Porast učestalosti američkih vazdušnih napada u poslednja četiri meseca 2018. godine doveo je do novog rekorda u broju ubijenih osoba u poslednje tri godine. Za ove osobe se pretpostavlja da se u teroristi grupe Šabab. Prema podacima američkog Ministarstva odbrane, prošle godine u napadima je poginulo 326 osoba u 47 izvršenih naleta.
Broj napada koji je do sada izvršen od početka 2019. godine, teži da potuče rekord postignut 2018. godine. Tokom januara i februara, komanda američkog ratnog vazduhoplovstva je prijavila 24 naleta. Tokom ovih vazdušnih napada poginulo je 225 osoba. Dvocifren broj žrtava postaje svakodnevica, uključujući i nekoliko krvavih dana tokom druge polovine februara, tokom kojih je poginulo 35, pa 20 i potom 26 osoba u tri odvojena napada.
Iako Vašington tvrdi da preciznim napadima gađa isključivo teroriste, sami militanti prijavljuju veliki broj civilnih žrtava posle svakog naleta američkih letelica. Iako se ne zna tačan broj civila koji su poginuli nakon američkih bombardovanja, Ujedinjene nacije, kao i veliki broj nevladinih organizacija čiji su aktivisti prisutni u regionu, tvrde da su vazdušni napadi pogoršali efekte humanitarne krize izazvane sušom.
Britani Braun, koja je bila zadužena za Somaliju u okviru američkog Saveta nacionalne bezbednosti — ne samo u Trampovoj administraciji, već i u vreme Obame — za američke medije je izjavila da je rat u Somaliji stavljen na režim „autopilota“. Braunova, koja sada radi u nevladinoj humanitarnoj organizaciji Internešenel krajsis grup (International Crisis Group) dodala je da SAD sve dublje tonu u ovaj konflikt, i istakla činjenicu da nije prethodila javna debata. Bivša američka političarka, sada šefica personala humanitarne organizacije, upozorava da se u Somaliji vodi veliki rat.
Somalija, zemlja koja se nalazi na strateški važnom Afričkom rogu, bila je suočena sa građanskim ratom i sušama, što je sve dovelo do jačanja islamističkih organizacija tokom poslednjih nekoliko godina.
Viši naučni saradnik Centra arapskih i islamskih studija Instituta orijentalistike u okviru Ruske akademije nauka Boris Dolgov za Sputnjik objašnjava da je Somalija praktično država u rasulu. Ruski stručnjak ističe da rukovodstvo zemlje, koje priznaje međunarodna zajednica, praktično kontroliše samo prestonicu i prigradska naselja. Veći deo teritorije zemlje kontrolišu različiti klanovi i plemena, kao i radikalni islamisti. Pripadnici grupe Šabab su ’mladi borci za sveti rat‘“, objašnjava naš sagovornik.
„Grupa Šabab vodi rat protiv vlade. Oni najčešće organizuju terorističke napade, uglavnom u prestonici Mogadišu, ali i u predgrađima, a cilj su im kako civili, tako i vojna lica, pripadnici zvaničnih oružanih snaga. Teroristička aktivnost se intenzivira, zbog čega je u Somaliji prisutna i grupa međunarodnih snaga koje se takođe bore protiv islamista grupe Šabab. Grupu međunarodnih snaga koordinira Afrički savez, a u sastav antiterorističke grupe ulaze i vojne jedinice iz Etiopije. Grupa islamista Šabab je čak zbog toga i objavila džihad protiv Etiopije, koja je mahom hrišćanska zemlja, dok je Somalija većinski muslimanska“, ističe Dolgov.
Šabab je formalno objavio savez sa Al Kaidom 2012. godine. Ali i mnogo pre toga ova teroristička grupa se borila protiv prozapadne vlade u Mogadišu, pokušavajući da nametne radikalni islam u čitavoj Somaliji. U pokušaju da odbrane krhku vladu, SAD su se u najvećoj meri oslanjale na lokalne snage, uključujući oko 20.000 mirovnjaka iz Ugande, Kenije, Etiopije i još nekih istočnoafričkih nacija.
Poznavaoci prilika procenjuju da Šabab broji od 5.000 do 7.000 terorista, ali ovaj broj varira. Zvaničnici Stejt departmenta procenjuju, prema tvrdnjama dezertera iz redova militanata, da u redovima terorističke grupe Šabab ima bar 500 najradikalnijih pripadnika.
Takođe, na terenu, u Somaliji je angažovano oko 500 američkih trupa. Najveći deo je raspoređen u brojne manje grupe širom zemlje. Njihova misija uključuje savetodavne aktivnosti i obuku somalijske vojske. Ali bez obzira na intenziviranje američkih vazdušnih napada i prisustvo američkih savetnika u Somaliji, zasad ove mere nisu efikasne u borbi protiv terorista grupe Šabab, a njihovo prisustvo je motivisano drugim okolnostima, ističe naš sagovornik.
„Američke trupe i vojni savetnici su angažovani u Somaliji, u borbi protiv islamističkih grupa. Ali Amerikanci su na teritoriji Somalije prisutni najpre u vezi sa činjenicom da je Somalija, strateški gledano, veoma važna afrička teritorija. Takođe, uz države koje su u okruženju, Somalija je bogata prirodnim resursima, pa je ekspanzija američkog uticaja u dobroj meri time motivisana“, objašnjava ruski stručnjak.
Intenziviranje bombardovanja, smatra deo američkih analitičara, podriva namere Trampove administracije da se suprotstavi „opasnostima koje vrebaju od strane Kine i Rusije“. Međutim, oni koji zagovaraju povećavanje broja vazdušnih udara smatraju da je ta mera opravdana. Navodno, posle svakog bombardovanja, američke trupe pretraže teren i sakupe mobilne telefone, tablete i laptope militanata i na taj način generišu informacije o teroristima.
