Kako je srpsko „ne“ Hitleru 27. marta odložilo nemački napad na SSSR
Pratite nas
Istinski slobodarski narodi u Evropi 27. mart 1941. su dočekali sa oduševljenjem i nadom da će sloboda i njima doći, gledajući u nepokorni srpski narod, koji se podigao na noge i rekao – "ne", kaže istoričar Dejan Ristić i podseća da je taj događaj odložio i napad fašističke Nemačke na Sovjetski Savez.
Prošle su 82 godine od puča i demonstracija 27. marta 1941, kojim je poništeno potpisivanje protokola o pristupanju Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu.
Odložen nemački napad na Sovjetski Savez
Istoričar i direktor Muzeja žrtava genocida Dejan Ristić napominje da je srpsko "ne" Trojnom paktu, izrečeno na demonstracijama 27. marta 1941. usporilo planove Nemačke za sveopšti napad na Sovjetski Savez. Zbog napada na kraljevinu Jugoslaviju i Grčku, koji su Nemci započeli 6. aprila 1941. godine, realizacija plana "Barbarosa", napada na SSSR, odložena je za drugu polovinu juna te godine, podseća istoričar.
Ristić smatra da su te demonstracije bila neka vrsta plebiscita srpskog naroda da se suprotstavi fašizmu.
„To je bio veličanstven momenat kada je čitava nacija svesna kataklizme i tragedije koja joj predstoji a to je sve ono što će se desiti tokom Drugog svetskog rata i što je moglo da se nasluti kroz prvu fazu tog rata koja je počela još 1. septembra 1939 godine napadom Nemačke na Poljsku a posle i sveopštim ratom u Evropi. Dakle, spremnost jednog naroda, odlučnost, hrabrost da kaže "ne". I to ne bilo kome, već Adolfu Hitleru i Musoliniju. Da se usprotivi nacizmu i tim ideologijama mraka destrukcije i mržnje i da bez obzira na loša iskustva nekih drugih evropskih naroda i njihovih država koje su već bile napadnute i pokorene ustane i i da naže ne,“ ističe naš sagovornik.
Evropa nije isto reagovala
Ristić ističe da na taj događaj evropske države nisu isto reagovale.
„Evropa je srpske demonstracije 27. marta 1941. doživela na različite načine. Britanija, koja je bila i te kako involvirana u pripremu i izazivanje vojnog udara, odnosno, puča u zabcivanju vlade i kneza Pavla, uspostavljanju maloletnog Petra drugog za vladara u punom kapacitetu i imenovanju vlade generala Simovića, vođe pučista, sa oduševljenjem je dočekala i puč i demonstracije. Britanija je želela da kupi vreme za sebe i da vrhunac bitke za Britaniju koji se odigravao od kraja 1939. godine i tokom čitave 1940. godine, na neki način ublaži time što bi otvorila još jedan front u Evropi,“ ističe Ristić.
Britanci su na tome, dodaje naš sagovornik, radili intenzivno pokušavajući da oslabe tadašnju Jugoslaviju i uvuku je u Drugi svetski rat uprkos naporima kneza Pavla da se početak rata odloži ili izbegne.
Britanci jedva dočekali naš slom
„Oni koji su bili istinski slobodarski narodi u Evropi toga vremena 27. mart su dočekali sa oduševljenjem i nadom da će sloboda i njima doći, gledajući u nepokorni srpski narod, koji se podigao na noge i po koz na koji put rekao – "ne". Što se tiče Sovjeta, oni su te demonstracije naravno dočekali sa iskrenim odobravanjem i podrškom, zato što to jeste bio još jedan momenat pružanja aktivnog otpora nacizmu, fašizmu i svim drugim ideologijama mržnje koje su su inklinirale ovim dvema ideologijama i režimima,“ kaže Ristić.
Istoričar naglašava da su ove demonstracije jedan od najznačajnijih događaja u nacionalnoj istoriji srpskog naroda u čitavom 20. veku.
„Dakle, 27. mart je reper za odanost ideji slobode, i spremnost da se za tu ideju strada,“ objašnjava dr Ristić.
On je podsetio da su procene da je na ulicama tada bilo od 60.000 do 100.000 ljudi u Beogradu, koji je 1941. imao 350.000 stanovnika, i ujedno podseća da nas je ta antifašistička borba i odluka skupo koštala zbog brojnih zločina i genocid koji je ubrzo nakon toga pretrpeo srpski narod u Nezavisnoj državi Hrvatskoj.
