Eparhija budimljansko-nikšićka izdala je monografiju „Crkva u Drobnjaku“ Tomaša Ćorovića, istorijsko-etnografsku studiju o gotovo trideset crkava i četiri manastira kraja koji se prostire na području današnjih opština Šavnik i Žabljak.
Monografija se samo na prvi pogled bavi drobnjačkim crkvama. Knjiga obrađuje glavni pojam koji reč „crkva“ opisuje, ljude tog kraja kroz istoriju, njihov život i odnos prema društvenim promenama. Otkriva i ko sada živi i Bogu se moli u vrletima Durmitora, u osami na oštroj klimi planinske Crne Gore.
Posebnu pažnju autor je posvetio manastiru Podmalinsko, čiju je obnovu i sam organizovao, kao predsednik Opštine Šavnik. Pošto je manastir Morača zidan od žute sige iz majdana koji se nalazi na imanju manastira Podmalinsko, kamen je tu obrađivan i na rukama prenošen do mesta na kome je građena Morača. Legenda kaže da je tada sazidan i manastir Podmalinsko, priča nam Ćorović.
„Međutim, stručnjaci kažu da je manastir Podmalinsko malo mlađi, da je iz doba Kosača. Verovatno su obe priče istinite, verovatno su graditelji koji su gradili Moraču istovremeno napravili i neku crkvicu, jer kamen se nije vadio mesec ili dva, a da je manastir u obliku u kakvom je danas izgrađen u doba hercega Stjepana iz vlastelinske kuće Kosač“, kaže Ćorović.
Manastir koji je izgradio Stefan Uroš I Nemanjić 1252. godine nalazi se u kanjonu reke Bukovice, 15 kilometara od glavnog puta, pa je danas ponovo svratište vernika, na putu ka crnogorskom primorju.
Ćorović je više od deset godina istraživao na terenu, otkrivao ruševine crkvica sraslih sa crnogorskim kamenom, pričao sa potomcima sveštenika tog kraja, a puno vremena proveo je i izučavajući građu naučnih institucija, arhiva Srbije i Crne Gore.
Jedna od Svetih gora srpskog naroda ima, nažalost, i tamne stranice istorije, tokom i posle Drugog svetskog rata. Ćorović je naveo imena sveštenika koji su stradali od komunističke ruke, ali i opisao sa kakvom je mukom mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije obilazio i u život vraćao ranjene hramove. U jednoj je čak bio i satima zatočen.
Komentarišući Rezoluciju Skupštine Crne Gore kojom su odluke Podgoričke skupštine iz 1918. godine proglašene ništavnim, Ćorović nam otkriva da je čovek koji je organizovao taj skup pre sto godina bio upravo iz Drobnjaka — bio je to Svetozar Tomić, koji je 1917. u Solunu postao član novoobrazovanog Odbora za ujedinjenje Crne Gore i Srbije. „Gledam na sve to kao na prolaznu stvar. To pre svega finansira neko sa strane, sa Zapada, jer to je interes velikih sila“, kaže Ćorović.
„Tako je praktično i stvorena Crna Gora. Ne samo sada, i 1878. priznate su Srbija i Crna Gora, ostavljen je jaz između njih i Sandžak da ih deli. Sve su te podele rađene po istom kalupu, s tim što su ovi sada otišli najdalje, izmišljaju jezik i crkvu. Ali to je crkva koja nema vernike ni sveštenstvo. A mi sada imamo mlade sveštenike, pa i mlade vladike, sa našeg Durmitora je vikarni episkop dioklijski Metodije Ostojić“, kaže Ćorović.
Dodaje da se narod bez obzira na burne političke promene u Crnog Gori u poslednjih desetak godina vraća u crkvu. Nedeljom i praznicima crkve u Podgorici i Nikšiću su pune. Jedna je crkva u Crnoj Gori, to što se predstavlja u medijima jednostavno nije realna slika stvari, kaže on.
„Ta crnogorska crkva ni ne postoji, ne postoji narod koji ide u crnogorsku crkvu. To je parada loženja badnjaka koja se pravi za svetsko javno mnjenje“, ističe autor ove izuzetne monografije.
Ćorović je u knjizi obradio i srednjovekovne nadgrobne spomenike, stećke, jer je područje Drobnjaka puno tragova istorije i bogato nalazište nekropola.
„Nama je, nažalost, u 19. veku podvaljeno, rečeno je da su stećci bogumilski spomenici, da su pravljeni samo na mestima na koja je Nemanja proterivao jeretike. Ako uzmete da je jedan stećak, a takvih imamo u Drobnjaku, vredeo celo bogatstvo, pitanje je da li su mogli da ga prave bogumili, koji su bili izbeglice. Stećke je pravila vlastela. Bliska mi je ta građa, najveći stručnjak za tu temu Šefik Bešlagić pisao je o stećcima nekropola drobnjačke vlastele“, objašnjava naš sagovornik.
Ćorović, inače inženjer elektrotehnike, pored toga što je učestvovao u obnovi svetinja na Durmitoru, bio i potpredsednik odbora za gradnju crkve Svete Petke u Rušnju, jedinom beogradskom naselju koje nije imalo hram. Autor je monografija o Šavniku i manastiru Podmalinsko, kao i kratkih, zavičajnih priča „Đe sam ja ovo“.
