„Ništa ne tražimo što nam ne pripada, već da ono što su gradili naši preci bude naše, da se uklone nelegalno podignuti vjerski objekti, da se zaustavi dalja izgradnja i novokomponovano skrnavljenje svetinja. I ranije se obećavalo, pa stalo. Sada se po svaku cijenu mora istrajati, jer ovo je jedno od najvažnijih državotvornih pitanja”, kategorični su u crnogorskom SUBNOR-u.
I dok se dobar dio crnogorske javnosti nalazi u čudu otkud to da deklarisani komunisti najednom pominju skrnavljenje pravoslavnih svetinja, s obzirom da je u Crnoj Gori i dalje veoma živo sjećanje kada su isti rušili crkve i manastire i u njima spraćali stoku, nemali broj analitičara primijetio je da je SUBNOR ipak ostao tvrdo na partijskom kursu i da ih jedino interesuje sud vladajuće partije, samo je to sada umesto Saveza komunista Demokratska partija socijalista (DPS).
Istini za volju, SUBNOR Crne Gore više nije nikakvo udruženje boraca iz Drugog svjetskog rata, usled činjenice da su svi njegovi članovi rođeni za vrijeme ili nakon rata (što znači da nisu ni mogli biti aktivni učesnici rata).
Sociolog Ilija Malović za Sputnjik primjećuje da je saopštenje SUBNOR-a samo još jedan dokaz da je Crna Gora postala zemlja potpunog idejno-političkog paradoksa.
„Vlast je, naime, uz pomoć medijskog monopola, ali i sumnjivih boračkih udruženja i organizacija, uspjela da instrumentalizuje antifašistički diskurs. Crnogorski zvanični antifašizam je sveden na njegovu ateističku i autoritarno-modernističku komponentu, a potpuno je lišen svoje antiburžoaske i antikolonijalne dimenzije. Tako smo dobili da je crnogorski društveni prostor danas sazdan od sve samih paradoksa, pa je sada u Crnoj Gori moguće naći komuniste koji su za NATO, ljevičare koji propagiraju nacionalnu isključivost, antifašiste koji slave kvislinge i revolucionare koji podržavaju buržoaziju.“
Crkva po meri ateista
Za Malovića je dobar primjer za crnogorski idejnu zbrku i poslednji pokušaj vlasti da napravi crkvu koja će biti po mjeri ateista i ljudi koji ni ne pripadaju hrišćanstvu.
„U ovu svrhu se, po ko zna koji put, nastoji zloupotrijebiti narodnooslobodilačka borba kako bi se osnažila legitimnost poteza koje vuče vlast“, kaže naš sagovornik, dodajući da je crnogorska vlast sada veoma kreativno upregla i komuniste da budu propagatori „crnogorske pravoslavne crkve“.
Sa druge strane, za ovog sociologa je krajnje začuđujuće da ljudi koji bi trebalo da načelno baštine ljevičarske i antifašističke ideje, uopšte nisu zabrinuti za katastrofalan položaj crnogorske radničke klase koja je uništena za vrijeme vlasti DPS-a.
„Očekivalo bi se da npr. daju doprinos analizi ko profitira od poluga moći, na čiji račun i koliko još dugo. Međutim, umjesto tih ključnih pitanja, vlast je na čelu udruženja za njegovanje sjećanja na borce NOB-a postavila ljude koji nisu ni bili rođeni za vrijeme Drugog svjetskog rata, a koji su iz govora potpuno uklonili termine kao što su: radnička prava, eksploatacija, klasni konflikt, buržoaska država i slično... Ovakav instrumentalizovani antifašizam, nažalost, nije u stanju da objektivno prepozna i osudi ekstremizme u političkoj, ili pak nepravdu u društvenoj i pljačku u ekonomskoj sferi“, decidan je Malović.
U tom smislu, naš sagovornik primjećuje da, nažalost, značajan broj političkih aktivista u Crnoj Gori koji sebe vole da zovu „antifašistima“, svojim djelovanjem zapravo opravdava izlive vulgarne mržnje, i to najčešće uperene prema — Srbima.
„Ova diskriminacija se vrši etiketiranjem terminom ’četnik‘ svakog Crnogoraca koji govori srpskim jezikom, koji je vjernik Mitropolije, ili koji glasa za opozicione partije. Ovako se dehumanizuje i pretvara u legitimnu metu najmanje polovina stanovništva Crne Gore, a priča o crkvi je upravo na ovom tragu pošto se targetira sve što odudara od montenegrinskog dekretiranog identiteta. Nažalost, sa režimskim udruženjima kakvo je sadašnje udruženje boraca, možemo očekivati samo apologiju višedecenijske vladavine Demokratske partije socijalista (DPS) i njenih projekata kakav je i ovaj poslednji u vezi sa crkvom, pa evo sada imamo i situaciju da kad nema ko drugi — komunisti promovišu ’crnogorsku pravoslavnu crkvu‘“, zaključuje Malović.
