Na proslavi povodom zvaničnog dobijanja samostalne opštine u Tuzima je u subotu uz vatromet i pjesmu održano veliko slavlje. U tamošnjem restoranu „Troja“, zajedno sa lokalnim stanovništvom, slavlju su prisustvovali i ambasadori tzv. Kosova i Albanije u Crnoj Gori, Skender Durmisi i Ernal Filo, ministar za ljudska i manjinska prava u Vladi Crne Gore Mehmet Zenka, potpredsjednik crnogorske skupštine Genci Nimanbegu, predsjednik Opštine Ulcinj Ilir Capuni, te mnogobrojni albanski političari u Crnoj Gori.
Davanje samostalne opštine Tuzima analitičari tumače iz više uglova. S obzirom da su Tuzi bile snažno uporište vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS) i ostalih nacionalnih albanskih stranaka koje su tradicionalno sa DPS-om zajednički vršile vlast u Podgorici, činjenica da stanovnici Tuzi više neće određivati vlast u glavnom gradu mogla bi da ide naruku opoziciji.
S druge strane, mnogi su zabrinuti aktuelnim procesom atomizacije Crne Gore jer se opštine sve više dodjeljuju po etničkom ključu (poput Petnjice na sjeveru, u kojoj većinski živi bošnjačko stanovništvo), što mnogi tumače kao dio aranžmana predreferendumske trgovine DPS-a sa manjinama. Gotovo da nikome nije promakao ni detalj da su se na slavlju u Tuzima vijorile isključivo albanske zastave, kao da je u pitanju slavlje u toj državi.
Funkcioner albanskog Demokratskog saveza Nikola Camaj smatra da je veoma važno što je nakon 30 godina vlast u Crnoj Gori ispunila svoju „davnu obavezu“ dodjeljivanjem Opštine Tuzi, ali upozorava da mjesta za euforiju nema, te da samo promjena vlasti u Tuzima, kojima trenutno upravlja DPS, može nakon „enormne centralizacije“ donijeti boljitak stanovnicima nove opštine.
„Jedino promjena vlasti bi ulila nadu da će u samostalnoj opštini biti bolje građanima Malesije (Tuzi). Zato ćemo radovanje ostaviti za nakon prvih izbora za skupštinu samostalne opštine, a akcenat u našem radu ćemo staviti na pravično razgraničenje sa Podgoricom, na povraćaj resursa, te na uspostavljanje vlasti koja će biti servis građanima“, kazao je Camaj.
Sama činjenica da albanski političari najavljuju da žele da preuzmu sudbinu u svoje ruke bez dominantnog uticaja dosadašnjeg glavnog partnera DPS-a svakako otvara mnoga pitanja.
Po mišljenju političkog analitičara Vojina Grubača, podgorička mjesna zajednica Tuzi nije dobila status opštine zbog potreba građana, već zbog, kako precizira, „ultimatuma albanskih nacionalista da im se ozvaniči nova etnička teritorijalna jedinica u Crnoj Gori“.
„Ona im je potrebna zbog stvaranja albanske teritorijalne autonomije u Crnoj Gori, koja će obuhvatati minimum Ulcinj i Tuzi, a to su varoši u kojima je vijorenje zastava Albanije i velike Albanije svakodnevna pojava, što je znakovito. Samim tim, Albanci u Crnoj Gori se ne mogu odvojeno posmatrati od Albanaca u drugim državama, jer imaju istu političku misao u vidu euforije, a to je — formiranje nove, velike albanske države“, kaže Grubač za Sputnjik.
On ističe da je to „moguće samo korišćenjem duplih standarda“, uz podsjećanje da su „Albanci sa Kosmeta protjerali oko 32.000 Crnogoraca“, ali da tada albanskim političkim prvacima u Crnoj Gori nije bilo ni nakraj pameti da osude taj progon“.
„Da ne govorimo o tome da su mogli korektno predložiti da se tih 32.000 Crnogoraca nasele u Ulcinj i Tuzi, a da se oni presele na Kosmet, na imanja izgnanih, u smislu korektne razmjene stanovništva. Ili, još bolje, mogli su se založiti da se na Kosmetu formiraju srpske i crnogorske etničke opštine, po modelu Tuzi, gdje su Albanci dobili opštinu na etničkoj osnovi, pa nikakva nelijepa preseljenja stanovništva ne bi bila neophodna“, kaže Grubač.
Na kraju razgovora za Sputnjik, ovaj analitičar predviđa da će nova realnost na terenu sa albanskom opštinom Tuzi ujedno označiti i novu realnost na crnogorskoj političkoj sceni, te da će vlasti u budućnosti biti prinuđene da se sve više povlače pred albanskim faktorom.
„Formiranjem opštine Tuzi, svi stari špilovi političkih karata se cijepaju, pa igra otpočinje novim špilom. U toj novoj igri, pozicija aktuelne crnogorske vlasti je jako loša. Bez albanskih glasova oni ne mogu ostati na vlasti, pa će praviti sve nove i nove ustupke Velikoj Albaniji, a sve na štetu Crne Gore“, zaključuje Grubač.
