Oko 370. godine hunska vojska osvojila je nemačka plemena i zauzela veći deo zapadne Evrope. Postavlja se pitanje da li ovaj nomadski narod zaslužuje varvarsku reputaciju koju ima?
Teško je dati odgovor. Huni ostaju veoma misteriozni najvećim delom zbog nedostatka pisanih izvora i njihovog nejasnog porekla, piše istoričar Piter Heder. Jedni smatraju da su Huni došli iz današnjeg Kazahstana, a da su istočne stepe prešli oko 350. godine. Drugi misle da potiču od turkijskog naroda Sjungnu, pastirskog nomadskog plemena koje je ujedinilo veći deo Azije krajem trećeg i početkom drugog veka pre nove ere, piše „Nacionalna geografija“.
Krećući se uz Crno more, Huni su napadali sve koji su im se našli na putu. Vandali, Vizigoti, Goti i drugi narodi, bežali su ka Rimskom carstvu. Ove migracije destabilizovale su Carstvo i doprinele da Huni dobiju svoju varvarsku reputaciju.
Njihov najozloglašeniji vođa, Atila Hunski, potvrdio je takvu reputaciju svojih ratnika između 440. i 453. godine nove ere, predvodeći svoje horde većim delom zapadne Evrope, uključujući i Galiju (današnju Francusku). Zbog neopisivo nasilnog načina na koji je pustošio sela na koja je nailazio, dobio je epitet pod kojim je ostao zapamćen u istoriji, Atila Bič Božiji.
Međutim, arheološki nalazi govore drugačije. Na primer, 2017. godine, arheolog Suzan Hakenbek analizirala je kosti Huna pokopane u Panoniji, u jednoj bivšoj rimskoj provinciji koja se nalazila na teritoriji današnje Mađarske. Izotopska analiza otkrila je da su se Huni mešali sa Rimljanima, kao i da su razmenjivali kulturna dobra. Hunska istorija „nije nužno samo priča o sukobima, nego i priča o razmeni preko granice i prilagođavanju dva pogranična naroda“, izjavila je tada Hakenbekova za Vašington post.
Sam Atila Hunski nikad nije napao Rim, njegovo carstvo se raspalo 469. godine, ali ipak, varvarska reputacija njegovog naroda se zadržala. Sa druge strane grčki istoričar Jordanes nazvao je Hune „izdajničkim plemenom“ koje je bilo usko povezano sa raspadom Rimskog carstva. Drugi pak veruju da je Rimsko carstvo već bilo oslabljeno i nestabilno, i lak plen za Hune.
Zastrašujuća reputacija Huna igrala je ulogu i u nekim događajima iz bliske istorije, kada je nemački car Vilhelm Drugi tokom govora 1900. godine hrabrio svoje vojnike da budu surovi i nemilosrdni kao Huni. I tako je taj termin „nemilosrdni kao Huni“, postao blisko povezan i sa Nemačkom. I tokom Prvog svetskog rata termin „Hun“ se koristio kao opis Nemaca. Tako su Huni u kolektivnoj svesti ostali zapamćeni kao varvarski narod – a možda su zapravo imali mnogo manje moći nego što mislimo kada izgovorimo njihovo ime.
Pročitajte i:
