Vlada Crne Gore zadužila je posebnu Organizacionu komisiju da se prenos posmrtnih ostataka tri sina kralja Nikole — Danila, Mirka i Petra — sahranjenih u Austriji i Italiji, te njegovog unuka Mihaila, sahranjenog u Francuskoj, koji je naslijedio krunu Petrovića 1921, obavi početkom 2020. godine.
To stoji u Informaciji usvojenoj na poslednjoj sjednici Vlade, pri čemu je odlučeno da posmrtni ostaci potomaka dinastije Petrović Njegoš budu sabrani i pohranjeni u Dvorskom groblju u okviru novog groblja na Cetinju, i to bez opela i vjerskih obreda, pri čemu će čitavoj ceremoniji biti dat „državni značaj“.
Ovakvu odluku posebno je kritikovao mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, koji je podsjetio da je za tu namjenu kralj Nikola osnovao naročitu grobnicu, koja je u manastiru Svetog Petra Cetinjskog pripremljena još 1989 godine.
Crna Gora zloupotrebljava dinastiju Petrović Njegoš
Istoričar prof. dr Aleksandar Stamatović smatra da ideja Vlade Crne Gore, koja se postepeno konkretizuje, o prenosu posmrtnih ostataka sinova kralja Nikole i njegovog unuka Mihaila Petrovića u stručno-istorijskom smislu predstavlja „još jedan egzibicionistički performans aktuelnog crnogorskog režima“.
Pored toga, i ovaj događaj se zloupotrebljava u svrhu utvrđivanja novocrnogorskog odnosno dukljanskog identiteta, koji je potpuni antipod istorijskoj ulozi Crne Gore, pa i same dinastije Petrović Njegoš.
„Osnovni smisao je napraviti otklon od svega srpskog i tradicionalno crkvenog u jednom širem kontekstu, u namjeri da se utvrdi novi, kako nacionalni tako i crkveni identitet. Međutim, utvrđivanje tog identiteta i pored stalnih podsticaja liči na pravljenje i održavanje kule u pijesku. Po ko zna koji put se zloupotrebljava dinastija Petrović Njegoš“, tvrdi Stamatović za Sputnjik.
Otklon od Mitropolije
„Namjerom da se sinovi kralja Nikole i njegov unuk sahrane na dijelu novog groblja na Cetinju na tzv. Dvorskom groblju, a ne na grobljanskom dodatku pored Cetinjskog manastira, gdje su sahranjivani ranije preminuli pripadnici ove dinastije, crnogorska vlada i antisrpski režim žele jasno da poruče da prave otklon od Mitropolije crnogorsko-primorske, koja suštinski baštini i održava ne samo duhovni kontinuitet dinastije Petrović Njegoš već i suštinski identitet petrovićevske Crne Gore“, dodaje dr Stamatović.
Zbog svega, taj istoričar naglašava da potpuno podržava izjavu mitropolita Amfilohija, koji je kazao da bi svako sahranjivanje pripadnika dinastije Petrović Njegoš van grobljanskog dodatka Cetinjskog manastira bilo „sramotno“, ali napominje i da generalno nije protiv prenošenja posmrtnih ostataka, uz uslov da nema „izvitoperivanja istorije“.
Istorijska uloga sinova kralja Nikole
Sa druge strane, govoreći jezikom struke i istorije kao nauke koja je za 100 godina dala ocjenu o istorijskoj ulozi sinova kralja Nikole, naš sagovornik je kategoričan u sudu da se radi o „istorijski potpuno marginalnim osobama, čak često vrlo intrigantnih ličnih i političkih postupaka“ koje će, dodaje on, „istorija pamtiti i pominjati samo zato što su Petrovići“.
„Ako idemo nekim generalnim podacima, najstariji sin i prestolonaslednik Danilo, kao komandant Zetskog odreda u Balkanskom ratu 1912/13. godine značajno je kriv za vojnu katastrofu i brojne pogibije Crnogoraca oko Skadra. Na početku Prvog svjetskog rata, on je napustio Crnu Goru i otišao najprije u Švajcarsku, želeći da pokaže da se ne slaže sa ulaskom Crne Gore u rat na strani Srbije i sila Antante, a bio je i otvoreno austrofilski nastrojen čovjek“, referiše Stamatović.
Sledeći — Mirko — bio je, po ocjeni ovog istoričara, „čovjek vrlo intrigantnih poteza, koji se u nekim detaljima mogu podvesti čak i pod psihičku neuračunljivost“, dok je „najmlađi sin Petar kao komandant Lovćenskog odreda u Prvom svjetskom ratu imao je vrlo negativnu ulogu prilikom okupacije Budve i dijela Boke od strane Crne Gore“.
„Godine 1915. vodio je potpuno kapitulantsku politiku i pustio austrougarske trupe da olako pređu od Kotora preko Lovćena do Cetinja, što je ostavilo vrlo mučan utisak u Crnoj Gori“, kaže Stamatović, uz opasku da se „može slobodno kazati da je kralj Nikola u poslednjim godinama svoje vladavine porast svoje nepopularnosti u narodu značajno dugovao intrigantnim potezima svojih sinova“.
Princ Mihailo svijetla tačka
Sa druge strane, kako zaključuje, kraljev unuk princ Mihailo, sin princa Mirka, bio je istinski heroj svog vremena i pouka budućim generacijama u Crnoj Gori. Samo jednim svojim činom iz 1941. godine (kada je odbio fašističku krunu tzv. nezavisne Crne Gore, ponuđenu od Kraljevine Italije), on je pokazao da je antipod i potpuna negacija današnje antisrpske i dukljanske Crne Gore.
