Veliko arheološko otkriće kod Skupštine Srbije
© Sputnik / Lola Đorđević
Pratite nas
Nakon više meseci arheoloških istraživanja u parku kod Skupštine Srbije, arheolozi su naišli na dugoočekivanu rimsku nekropolu, kao i ostatke rimskog vodovoda, što predstavlja najznačajniju arheološku iskopinu, kojoj bi trebalo povećati spomeničku vrednost.
Arheološka istraživanja u parku pored Doma Narodne Skupštine, u Vlajkovićevoj ulici, traju već skoro tri meseca, a uskoro se očekuje završetak radova.
Arheolozi su do sada istražili ostatke građevina iz međuratnog perioda koje su stradale u savezničkom bombardovanju 1944. godine. Takođe su otkrili i ostatke Beogradskog naselja iz 17-18. veka, a koje se u to doba zvalo Ejnehenova mahala, po čuvenoj džamiji uz koju je podignuto.
Ipak, najzanimljivija otkrića se pojavljuju na kraju istraživanja.
Otkriće rimske nekropole
Na više lokacija u blizini ovog nalazišta još na samom početku iskopavanja nalaženi su delovi jugoistočne nekropole Singidunuma, rekao je za portal „Sve o arheologiji“ rukovodilac istraživanja Milorad Ignjatović, kustos Muzeja grada Beograda, i objasnio da su iz tog razloga je bilo i očekivano pronaći rimske grobove na novom nalazištu.
„Pre petnaestak dana očekivanja su nam se i obistinila! Rimski grobovi počeli su da izranjaju ispod slojeva iz osmanskog perioda. Za sada smo otkrili 14 rimskih grobnica iz 3. i 4. veka”, rekao je Ignjatović.
U ovom periodu su postojale grobnice različitih konstrukcija i dimenzija. Njihov izgled je zavisio od toga ko se u njima sahranjuje.
On je rekao da su otkrivene su grobnice različitih oblika – dve pravougaone osnove sa lučnim svodovima ozidane opekom, i dve takođe od opeka koje su slagane u formu kovčega.
„Otkrili smo i četiri kamena sarkofaga, koji se smatraju najluksuznijim načinom sahranjivanja u rimsko doba.”
Arheolog dodaje da su pronađeni i ostaci dva pokojnika koji su bili položeni u jednostavne grobne rake bez priloga.
„Prema položaju ruku, koje su bile prekrštene na grudima i orijentaciji, možemo zaključiti da su bili pripadnici hrišćanske veroispovesti“, objasnio je on.
Grobnice opljačkane
Arheolog navodi da su grobnice sopljačkane u ranijim periodima, ali u njima je ostao i pokoji grobni prilog, novčić ili delovi nakita. U jednom od sarkofaga otkriveni su delovi zlatne ogrlice sa poludragim kamenom zelene boje (smaragd) i veoma dobro očuvana ukosnica od stakla koja je do sada jedinstven nalaz u Zbirci za antiku Muzeja grada Beograda.
„Najinteresantnija je grobnica sazidana od velikih kamenih ploča za čiju gradnju su upotrebljeni i delovi starijih nadgrobnih stela sa zavetnim natpisima na latinskom jeziku. Na jednoj od tih stela početni deo natpisa nedostaje tako da ne znamo ime pokojnika ali se u nastavku jasno može raščitati da je pokojnik odslužio vojni rok u trajanju od 30 godina i da je preminuo sa 46 godina. Spomen je podigla Klaudija (žena ili ćerka) Sabinusa koja je naglasila da zavet postavlja svojevoljno svom veoma religioznom mužu”, istakao je arheolog Ignjatović.
Neočekivano otkriće – rimski vodovod
Za arheologe je otkriće dela rimskog vodovoda bilo veliko iznenađenje. Istraženi deo rimskog vodovoda ima dužinu od preko 70 metara, a bio je u funkciji tokom 2. i 3. veka.
„Snabdevanje gradova pijaćom vodom je bilo ključno za razvoj i opstanak rimskih gradova. Najprostije rečeno, to je najveće civilizacijsko dostignuće tog doba”, kaže Ignjatović i navodi da se na osnovu dosadašnjih otkrivenih vodovoda može se zaključiti da je Singidunum snabdevan vodom sa izvorišta kod današnjeg Mokroluškog potoka.
Čista, pijaća voda je složenim sistemom cevi i kaptaža dovođena do gradskih česmi gde su je mogli koristiti svi žitelji grada i do gradskih vila. Međutim voda za piće se nije bacala, odnosno od česmi je manjim akveduktima odvođena do javnih gradskih kupatila i lanterni. Takođe je služila i za pokretanje mlinova za mlevenje žita i drugih poluindustrijskih postrojenja, rekao je arheolog.
„Deo vodovoda koji smo otkrili predstavlja jedan od sekundarnih vodova. Najverovatnije je vodom napajao rudnik kamena koji se nalazio podno današnjeg Tašmajdana. Odatle je već u rimsko doba eksploatisan kamen za izgradnju utvrđenja i delova civilnog naselja.”
Šta nakon arheoloških istraživanja?
Kada arheolozi završe iskopavanja u ovom delu grada, na istom mestu biće izgrađena podzemna garaža. Kada se to desi, sve što je otkriveno na lokalitetu, a ne može da se lako ili uopšte fizički izmesti, biće uništeno.
Iako su arheolozi na početku iskopavanja obavili neophodna snimanja terena kako bi saznali šta ih očekuje ispod zemlje, nisu se nadali rimskom vodovodu, kao ni zidanim grobnicama.
Za dalju sudbinu nepokretnih kulturnim dobara nadležan je Gradski zavod za zaštitu spomenika kulture u Beogradu, a uslovi koje je zavod propisao pre izgradnje garaže su da arheološko nasleđe otkriveno tokom istraživanja treba da poveća spomeničko nasleđe čitavog prostora, navodi Ignjatović.
„Na tu odluku ćemo još malo sačekati, a jedno od rešenja je da se ostaci prezentuju u okviru arheološkog parka, koji bi bio prvi takve vrste na prostoru Beograda”, dodaje on.
U svetu je praksa da se ovakav tip kulturnog nasleđa maksimalno zaštiti i prezentuje javnosti. Odnosno da se ostaci sačuvaju onako kako su pronađeni, a po potrebi konzerviraju, i time će biti svakodnevno dostupni građanima i turistima.
