Evropa Nostra, koja se bavi zaštitom kulture i prirode, objavila je na svojoj internet stranici da je manastir Dečani iz 14. veka, iako od 1999. godine pod zaštitom mirovnih trupa KFOR-a pod vođstvom NATO-a, bio meta četiri napada minobacačkim granatama od strane lokalnih ekstremista tokom perioda od 1999. do 2007. godine, kao i pokušaja terorističkog napada tzv. ID 2016. godine, preneo je Tanjug.
Istovremeno, dodaje se, manastir sa posebnom zaštitnom zonom suočava se sa ozbiljnim pretnjama po životnu sredinu, jer lokalni opštinski prostorni plan nije u skladu sa strogim pravilima zaštite Uneskove svetske baštine ili srodnim nacionalnim zakonima i propisima.
Takođe, organizacija navodi i da stalno postoji rizik od izgradnje neodgovarajućih urbanih objekata u blizini manastira, kao i opasnost od eksproprijacije zemljišta koje pripada manastiru Dečani, a naročito je opasan plan da pored kapija manastira prolazi glavni međunarodni autoput.
Organizacija navodi da je ovaj najugledniji spomenik svog doba urađen u srpsko-vizantijskom i romaničko-gotičkom stilu, kao i da je neprekidno naseljen skoro sedam vekova.
Savetodavni odbor sedam najugroženijih programa primetio je da je manastir Dečani jedini spomenik u Evropi pod tako snažnom vojnom zaštitom u kontinuitetu od 20 godina, a da predstavlja spomenik od ogromnog istorijskog i kulturnog značaja za Evropu i svet, što potvrđuje i njegov status svetske baštine.
„Za žaljenje je što su danas manastir Dečani sa svojim kulturnim i prirodnim nasleđem i monaškom zajednicom postali taoci nerešenog statusa Kosova. Stoga je hitno i imperativno potrebno obezbediti puno poštovanje vladavine zakona i posvetiti jaču pažnju odgovarajućoj zaštiti ovog mesta svetske baštine u okviru tekućih razgovora o normalizaciji odnosa između Beograda i Prištine“, navodi se u obrazloženju.
Kako navode to je funkcionalan manastir sa dnevnim liturgijskim službama i aktivnom monaškom zajednicom koju čini 25 monaha koji se brinu o svakodnevnom održavanju manastira sa okolinom, čuvaju nematerijalno nasleđe monaškog života i redovno dočekuju hodočasnike i turiste.
Manastir se, zajedno sa još tri srpska pravoslavna hrišćanska manastira i crkve na Kosovu - Gračanicom, Pećkom patrijaršijom i Crkvom Bogorodicom Ljeviškom u Prizrenu od 2006. godine nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine.
Iguman tog manastira Sava Janjić zahvalio se na Tviteru organizaciji, rekavši da se nada će to naglasiti potrebu zašite lokaliteta SPC na Kosovu.
Deeply honored that Dečani Monastery has been selected by @europanostra as one of the most endangered heritage sites in Europe for 2021. I strongly hope this will highlight the need of protection of the #Serbian #Orthodox #Church sites in #Kosovo four of which are #UNESCO sites👏 https://t.co/36wKC784Qi
— Sava Janjic (@SavaJanjic) December 10, 2020
„Nadam se da će ovo naglasiti potrebu zaštite lokaliteta SPC na Kosovu od kojih su četiri Unesko lokaliteti“, napisao je Janjić.
Osim manastira Dečani, na listi najugrožanijih se nalaze Ahenze železnica u Austriji, grobni kompleks Mirogoj u Zagrebu, Moderni teatar u Bugarskoj, Centralna pošta u Skoplju, kapela San Huan de Sokueva u Kantabriji i drugi. Ti lokaliteti biće predloženi za program sedam najugroženijih u Evropi kojim se pomaže očuvanje takvih objekata kulturne baštine.
Pročitajte još:
