https://lat.sputnikportal.rs/20220102/u-gradu-nema-sta-da-se-radi-na-selu-nema-ko-kako-protiv-bijele-kuge-u-crnoj-gori-1132819841.html
U gradu nema šta da se radi, na selu nema ko: Kako protiv bijele kuge u Crnoj Gori
U gradu nema šta da se radi, na selu nema ko: Kako protiv bijele kuge u Crnoj Gori
Sputnik Srbija
Samo četiri opštine u Crnoj Gori imale su pozitivan prirodni priraštaj za devet mjeseci 2021. godine, dok po negativnom prednjače Nikšić i Pljevlja, gdje je više... 02.01.2022, Sputnik Srbija
2022-01-02T16:10+0100
2022-01-02T16:10+0100
2022-01-02T16:10+0100
region
analize i mišljenja
crna gora
natalitet
region – društvo
društvo
region
novogodišnje sputnjik ekskluzive
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e5/0c/1b/1132820147_0:98:1920:1178_1920x0_80_0_0_d01c160187c0373ea57663f2eb8b2216.jpg
Prema preliminarnim podacima Monstata koji su obrađeni u Mjesečnom statističkom pregledu za devet mjeseci 2021. godine, broj rođenih u odnosu na umrle veći je samo u Podgorici, Budvi, Rožajama i Tuzima.Za prvih devet mjeseci na nivou države zabilježen je negativan prirodni priraštaj od minus 1.526, a bijela kuga je zabilježena u 20 opština, navodi za Sputnjik Doderović.Crna Gora je prošlu godinu završila sa negativnim prirodnim priraštajem. Broj preminulih je za 196 veći od broja rođenih. To je prvi put, od Drugog svjetskog rata, od kada se vodi statistika za Crnu Goru, da je zabilježen negativan prirodni priraštaj. Prirodni priraštaj u Crnoj Gori na kraju septembra ove godine bio je čak minus 1.526, a bijela kuga je prisutna u 20 od 24 opštine, pokazali su početkom decembra prezentovani podaci Monstata.On ukazuje da je stopa fertiliteta u Crnoj Gori godinama ispod takozvane zamjenske od 2,1. Ovaj broj je u Crnoj Gori, prema podacima Statističke kancelarije Evropske unije (EUROSTAT) posljednjih godina između 1,7 i 1,6.Sve je više četrdesetogodišnjaka koji nijesu u braku„Kada je riječ o broju umrlih, najmanje brojke bile su tokom šezdesetih, sedamdesetih, osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka i kretale su se u rasponu od tri do četiri hiljade umrlih na nivou godine. Međutim, posljednje dvije decenije raste broj umrlih. Tako je u prvoj deceniji 21. vijeka broj umrlih u prosjeku oko pet hiljada, da bi od 2010. do 2020. godine broj umrlih konstantno išao preko šest hiljada a 2020 iznosi 7293“, kaže Doderović.On upozorava da je u Crnoj Gori sve manje mladih ljudi, kasno se stupa u brak i manje je brakova, prvo se dijete rađa u tridesetim godinama žene, a parovi su zadovoljni i sa jednim djetetom.„Učestalost neplodnosti raste, a sve je više četrdesetogodišnjakinja bez djece. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Slični ovim podacima su i podaci o tome da postoji i relativno visok stepen eskapizma, naročito kod muškog dijela populacije, koji se izražava u visokom konzumiranju alkohola, u pušenju, kao i u uzimanju droga. Nezvanično, je Crnu Goru u posljednje tri decenije napustilo oko 150.000 građana“, kaže Doderović.Mladi se odvajaju od roditelja tek sa 32 godineUkazuje da su, između ostaloga, nezaposlenost, male plate a ogromne cijena stanova, razlog što se mladi u Crnoj Gori odvajaju od porodice tek sa 32 godine, najkasnije u Evropi.„U Crnoj Gori nedostaje oko 30.000 stanova za porodice. Svaki sedmi par ima problem sa reproduktivnim zdravljem. Bez posla je oko 55.000 ljudi. U Crnoj Gori prosječna penzija iznosi 290 evra. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Crnu Goru napušta biološki i radno produktivno stanovništvo, što u godinama koje su pred nama može dovesti do ‘demografske katastrofe’. Ne postoji osjećaj perspektive, nade da će sutra biti bolje. Jednom kad natalitet počne da opada, izuzetno je teško ubijediti porodice da imaju više beba“, upozorava Doderović.Društvena i politička kriza, kovid kriza, loša administracija, loš zdravstveni sistem su okolnosti koje su doprinijele tome.„Studija planova plodnosti odraslih u Evropi pokazala je da su ljudi u Nemačkoj, Francuskoj i Velikoj Britaniji koji su živjeli u oblastima najteže pogođenim kovidom-19 bili skloniji da odlože rađanje djece. I Crna Gora je dio te priče“, kaže profesor Doderović.Ako se ovako nastavi, šta će tek biti 2050. godinePrema projekcijama UN iz 2019, negativni demografski trendovi usloviće smanjenje broja stanovnika u Crnoj Gori, pa bi 2050. godine u njoj trebalo živjeti 589.000 stanovnika. To, približno, odgovara populaciji iz popisa 1981. godine. Do 2100. godine, prema ovim procjenama, Crna Gora će se vratiti na stanje iz 50-ih godina prošlog vijeka, na 454.000 stanovnika.Ipak, kako kaže Doderović, u Crnoj Gori ta tema je marginalizovana, nema javne rasprave o načinima borbe protiv bele kuge i posledicama — u gradu nema šta da se radi, a u selu nema ko da radi.Crna Gora bez demografske strategijeKasni se, ističe on, preko 30 godina i sa mjerama demografske rehabilitacije.„Nedostatak tih mjera doveo je demografskog pražnjenja sjevernog i središnjeg regiona (izuzetak Podgorica) čak i prostora pojedinih opština primorskog regiona, npr. Ulcinja i Herceg Novog. Nije kasno da se preduzmu mjere da se popravi i poboljša postojeće stanje. Treba formirati institucije koje će se baviti demografskim politikama, treba izdvojiti značajna finansijska sredstva za demografsku rehabilitaciju“, predlaže naš sagovornik.Problem se ne može riješiti useljavanjem, jer Crna Gora nema integracijske sposobnosti. Stanovništvo Crne Gore uz to je i izrazito neravnomjerno razmješteno, mahom u ili oko velikih gradova i uz obalu, zbog čega je nužno osmisliti modele usmjeravanja mladog gradskog i obrazovanog stanovništva prema ruralnim područjima. Gotovo trećina stanovništva danas živi u gradu Podgorici, ukazuje Doderović.On dodaje da je Crna Gora kroz svoju istoriju imala ratove, iseljavanja, epidemije, bolesti, tradicionalno siromaštvo i pored toga konstituisala se kao održivi demografski sistem. Međutim, procesi 90-ih godina XX vijeka uticali su na to da se postojeća održivost demografskog sistema problematizuje i postaje neizvjesna.Gotovo polovina zaposlenih u PodgoriciSkoro polovina od ukupnog broja zaposlenih na kraju oktobra radila je u Podgorici — 93.618, što je za oko 15.000 više nego u januaru ove godine. U ostatku Crne Gore zaposleno je 109.363 radnika.Najveću prosječnu zaradu u Crnoj Gori imaju zaposleni u Tivtu — 633 evra i u Pljevljima 566 evra. U Podgorici zaposleni prosječno zarađuju 562 evra.Prosječnu zaradu manju od 500 evra ima osam opština — Andrijevica, Bijelo Polje, Danilovgrad, Herceg Novi, Petnjica, Rožaje, Šavnik i Ulcinj. Najmanju prosječnu zaradu od 427 evra u Crnoj Gori imaju zaposleni u Ulcinju.
https://lat.sputnikportal.rs/20211223/vlada-srbije-usvojila-svako-prvorodjence-dobija-po-300000-dinara-1132724062.html
crna gora
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2022
Boban Novović
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e6/0c/09/1147606133_347:0:2395:2048_100x100_80_0_0_8c22c9da32c7d4790eb765ae45c40f9a.jpg
Boban Novović
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e6/0c/09/1147606133_347:0:2395:2048_100x100_80_0_0_8c22c9da32c7d4790eb765ae45c40f9a.jpg
Vesti
sr_RS
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Boban Novović
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e6/0c/09/1147606133_347:0:2395:2048_100x100_80_0_0_8c22c9da32c7d4790eb765ae45c40f9a.jpg
analize i mišljenja, crna gora, natalitet, region – društvo, društvo, region, novogodišnje sputnjik ekskluzive
analize i mišljenja, crna gora, natalitet, region – društvo, društvo, region, novogodišnje sputnjik ekskluzive
U gradu nema šta da se radi, na selu nema ko: Kako protiv bijele kuge u Crnoj Gori
Samo četiri opštine u Crnoj Gori imale su pozitivan prirodni priraštaj za devet mjeseci 2021. godine, dok po negativnom prednjače Nikšić i Pljevlja, gdje je više od 300 ljudi umrlo nego što je rođeno. Ako se pod hitno ne preduzmu mjere preti demografska katastrofa gde u gradu nema šta da se radi, a na selu nema ko, kaže profesor Miroslav Doderović.
Prema preliminarnim podacima Monstata koji su obrađeni u Mjesečnom statističkom pregledu za devet mjeseci 2021. godine, broj rođenih u odnosu na umrle veći je samo u Podgorici, Budvi, Rožajama i Tuzima.
Za prvih devet mjeseci na nivou države zabilježen je negativan prirodni priraštaj od minus 1.526, a bijela kuga je zabilježena u 20 opština, navodi za Sputnjik Doderović.
Crna Gora je prošlu godinu završila sa negativnim prirodnim priraštajem. Broj preminulih je za 196 veći od broja rođenih. To je prvi put, od Drugog svjetskog rata, od kada se vodi statistika za Crnu Goru, da je zabilježen negativan prirodni priraštaj. Prirodni priraštaj u Crnoj Gori na kraju septembra ove godine bio je čak minus 1.526, a bijela kuga je prisutna u 20 od 24 opštine, pokazali su početkom decembra prezentovani podaci Monstata.
„Svaki novi podatak Monstata o prirodnom kretanju stanovništva ponovo potvrđuje koliki je stepen demografske destrukcije i depresije, a mi to mirno posmatramo, kao da se ne događa tu u Crnoj Gori oko nas, nego u nekom nama dalekom svijetu”, kaže sagovornik Sputnjika.
On ukazuje da je stopa fertiliteta u Crnoj Gori godinama ispod takozvane zamjenske od 2,1. Ovaj broj je u Crnoj Gori, prema podacima Statističke kancelarije Evropske unije (EUROSTAT) posljednjih godina između 1,7 i 1,6.
Sve je više četrdesetogodišnjaka koji nijesu u braku
„Kada je riječ o broju umrlih, najmanje brojke bile su tokom šezdesetih, sedamdesetih, osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka i kretale su se u rasponu od tri do četiri hiljade umrlih na nivou godine. Međutim, posljednje dvije decenije raste broj umrlih. Tako je u prvoj deceniji 21. vijeka broj umrlih u prosjeku oko pet hiljada, da bi od 2010. do 2020. godine broj umrlih konstantno išao preko šest hiljada a 2020 iznosi 7293“, kaže Doderović.
On upozorava da je u Crnoj Gori sve manje mladih ljudi, kasno se stupa u brak i manje je brakova, prvo se dijete rađa u tridesetim godinama žene, a parovi su zadovoljni i sa jednim djetetom.
„Učestalost neplodnosti raste, a sve je više četrdesetogodišnjakinja bez djece. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Slični ovim podacima su i podaci o tome da postoji i relativno visok stepen eskapizma, naročito kod muškog dijela populacije, koji se izražava u visokom konzumiranju alkohola, u pušenju, kao i u uzimanju droga. Nezvanično, je Crnu Goru u posljednje tri decenije napustilo oko 150.000 građana“, kaže Doderović.
Mladi se odvajaju od roditelja tek sa 32 godine
Ukazuje da su, između ostaloga, nezaposlenost, male plate a ogromne cijena stanova, razlog što se mladi u Crnoj Gori odvajaju od porodice tek sa 32 godine, najkasnije u Evropi.
„U Crnoj Gori nedostaje oko 30.000 stanova za porodice. Svaki sedmi par ima problem sa reproduktivnim zdravljem. Bez posla je oko 55.000 ljudi. U Crnoj Gori prosječna penzija iznosi 290 evra. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Crnu Goru napušta biološki i radno produktivno stanovništvo, što u godinama koje su pred nama može dovesti do ‘demografske katastrofe’. Ne postoji osjećaj perspektive, nade da će sutra biti bolje. Jednom kad natalitet počne da opada, izuzetno je teško ubijediti porodice da imaju više beba“, upozorava Doderović.
Društvena i politička kriza, kovid kriza, loša administracija, loš zdravstveni sistem su okolnosti koje su doprinijele tome.
„Studija planova plodnosti odraslih u Evropi pokazala je da su ljudi u Nemačkoj, Francuskoj i Velikoj Britaniji koji su živjeli u oblastima najteže pogođenim kovidom-19 bili skloniji da odlože rađanje djece. I Crna Gora je dio te priče“, kaže profesor Doderović.
Ako se ovako nastavi, šta će tek biti 2050. godine
Prema projekcijama UN iz 2019, negativni demografski trendovi usloviće smanjenje broja stanovnika u Crnoj Gori, pa bi 2050. godine u njoj trebalo živjeti 589.000 stanovnika. To, približno, odgovara populaciji iz popisa 1981. godine. Do 2100. godine, prema ovim procjenama, Crna Gora će se vratiti na stanje iz 50-ih godina prošlog vijeka, na 454.000 stanovnika.
Ipak, kako kaže Doderović, u Crnoj Gori ta tema je marginalizovana, nema javne rasprave o načinima borbe protiv bele kuge i posledicama — u gradu nema šta da se radi, a u selu nema ko da radi.
„Umjesto bavljenja ovom savremenom pošasti, vlast je u javnosti forsirala marginalne teme od prije 100 godina, dok u međuvremenu Crna Gora lagano nestaje”, upozorava Doderović.
Crna Gora bez demografske strategije
Kasni se, ističe on, preko 30 godina i sa mjerama demografske rehabilitacije.
„Nedostatak tih mjera doveo je demografskog pražnjenja sjevernog i središnjeg regiona (izuzetak Podgorica) čak i prostora pojedinih opština primorskog regiona, npr. Ulcinja i Herceg Novog. Nije kasno da se preduzmu mjere da se popravi i poboljša postojeće stanje. Treba formirati institucije koje će se baviti demografskim politikama, treba izdvojiti značajna finansijska sredstva za demografsku rehabilitaciju“, predlaže naš sagovornik.
Problem se ne može riješiti useljavanjem, jer Crna Gora nema integracijske sposobnosti. Stanovništvo Crne Gore uz to je i izrazito neravnomjerno razmješteno, mahom u ili oko velikih gradova i uz obalu, zbog čega je nužno osmisliti modele usmjeravanja mladog gradskog i obrazovanog stanovništva prema ruralnim područjima. Gotovo trećina stanovništva danas živi u gradu Podgorici, ukazuje Doderović.
On dodaje da je Crna Gora kroz svoju istoriju imala ratove, iseljavanja, epidemije, bolesti, tradicionalno siromaštvo i pored toga konstituisala se kao održivi demografski sistem. Međutim, procesi 90-ih godina XX vijeka uticali su na to da se postojeća održivost demografskog sistema problematizuje i postaje neizvjesna.
Gotovo polovina zaposlenih u Podgorici
Skoro polovina od ukupnog broja zaposlenih na kraju oktobra radila je u Podgorici — 93.618, što je za oko 15.000 više nego u januaru ove godine. U ostatku Crne Gore zaposleno je 109.363 radnika.
Najveću prosječnu zaradu u Crnoj Gori imaju zaposleni u Tivtu — 633 evra i u Pljevljima 566 evra. U Podgorici zaposleni prosječno zarađuju 562 evra.
Prosječnu zaradu manju od 500 evra ima osam opština — Andrijevica, Bijelo Polje, Danilovgrad, Herceg Novi, Petnjica, Rožaje, Šavnik i Ulcinj. Najmanju prosječnu zaradu od 427 evra u Crnoj Gori imaju zaposleni u Ulcinju.
