„Ovi mikroorganizmi, kao i alge i gljive, prodiru u zidove kroz pukotine i razna oštećena mesta. Oni se vezuju za površinu granita i počinju da isisavaju minerale iz njega, postepeno uništavajući stenu. Ovi slojevi se rasipaju, tako da kamen postepeno nestaje“, objašnjava Hektor Morilas, hemičar sa Univerziteta u Bilbau. Carstvo Inka je bilo najveće i najmoćnije u Novom svetu sve dok na te prostore nisu došli španski osvajači koji su zauzeli teritoriju današnjeg Perua, velike delove Čilea i Ekvadora, kao i male delove Argentine i Bolivije.
Država Inka nastala je početkom 13. veka, a samo 200 godina kasnije njena populacija dostigla je 10 miliona, a njihova teritorija je u to vreme bila najveća. Carstvo Inka je interesantno sa istorijske tačke gledišta jer nije imalo tipične osobine svih drevnih i savremenih imperija Starog sveta. Inke nisu imale pismo, zakone, novac, metalurgiju i sistem računa, kao ni „klasične“ feudalne ili despotske odnose između vladara i podanika.
Prema svojoj teritorijalnoj strukturi carstvo Inka je ličilo na saveznu državu — činile su je četiri velike regije i oko 86 provincija, na čijim su teritorijama živeli posebni narodi sa svojim kulturama i karakterističnim lokalnim upravama. Mnogi od njih su se dobrovoljno priključili zajednici, a druge je pokoravala vojska Inka, ali su se oni u oba slučaja postepeno asimilovali sa „velikom kulturom“ Inka. Jedan od prvih takvih „subjekata federacije“ bila je takozvana Sveta dolina — planinska regija koja se nalazila u susedstvu prestonice Kusko, koji su Inke osvojile još u prvom milenijumu naše ere. Simbol njene asimilacije je čuveni grad Maču Pikču, koji je sagradio jedan od poslednjih „sinova Sunca“ vek pre najezde konkvistadora. Prema rečima Morilasa, arheolozi su odavno primetili da se stanje mnogih građevina na teritoriji Maču Pikčua primetno pogoršalo tokom proteklih decenija. Mnogi naučnici su počeli da povezuju njihovu degradaciju sa činjenicom da je površina pokrivena mikrobima. Ostali istraživači, naprotiv, veruju da mikrobi štite Maču Pikču od rušenja, sprečavajući kišne kapi i razne agresivne supstance iz vazduha da dođu u kontakt sa granitom. Morilas i njegove kolege su proverili koja od te dve teorije je bliža istini, nakon što su temeljno proučili stanje takozvanog „Svetog kamena“.
Naučnici su pomoću specijalnog mikroskopa pregledali artefakt i sakupili uzorke mikroba sa površine kamena i odvojili su mikroskopski fragment stene. U laboratoriji su proučili hemijski sastav mikroba koji su pronašli na kamenu. Ispostavilo se da na površini i u unutrašnjim slojevima granita postoji veliki broj lišajeva, algi i cijanobakterija, koje razgrađuju granit i hrane se proizvodima raspada. Istraživači su njihove tragove pronašli i u dubljim slojevima, od 20 do 50 mikrometara, što je dovelo do toga da se kamen rasloji i pretvori u prašinu. Problem je u tome i što se granit pokazao kao porozan materijal, što olakšava preživljavanje mikroorganizama.
Morilas je rekao da njegov tim sada procenjuje stanje svih građevina u Maču Pikčuu. Naučnici pokušavaju da otkriju kako da ih zaštite od daljeg uništavanja, a takođe istražuju da li je „invazija“ mikroorganizama prouzrokovana prethodnim neuspelim pokušajima obnavljanja građevina.
