„U svetlu kontinuirane evropske podrške sporazumu i stalnih napora da se primeni njegov ekonomski deo i da se omogući legitimna trgovina između Evrope i Irana, trenutno smo u procesu u kojem treba da postanemo deo Instrumenta za podršku trgovinskoj razmeni ( INSTEKS) odmah nakon okončanja nacionalnih procedura“, navodi se u zajedničkoj izjavi.
INSTEKS je mehanizam posebne namene koji su u februaru ove godine kreirale Nemačka, Francuska i Velika Britanija kako bi pomogle kompanijama iz EU da posluju s Iranom, zaobilazeći američke sankcije protiv te zemlje. Nakon sastanka Zajedničke komisije u junu, mehanizam je postao operativan i dostupan svim državama-članicama EU. Trgovinski instrument u početnoj fazi pokriva samo isporuku lekova, medicinske opreme i poljoprivrednih proizvoda, ali Teheran takođe želi da on obuhvati i izvoz nafte. Sada će se i Finska, Belgija, Danska, Holandija, Norveška i Švedska pridružiti Evropskom instrumentu za podršku trgovinskoj razmeni (INSTEKS) sa Iranom.
Sjedinjene Američke Države su 2018. godine odustale od pomirljive politike prema Iranu, povlačeći se iz Zajedničkog sveobuhvatnog plana akcije i udarajući na Iran sankcijama. Evropska unija pokušava da diplomatskim putem sačuva taj plan.
Plan su 2015. godine potpisali Iran, Kina, Francuska, Nemačka, Rusija, Velika Britanija, Sjedinjene Države, Nemačka i Evropska unija. Od Irana je tada zatraženo da obustavi nuklearni program i ozbiljno smanji rezerve urana u zamenu za olakšice i umanjivanje sankcija.
Nakon jednostranog povlačenja Sjedinjenih Američkih Država iz sporazuma u maju 2018. godine i ponovnog uvođenja velikih sankcija Iranu, Teheran je počeo postepeno da odustaje od svojih obaveza. Iran je u maju ove godine upozorio da će na svakih 60 dana prestati da ispunjava deo svojih obaveza iz nuklearnog sporazuma.
Evropski instrument za podršku trgovinskoj razmeni (INSTEKS) je slab, izjavio je početkom novembra zamenik iranskog ministra spoljnih poslova Sejed Abas Arahči, dodajući da sistem do sada nije u potpunosti implementiran.
