Mrtvo more nestaje i za sobom ostavlja vanzemaljski trag /video, foto/
Pratite nas
Mrtvo more, spektakularno slano jezero između Izraela i Jordana, izgubilo je trećinu svoje površine od 1960. godine, a povlačenje vode za sobom ostavlja pejzaž poput onog na Mesecu, zemlju belu od soli izbušenu kraterima.
U zlatno doba u turističkom mestu Ejin Gedi poseioci su pre šezdeset godina mogli da se kupaju u bazenima sa zagrejanom vodom i potom skoče u Mrtvo more.
Danas je to prošlost jer brzo nastaju depresije koje postižu dubinu veću od deset metara, a poslednjih 20 godina umnožile su se na obalama jezera.
Kako se voda povlači, za sobom ostavlja naslage podzemne soli. Kada pada kiša, slatka voda ulazi u tlo i rastapa so i zemlja se urušava i formira kratere.
Itaj Gavrijeli, naučnik Geološkog instituta u Izraelu, kaže da se hiljade kratera formira sa svake strane Mrtvog mora. Ti opasni i istovremeno jedinstveni i čudesni krateri, posledica su isušivanja jezera 70-ih godina zbog devijacije reke Jordan i sve veće eksploatacije minerala.
Danas Mrtvo more prima tek 10 odsto vode u odnosu na pre jer Izrael i Jordan imaju povećane potrebe za pitkom vodom i navodnjavanjem. Isušivanju Mrtvog mora doprinosi i globalno zagrevanje.
Gidon Bromberg, izraelski direktor nevladine organizacije Ekopis, objašnjava da su ti krateri osveta prirode čoveku za nedopustivo delovanje.
„Nećemo uspeti da vratimo Mrtvo more u pređašnje stanje, ali želimo da se nivo vode bar stabilizuje“, kaže Bromberg.
Njegova organizacija zagovara povećanje desalinizacije Sredozemnog mora kako bi se rasteretilo Galilejsko jezero i reka Jordan koja se uliva u Mrtvo more. Reka bi u tom slučaju bi donosila više vode.
Ekopis želi i da industrija podnese svoj deo odgovornosti plaćanjem većih poreza.
Jordansko ministarstvo za vodu smatra da rešenja treba tražiti na međunarodnom nivou, te svet treba upoznati s problemom Mrtvog mora.
U junu je Jordan, jedna od država koja ima najveći manjak vode, odustala od gradnje kanala koji bi povezivao Crveno s Mrtvim morem. Umesto tog kanala, jordanske vlasti odlučile su da sagrade fabriku za desalinizaciju kako bi povećale snabdevanje pitkom vodom.
Čak i da je kanal bio izgrađen, on sam ne bi mogao da spase jezero, kaže Eran Halfi, hidrolog sa Naučnog instituta Arava.
„Mrtvom moru nedostaje milijarda kubnih metara vode godišnje, a kanal bi mogao dovesti 200 miliona kubnih metara“, objašnjava Halfi.
Sinkholes on receding Dead Sea shore.
— AFP News Agency (@AFP) October 28, 2021
A spectacular expanse of water in the desert, the Dead Sea has lost a third of its surface area since 1960. The blue water recedes about a metre every year, leaving behind a lunar landscape and perforated with holeshttps://t.co/u5a2EqnTje pic.twitter.com/XjTtK1NxpM
Naučnici smatraju da je povlačenje Mrtvog mora neizbežno u narednih sto godina i da će krateri nastaviti sa širenjem. Nakon toga jezero bi moglo da vrati ravnotežu jer kako se njegova površina bude smanjivala, voda će postajati slanija i isparavanje će usporiti, preneo je portal "Zimo".
Mrtvo more
2/4
© AFP 2023 / MENAHEM KAHANA
Isušena površina Mrtvog mora
3/4
© AFP 2023 / MENAHEM KAHANA
Krater
4/4
© Sputnik / Pavel Gerasimov
Mrtvo more
