U pitanju je monumentalno delo „Vrata ka zapadu” (Gateway Arch), spomenik iz reda nacionalnih istorijskih znamenitosti Sjedinjenih Američkih Država, za čiju obnovu će biti primenjeno znanje istraživača iz Centralnog instituta za konzervaciju (CIK) i Instituta za hemiju, tehnologiju i metalurgiju (IHTM) Univerziteta u Beogradu.
Pored studije „Koroziona svojstva laserski čišćenih površina na artefaktu od gvožđa” iz Srbije, za konzervaciju dela finsko-američkog arhitekte Eroa Sarinena biće korišćena i istraživanja još dva naučna tima, francusko-grčkog i kineskog. Njihove studije odabrane su među desetinama hiljada objavljenih naučnih radova o laserskom čišćenju artefakata, potvrdila je za Politiku dr Suzana Polić, direktorka CIK-a.
Informaciju da će i srpski naučni tim doprineti konzervaciji spomenika koji simboliše proširenje SAD na zapad nedavno je u menadžment planu za konzervaciju spomenika, na svom sajtu objavila Geti fondacija iz Los Anđelesa, koja podržava zaštitu kulturnih nasleđa u svetu.
Inače, „Vrata ka zapadu” su izrađena od čelika i betona, sa spoljnom oblogom od nerđajućeg čelika, i spadaju u jednu od četiri najposećenije atrakcije na svetu koje je napravio čovek, sa više od četiri miliona posetilaca godišnje. Kako naglašavaju u CIK-u, po popularnosti su ispred Lenjinove grobnice, Diznilenda i Ajfelovog tornja.
„Ovo je do sada nezabeleženi uspeh srpske konzervacije u svetu i afirmacija znanja u primeni lasera u zaštiti kulturnih dobara, koje koriste naši naučnici iz CIK-a, u saradnji sa IHTM-om. Nije bilo nikakvog konkursa, već su osobe zadužene za konzervaciju „Vrata ka zapadu” istraživale šta bi im u tom poduhvatu koristilo iz naučnih radova objavljenih u svetu. I pronašli su studiju koju smo radili kolege Bojana Radojković, Bore Jegdić, Biljana Bobić, Slavica Ristić i ja. Objavljena je samo u domaćem uglednom časopisu „Zaštita materijala”, Inženjerskog društva za koroziju, a ne u nekom od svetskih vodećih naučnih časopisa, u kojima, inače, naši istraživači objavljuju. To je ne samo potvrda vrednosti našeg istraživanja, već i pomenutog srpskog časopisa. Naša saznanja otvoreno delimo sa celim svetom, jer ona i imaju pravu vrednost kada ih svi usvoje, a ne kada se čuvaju kao tajna“, naglašava Suzana Polić, koja je i prvi srpski naučnik koji je doktorirao na primeni lasera u zaštiti kulturnog nasleđa.
Njene metode i znanja, kao i celog naučnog tima CIK-a i IHTM-a se, sem u SAD, koriste u više od 50 zemalja na svim naseljenim kontinentima. Direktorka Polić ističe da ih primenjuju na više od 250 univerziteta, muzeja i nacionalnih istraživačkih centara.
Tako, na primer, u Turskoj i Egiptu metode naučnika iz Beograda koriste za lasersko otklanjanje korozije sa tekstila koji se nalazi na vrednim delima u njihovim arheološkim muzejima.
Istraživači CIK-a ističu da je sa njihovog instituta na beogradskim Terazijama, 2016. godine potekao i jedan od najinteresantnijih projekata koji je čak doveo do otvaranja novog svetskog muzeja. U pitanju je izrada replika nestalog vikinškog oruđa, na osnovu srpske metodologije, nakon čije izrade je osnovan Muzej vikinških brodova u Oslu (The Viking Ship Museum), sa stalnom postavkom pomenutih predmeta. On je deo Muzeja istorije kulture Univerziteta u Oslu, u kom su pre primene srpske metode u izradi oruđa, čuvali te dragocene predmete.
