Pročitajte neke od najinteresantnijih činjenica o carstvu koje je u velikoj meri oblikovalo i uticalo na srednjovekovnu Srbiju.
- 1. Prema predanju, na mestu današnjeg Istanbula, a nekadašnjeg Konstantinopolja, na obali Bosfora, još 657. godine postojao je antički grad Vizantion.
Njega su, takođe prema predanju, osnovali grčki kolonisti iz Megara. Grad je obnovio rimski car Konstantin Veliki i proglasio ga prestonicom Rimskog carstva 330. godine kada mu je promenio ime u Konstantinopolj.
- 2. Padom Rima 476. godine, prestalo je da postoji Zapadno rimsko carstvo, dok je Istočno nastavilo da traje kao Vizantijsko carstvo.
- 3. Termin Vizantijsko carstvo je moderan naziv koji je osmislio nemački istoričar i filolog Heonim Volf u 16. veku.
Vizantinci su sebe nazivali Romejima a svoje carstvo Romanija (Ῥωμανία) ili Vasilia Romeon (Βασιλεία Ῥωμαίων), što je prevod latinskog naziva za Rimsko carstvo, Imperium Romanorum, prenosi Nacionalna geografija.
- 4. Vizantinci su prvi upotrebili ruzmarin kao dodatak pečenoj jagnjetini.
Takođe, prvi su upotrebljavali i šafran, jedan od najskupljih začina na svetu. Do tada, on je kao i ruzmarin imao izuzetno široku primenu, ali na sasvim drugim poljima.
- 5. Slatkiši i deserti bili su veoma popularni u Istočnom rimskom carstvu, pa se tako sutlijaš, na primer, servirao sa medom i cimetom, a grouta (vrsta poslastice) bila je zaslađena medom i posuta semenkama rogača ili suvim grožđem.
Takođe, među prvima su počeli da koriste limun, narandže i patlidžan, a hleb se jeo u velikim količinama, o čemu piše i priručnik gradske uprave Konstantinopolja iz 9. veka. Ovaj priručnik svedoči o povlašćenom statusu pekara koji nisu bili u obavezi da se odazivaju bilo kojoj javnoj službi koja bi ih omela u pečenju hleba.
- 6. Za vreme vladavine cara Iraklija I od 610. do 641, vojska i administracija u carstvu su restruktuirane, a umesto latinskog za službeni jezik izabran je grčki.
- 7. Vladar koji je najduže vladao Vizantijom u kontinuitetu bio je Vasilije II Bugaroubica (976-1025).
Najpoznatija priča koja se vezuje za njega je ona o oslepljivanju bugarske vojske. Naime, nakon što je porazio Bugare i ponovo osvojio Grčku, oslepeo je 15.000 bugarskih zarobljenika, a svakom stotom vojniku je ostavio po jedno oko. Grupe od po 99 vojnika vezao bi za tog stotog sa jednim okom i tako ih pustio da se vrate kući. Nakon što je ugledao slepu vojsku, bugarski car Samuilo doživeo je infarkt i umro.
- 8. Vizantijska carica Irina Atinjanka bila je prva žena koja je vladala Vizantijom (797-802) i odabrala je da nosi titulu cara, a ne carice.
- 9. Prvi vizantijski car koji je tron izgubio nasilnom revolucijom bio je Mavrikije.
Njegova politika štednje i zabrana trupama da se preko zime vrate kućama sa granice koštala ga je krune, ali i života. Nakon te odluke, vojska koju je predvodio Flavije Foka se pobunila i u dosluhu sa milicijom upala u grad. Foka je zatim zauzeo presto, ali je i on bio jedan od najomraženijih vizantijskih careva. Zanimljivo je da je on bio taj koji je uveo modu da svaki naredni muški vladar Vizantijskog carstva nosi bradu.
- 10. Carstvom su vladale dinastije: Komnina (1057 - 1059), Duka (1059 - 1078), Komnina (ponovo) (1081 - 1185), Anđela (1185 - 1204), (Nikejsko carstvo od 1204 - 1261) i Paleologa (obnovljena Vizantija) (1261 - 1453).
- 11. Poslednji vladar iz ove dinastije bio je Konstantin XI Dragaš, sin Manojla II (1391—1425) i srpske princeze Jelene Dragaš ili Dejanović.
Dejanovići su bili srpska srednjovekovna vlastelinska porodica koja je upravljala prostorom oko tromeđe današnjih republika Srbije, Bugarske i Severne Makedonije.
- 12. Konačan pad Carigrada desio se 1453. godine kada je pao pod vlast Osmanlija.
Pročitajte još:
