvoje drevnu DNK iz životinja i biljaka, od kojih neke datiraju i više miliona godina. Ipak, pomenuto istraživanje označava prvi slučaj oporavka RNK iz neke izumrle vrste, prenosi „Rojters“.
Iako nije primarni fokus studije, sposobnost izdvajanja, sekvenciranja i analize drevne RNK mogla bi značajno da pomogne naučnicima u njihovim nastojanjima da ponovo u život vrate izumrle vrste. Osim toga, pronalaženje RNK iz drevnih virusa moglo bi doprineti otkrivanju porekla prošlih pandemija.
For the first time, researchers have sequenced RNA from an extinct animal species — the Tasmanian tiger.
— nature (@Nature) September 20, 2023
Genetic sequences from a museum specimen offer fresh clues about the physiology of thylacines, which went extinct in the 1930s https://t.co/VvAhuPOHjw
Uloga DNK i RNK
DNK i RNK, molekularni dvojnici, igraju bitne uloge u biologiji ćelije. DNK je dvolančani molekul koji sadrži genetski kod organizma, dok je RNK jednolančani molekul koja ima zadatak da prevede genetske informacije u praktične funkcije. Uloga RNK uključuje sintezu mnoštva proteina potrebnih za preživljavanje organizma i regulaciju metabolizma ćelija.
„RNK sekvenciranje daje vam ukus stvarne biologije i regulacije metabolizma koja se događala u ćelijama i tkivima tasmanijskih tigrova pre nego što su izumrli“, pojašnjava Emilio Marmol Sančez, rukovodilac studije koja je objavljena u časopisu „Genom Riserč“, genetičar i bioinformatičar iz Centra za paleogenetiku i SciLifeLaba u Švedskoj.
Mark Fridlander, genetičar i koautor studije sa Univerziteta u Stokholmu i SciLifeLaba, naglašava pak važnost razumevanja komplementa gena i aktivnosti gena kod izumrlih vrsta.
Colourized Last tasmanian tiger 1933 named Benjamin#last #tiger pic.twitter.com/R9ir5wy5bn
— Random stuff (@Navil65341517) September 16, 2023
Dug vek RNK
Pojavila su se i pitanja o tome koliko dugo RNK može da izdrži pod uslovima skladištenja u kojima su ti ostaci izdržali, što je uključivalo sobnu temperaturu u ormaru. Uprkos svom polumumificiranom stanju, sa očuvanom kožom, mišićima i kostima, ali izgubljenim unutrašnjim organima, ostaci tasmanijskog tigra u švedskom Prirodnjačkom muzeju doveli su u pitanje konvencionalno razmišljanje.
Love Dalen, evolucioni genetičar iz Centra za paleogenetiku, primetila je da dok su istraživači pre verovali da će RNK da preživi samo kratko vreme na sobnoj temperaturi, naročito kada su uzorci mokri, to nije vredelo za osušene uzorke.
Tragična priča o tasmanijskom tigru
Tasmanijski tigar bio je sličan vuku, a razlikovao se po prugama na leđima, poput tigrovih. Dolazak ljudi u Australiju pre otprilike 50.000 godina izazvao je značajan pad populacije te grabljivice dok je dolazak evropskih kolonizatora u 18. veku označio konačnu propast preostale populacije na Tasmaniji, jer su nuđene nagrade za njihov lov, zbog njihove pretnje stoci. Poslednji poznati tasmanijski tigar uginuo je u tasmanijskom zoološkom vrtu 1936. godine.
„Priča o nestanku tasmanijskog tigra je, u neku ruku, jedan od najbolje dokumentovanih i dokazanih događaja izumiranja izazvanih ljudskom delatnošću. Nažalost, tasmanijski tigrovi proglašeni su zaštićenim samo dva meseca pre uginuća poslednje poznate jedinke, prekasno da bi ih spasili od izumiranja“, podseća Sančez.
Postojale su i privatne inicijative za „ukidanje izumiranja“ s ciljem oživljavanja određenih izumrlih vrsta poput tasmanijskog tigra, ptice dodo ili vunastog mamuta.
Sančez je, međutim, izrazio skepticizam o izvodljivosti ponovnog stvaranja izumrlih vrsta pomoću uređivanja gena na živim srodnicima ovih životinja, ali se založio za dalja istraživanja biologije izumrlih stvorenja.
