Sve o retkom prirodnom fenomenu koji je juče pogodio Srbiju
CC0 / Unsplash/Michael & Diane Weidner /
Pratite nas
Veliki deo Srbije juče je bio na udaru snažne oluje koja je izazvala veliku materijalnu štetu. U delovima grada jak vetar je lomio grane koje su padale na kolovoz i automobile. Reč je o takozvanoj superćelijskoj oluji, najređoj, ali i najrazornijoj grmljavinskoj oluji.
Superćelijske oluje su fascinantni, ali i potencijalno opasni vremenski fenomeni koji mogu uzrokovati loše vremenske uslove, uključujući tornada, grad i jake vetrove. Razumevanje njihove strukture i ponašanja presudno je za predviđanje i spremnost na njih.
Reč je o intenzivnoj grmljavinskoj oluji s mezociklonom, odnosno rotirajućim uzlaznim strujanjem. Zbog ove rotacije one se nazivaju i rotirajuće grmljavinske oluje. Među četiri vrste grmljavinskih oluja (superćelijske, olujne, višećelijske i jednoćelijske), superćelijske su najređe, ali potencijalno i najjače.
Ove oluje mogu dominirati lokalnim vremenom i protezati se na području širine do 32 kilometra, a obično traju dva do četiri sata.
Geografska distribucija
Superćelijske oluje mogu da se pojave bilo gde u svetu pod određenim vremenskim uslovima. U tom smislu značajne regije uključuju visoke ravnice u centralnom delu Sedinjenih Država, delove Južne Amerike, Bangladeš i istočnu Indiju, Južnu Afriku i istočnu Australiju.
Povremeno se javljaju u drugim područjima srednje geografske širine poput Evrope i istočne Kine.
Vrste superćelijskih oluja
Superćelijske oluje mogu se klasifikovati u tri vrste: klasične (normalan nivo padavina), s niskim padavinama (LP) i s visokim padavinama (HP).
LP superćelije češće su u sušnim klimama poput visokih ravnica Sjedinjenih Država, dok se HP superćelije nalaze u vlažnim regijama. Iako se mogu pojaviti bilo gde pod pravim okolnostima, superćelijske oluje najčešće su u takozvanoj Aleji tornada u visokim ravnicama Sjedinjenih Država. Druge regije s velikom pojavom uključuju delove Evrope, Tornado koridor u Argentini, Urugvaj i južni Brazil.
Glavne kiarakteristike superćelijskih oluja
Superćelije su obično izolovane od drugih grmljavinskih oluja, iako ponekad mogu biti ugrađene u liniju oluje. To su kvazistacionarne oluje koje se često nalaze u toplom sektoru sastava niskog pritiska i kreću se prema severoistoku duž hladnih frontova.
Superćelijske oluje mogu odstupati od srednjeg vetra, krećući se desno ili levo u odnosu na vertikalno duvanje vetra. Povremeno se mogu podeliti i u dve superćelijske oluje sa suprotnim rotacijama. piše hrvatski Dnevnik.
Anatomija superćelijske oluje
Struktura superćelije uključuje nekoliko različitih karakteristika:
1. Prekoračenje vrha, odnosno kupolasta karakteristika iznad najjačeg uzlaznog strujanja, koja se probija kroz troposferu u donju stratosferu.
2. Nakovanj, koji se formira kada se uzlazni mlaz sudari sa gornjom troposferom i raširi se, stvarajući izgled poput police ispred oluje.
3. Baza bez padavina, odnosno područje ispod glavnog uzlaznog strujanja gde se javlja dotok, često relativno bez padavina.
4. Oblak na zidu, koji se formira blizu spoja između silaznog i uzlaznog strujanja i može ukazivati na potencijal tornada.
5. Mamatus oblaci, odnosno gomoljaste oblačne formacije ispod nakovnja, nastale urušavanjem hladnog vazduha.
6. Frontalni bočni silazni tok, odnosno područje najjačih i najrasprostranjenijih padavina, ograničeno specifičnom vrstom oblaka.
7. Smatra se da zadnji bočni silazni mlaz, koji je složen i slabo shvaćen, igra ulogu u tornadogenezi i uzrokuje štetu od vetra.
8. Bočna linija, ili linija manjih kumulusa (oblaka) formiranih toplim vazduhom koji se diže uvučen u glavnu uzlaznu struju.
1. Prekoračenje vrha, odnosno kupolasta karakteristika iznad najjačeg uzlaznog strujanja, koja se probija kroz troposferu u donju stratosferu.
2. Nakovanj, koji se formira kada se uzlazni mlaz sudari sa gornjom troposferom i raširi se, stvarajući izgled poput police ispred oluje.
3. Baza bez padavina, odnosno područje ispod glavnog uzlaznog strujanja gde se javlja dotok, često relativno bez padavina.
4. Oblak na zidu, koji se formira blizu spoja između silaznog i uzlaznog strujanja i može ukazivati na potencijal tornada.
5. Mamatus oblaci, odnosno gomoljaste oblačne formacije ispod nakovnja, nastale urušavanjem hladnog vazduha.
6. Frontalni bočni silazni tok, odnosno područje najjačih i najrasprostranjenijih padavina, ograničeno specifičnom vrstom oblaka.
7. Smatra se da zadnji bočni silazni mlaz, koji je složen i slabo shvaćen, igra ulogu u tornadogenezi i uzrokuje štetu od vetra.
8. Bočna linija, ili linija manjih kumulusa (oblaka) formiranih toplim vazduhom koji se diže uvučen u glavnu uzlaznu struju.
