Javnost u Crnoj Gori doslovce je zaprepašćena ovom informacijom, jer mnogi domaći i strani stručnjaci Biogradsko jezero smatraju „jedinstvenim hramom prirode“ i „najljepšim jezerom na Balkanskom poluostrvu“. Više je razloga za izuzetno nizak nivo Biogradskog jezera, tvrde iz Nacionalnih parkova Crne Gore (NPCG). Pored već poznatih procesa, zbog kojih se sudbina svih ledničkih jezera smatra neizvjesnom, situaciju je pogoršao dug sušni period.
Kako je lokalnim medijima rekao savjetnik za zaštitu i održivi razvoj u NPCG Veselin Luburić, djelovanje erozije učinilo je da danas već možemo govoriti o „pretposljednjem stadijumu“ života Biogradskog jezera.
Njegova dubina je prepolovljena i sada za vrijeme najvećeg vodostaja iznosi 12 metara.
Pojava ponora u dnu jezera ugrožava njegov opstanak
„To jezero je tokom holocena bilo dva do tri puta prostranije, a njegova dubina je, kako su procijenili stručnjaci, bila oko 30 metara. Jezero gubi vodu kroz više ponora na sjevernom kraku i ranije se tu pokušavalo plombiranje (takozvane injekcione zavjese), ali je vrijeme pokazalo da ni to nije adekvatna zaštita. Drugi proces koji se decenijama događa je i da se jezero zasipa nanosima iz Biogradske rijeke i Lalevog potoka. Još jedan problem je stvaranje morenskog nanosa u koritu rijeke Jezerštice (koja je otoka jezera), a koji predstavlja latentnu opasnost za jezero“, kazao je Luburić.
Rešenje problema veoma kompleksno
Rešavanje problema postepenog nestajanja jezera je, kako tvrde u NPCG, veoma kompleksno sa naučnog stanovišta, a s obzirom na to da je jezero smješteno u jednoj od tri jedine preostale prašume u Evropi, procesu ispitivanja i mjerama za njegovo rešavanje treba pristupiti sa puno senzibiliteta, iz mnogo razloga.
Neophodno je, naime, revidirati davno izrađene projekte regulacije, uraditi kompletno snimanje jezera i u svim istraživanjima uzeti u obzir Biogradsku rijeku, kao pritoku, i Jezeršticu, kao otoku jezera.
Tu je posebno važno pitanje stabilnosti bedema između jezera i Jezerštice, pa treba utvrditi koliko je opstanak te barijere ugrožen, tvrde u NPCG.
Zbog nedostatka novca do sada nisu realizovani projekti zaštite
Podsjetimo — tokom 1976. godine, u više navrata obavljana su geološka istraživanja Šumarskog fakulteta iz Beograda, koji je uradio dva projekta zaštite Biogradskog jezera. Prvi se odnosio na problem zasipanja jezera nanosima iz Biogradske rijeke i Lalevog potoka, a drugi pitanjem saniranja klizišta izazvanog regresivnom erozijom Jezerštice. Projekat tada nije realizovan iz „tehničkih razloga i zbog nedostatka finansijskih sredstava“.
Zatim je Nacionalni park Biogradska gora 1988. godine od Zavoda za geološka istraživanja SR Crne Gore naručio projekat hidroloških i geoloških ispitivanja u cilju sanacije jezera. Prema informacijama sa kojima NPCG raspolaže, Zavod nije realizovao ovaj projekat, takođe „zbog nedovoljnih finansijskih sredstava“.
Da li ima nade da se zaustavi nestajanje Biogradskog jezera kao jednog od glavnih turističkih atrakcija u Crnoj Gori — ostaje da se vidi.
Trenutno je u završnoj fazi izrada projekta sanacije klizišta Biogradske rijeke, koja podrazumijeva i rešavanje hidroloških problema u slivu Biogradskog jezera i te rijeke, a vrijednost projekta je 400.000 evra. Te aktivnosti, kako se navodi, vodi Ministarstvo održivog razvoja i turizma Crne Gore i one su na listi prioritetnih infrastrukturnih projekata iz sektora za zaštitu životne sredine Crne Gore.
