Manastir Svete Petke poznat i kao Iverica je srednjovekovni srpski manastir, u opštini Niška Banja na oko 20 kilometara istočno od Niša prema Pirotu.
Potiče iz prve polovine 14. veka i ne zna se sa sigurnošću ko ga je sazidao. Veruje se da je na mestu koje je i pre tog perioda važilo za sveto (najverovatnije još od vremena kralja Uroša Prvog), to učinio neko od Mrnjavčevića, piše Istorijski zabavnik.
Mesto gde je zakopano 12 živih nevesti
Manastir je četiri puta rušen i ponovo zidan. Neobično narodno ime - Iverica, verovatno potiče iz vremena kada su ga obnovili monasi iz gruzijskog manastira Iviriona sa Svete Gore. Oni su, bežeći od Turaka početkom 15 veka, utočište našli u neprohodnoj Sićevačkoj klisuri i tu, na ostacima opustele srpske svetinje ponovo podigli bogomolju.
Manastir su Osmanlije srušile negde tokom 16. veka i iz tog vremena potiče i legenda koja kaže da su Turci baš tu pobili mnoge nedužne ljude i žive sahranili 12 mladih devojaka – nevesti u venčanicama.
Čudesni san
Svetinja je tihovala u ruševinama sve do kraja 19. veka. Tada ga je, pomalo ironično, otkrio – progres. Inžinjerijske jedinice srpske vojske u blizini su 1898. pripremale teren za prokopavanje tunela i prolaza za put i prugu kroz Gradištanski kanjon Sićevačke klisure.
Po legendi, jedan od vojnika je usnio san u kome mu je neki glas rekao da se nalazi na mestu svetinje i kada su vojnici počeli da kopaju pronašli su temelje prethodne svetinje. Baš negde u to vreme pronela se i vest da se kralj Aleksandar Prvi Obrenović zamalo udavio u moru kod Bijarica u Francuskoj. U znak zahvalnosti Bogu koji je spasao njihovog kralja vojnici su se zakleli da će obnoviti manastir.
Vojska je manastir obnavljala tri godine, pre nego što je za čitav poduhvat saznao i sam kralj Aleksandar kada je tuda prolazio na putu ka Pirotu. Dirnut ljubavlju svojih vojnika kralj je priskočio u pomoć i postao ktitor manastira.
Jedini vojni manastir Srpske crkve
Od osvešćenja 1898. godine pa sve do 1903. manastir je bio u posedu vojske Srbije i u njemu su versku službu vršili vojni sveštenici. Ovo potvrđuje ukaz kralja Aleksandra od 19. februara 1901. godine, kada je za starešinu manastira postavljen vojni sveštenik Žunić.
Manastir je u tom periodu nosio ime Kraljevski srpski vojni manastir Sveta Petka Iverica. U istoriji srpske pravoslavne crkve nije poznat sličan primer.
Nakon Majskog prevrata manastir prelazi u vlasništvo Eparhije niške. Danas predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.
Pročitajte i:
