https://lat.sputnikportal.rs/20240914/pazite-gde-stajete-otkrivena-velika-tajna-o-prvoj-vladarki-srbije-ali-tu-nije-kraj-1177232790.html
Pazite gde stajete! Otkrivena velika tajna o prvoj vladarki Srbije, ali tu nije kraj...
Pazite gde stajete! Otkrivena velika tajna o prvoj vladarki Srbije, ali tu nije kraj...
Sputnik Srbija
Jelena Anžujska, prva žena vladar u srpskoj istoriji, prva kojoj je napisano žitije, jedinstvena evropska kraljica koja je obrazovala i siromašne, imala je... 14.09.2024, Sputnik Srbija
2024-09-14T18:00+0200
2024-09-14T18:00+0200
2024-09-14T18:00+0200
društvo
društvo
region – društvo
trebinje
muzej hercegovine
simo radić
kraljica jelena anžujska
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/07e8/09/0e/1177249365_0:52:1179:715_1920x0_80_0_0_57a2a662f6dc6e173aea1894f64ab528.jpg
„Pazite gde stajete“, kaže nam kustos Muzeja Hercegovine Simo Radić dok se spuštamo u iskopinu.Silazimo u prostor pored muzejske zgrade iz koga se nazire ostatak zidova:„Jovan Dučić je bio upoznat sa istorijskim izvorima, najveći deo se i čuva u Dubrovačkom arhivu, gde se Dubrovčani obraćaju kraljici sa različitim molbama, žalbama, pritužbama na kraljičine ljude. Najčešće se žale se da su napali dubrovački karavan, a oni su saznali da se ta zaplenjena roba nalazi u kraljičinom domu, u njenoj kući u Trebinju“.Za dvorom Jelene Anđel, Jelene Anžujske, izuzetne pojave, ne samo u srpskoj, već i u evropskoj istoriji, vladarke koja je više od šest decenija uticala na društveno političke prilike u srednjovekovnoj Srbiji i ovom delu Evrope, tragalo se godinama.Jelenino Trebinje u centru TrebinjaTragalo se i za samom lokacijom srednjovekovnog Trebinja. Polazilo od pretpostavke da je grad formiran na brdu Crkvina gde se danas nalazi kompleks hercegovačke Gračanice.Međutim, nedavna arheološka istraživanja pokazala su da se Trebinje Jelene Anžujske nalazilo sa druge strane Trebišnice, u delu grada koji je i danas srce Trebinja. Rasplet ima još jednu zanimljivu činjenicu, dvor se nalazio na mestu današnjeg Muzeja Hercegovine.Kada smo se spustili u prostor pored muzejske zgrade, sve je mnogo jasnije, ispod objekata iz turskog perioda jasno su uočljivi ostaci znatno veće građevine, sa više prostorija.„Vrlo je moguće da smo sada u dvoru Jelene Anžujske, prvo, nalazi se na jednoj hridi, steni, drugo, tu je nastavljen kontinuitet. U turskom periodu postoji kontinuitet naselja, ne bi bilo logično da su Turci formirali novo naselje, ako je već tu postojalo srednjovekovno. Vremenom, taj objekat je zapušten, na njemu su pravljeni drugi, dve turske oružarnice. Na temeljima srednjovekovnog zvonika, crkvenog tornja napravljena je sahat kula“, objašnjava Radić.Tajna skrivena u Muzeju HercegovineTu nije kraj iznenađenjima, unutar same zgrade Muzeja pronađeni su ostaci srednjovekovnih zidina. Do njega moramo kroz podrum zgrade.Dok idemo ka glavnom bedemu srednjevekovnog Trebinja u kome se najverovatnije nalazio dvor Jelene Anžujske, naš sagovornik objašnjava da su na prostoru oko Muzeja i ranije rađena manja arheološka istraživanja. Izvan zidina pronađeni su fragmenti rimskih nadgrobnih spomenika, tragovi još jednog perioda života u delu grada koji je i danas centar Trebinja.„Čitav ovaj prostor bio je ispunjen šutom, hteli smo da napravimo radionicu u podrumu, kada smo ga izneli, dobili smo arheološki lokalitet. Pronađeni su ostaci ovih zidina, debeli su metar i 40 centimetara, to je karakteristično za odbrambene zidine iz srednjovekovnog perioda“, kaže naš sagovornik.Žena kralja Stefana Uroša I i majka kraljeva Dragutina i Milutina Nemanjića dala je značajan doprinos snaženju države. Narod je pamti kao „kraljicu majku“ i „veliku kraljicu“, ženu utemeljivača školstva, širenja kulture i pismenosti i među siromašnima. U školi na svom dvoru devojke je učila ručnim radovima, vođenju domaćinstva, ne samo bogate.Vatrena diplomatija Jelene AnžujskeIako rođena kao katolkinja, prva je srpska kraljica koju je crkva kanonizovala, a istorija je pamti i kao veštog diplomatu. Presudno je što je u sebi, kaže Radić, nosila i istok i zapad. Pomagala je manastire, ali i katoličke samostane.„Ali to je radila za svoje saveznike, to je period kada se na ovom prostoru javlja interes Mletačke republike koja je htela da kontroliše trgovinu na Balkanskom poluostrvu. Uroš se oslanjao na njene savete, aktivno je učestvovala u svim političkim pitanjima. Koliko god je bila blagonaklona prema Dubrovniku, vraćala robu koju su njeni ljudi zaplenili, obaveštavala ga o mogućem napadu, isto tako, kada bi je naljutili, znala je da pošalje svoju vojsku, da spale sve do gradskih zidina Dubrovnika“.Detaljnije istraživanje dvora Jelene Anžujske trenutno nije moguće, jer bi postojeći iz turskog doba izgrađeni na njemu, mogli da budu oštećeni.Trebinje ima još jedan spomen na „kraljicu majku“. Jovan Dučić je 1937. godine na zidine starog grada postavio spomenik. To je ženska figura koja predstavlja kraljicu. Ispod je spomen ploča koja objašnjava daje to znak sećanja na kraljicu Jelenu i njene česte boravke u njenom dvoru u Trebinju.Pogledajte i:
trebinje
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Senka Miloš
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/112072/12/1120721288_0:0:960:960_100x100_80_0_0_962f5c259e322cea6489c51265fc37b1.jpg
Senka Miloš
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/112072/12/1120721288_0:0:960:960_100x100_80_0_0_962f5c259e322cea6489c51265fc37b1.jpg
Vesti
sr_RS
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Srbija
feedback.rs@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Senka Miloš
https://cdn1.img.sputnikportal.rs/img/112072/12/1120721288_0:0:960:960_100x100_80_0_0_962f5c259e322cea6489c51265fc37b1.jpg
društvo, region – društvo, trebinje, muzej hercegovine, simo radić, kraljica jelena anžujska
društvo, region – društvo, trebinje, muzej hercegovine, simo radić, kraljica jelena anžujska
Pazite gde stajete! Otkrivena velika tajna o prvoj vladarki Srbije, ali tu nije kraj...
Jelena Anžujska, prva žena vladar u srpskoj istoriji, prva kojoj je napisano žitije, jedinstvena evropska kraljica koja je obrazovala i siromašne, imala je nekoliko rezidencija na velikom prostoru srednjovekovne Srbije. Tajnu postojanja njenog dvora u Trebinju otkrio je Jovan Dučić. Pitanje, gde se tačno nalazio, najverovatnije je konačno dobilo odgovor.
„Pazite gde stajete“, kaže nam kustos Muzeja Hercegovine Simo Radić dok se spuštamo u iskopinu.
Silazimo u prostor pored muzejske zgrade iz koga se nazire ostatak zidova:
„Jovan Dučić je bio upoznat sa istorijskim izvorima, najveći deo se i čuva u Dubrovačkom arhivu, gde se Dubrovčani obraćaju kraljici sa različitim molbama, žalbama, pritužbama na kraljičine ljude. Najčešće se žale se da su napali dubrovački karavan, a oni su saznali da se ta zaplenjena roba nalazi u kraljičinom domu, u njenoj kući u Trebinju“.
Za dvorom Jelene Anđel, Jelene Anžujske, izuzetne pojave, ne samo u srpskoj, već i u evropskoj istoriji, vladarke koja je više od šest decenija uticala na društveno političke prilike u srednjovekovnoj Srbiji i ovom delu Evrope, tragalo se godinama.
Jelenino Trebinje u centru Trebinja
Tragalo se i za samom lokacijom srednjovekovnog Trebinja. Polazilo od pretpostavke da je grad formiran na brdu Crkvina gde se danas nalazi kompleks hercegovačke Gračanice.
Međutim, nedavna arheološka istraživanja pokazala su da se Trebinje Jelene Anžujske nalazilo sa druge strane Trebišnice, u delu grada koji je i danas srce Trebinja. Rasplet ima još jednu zanimljivu činjenicu, dvor se nalazio na mestu današnjeg Muzeja Hercegovine.
Kada smo se spustili u prostor pored muzejske zgrade, sve je mnogo jasnije, ispod objekata iz turskog perioda jasno su uočljivi ostaci znatno veće građevine, sa više prostorija.
„Vrlo je moguće da smo sada u dvoru Jelene Anžujske, prvo, nalazi se na jednoj hridi, steni, drugo, tu je nastavljen kontinuitet. U turskom periodu postoji kontinuitet naselja, ne bi bilo logično da su Turci formirali novo naselje, ako je već tu postojalo srednjovekovno. Vremenom, taj objekat je zapušten, na njemu su pravljeni drugi, dve turske oružarnice. Na temeljima srednjovekovnog zvonika, crkvenog tornja napravljena je sahat kula“, objašnjava Radić.
Tajna skrivena u Muzeju Hercegovine
Tu nije kraj iznenađenjima, unutar same zgrade Muzeja pronađeni su ostaci srednjovekovnih zidina. Do njega moramo kroz podrum zgrade.
Dok idemo ka glavnom bedemu srednjevekovnog Trebinja u kome se najverovatnije nalazio dvor Jelene Anžujske, naš sagovornik objašnjava da su na prostoru oko Muzeja i ranije rađena manja arheološka istraživanja. Izvan zidina pronađeni su fragmenti rimskih nadgrobnih spomenika, tragovi još jednog perioda života u delu grada koji je i danas centar Trebinja.
„Čitav ovaj prostor bio je ispunjen šutom, hteli smo da napravimo radionicu u podrumu, kada smo ga izneli, dobili smo arheološki lokalitet. Pronađeni su ostaci ovih zidina, debeli su metar i 40 centimetara, to je karakteristično za odbrambene zidine iz srednjovekovnog perioda“, kaže naš sagovornik.
Žena kralja Stefana Uroša I i majka kraljeva Dragutina i Milutina Nemanjića dala je značajan doprinos snaženju države. Narod je pamti kao „kraljicu majku“ i „veliku kraljicu“, ženu utemeljivača školstva, širenja kulture i pismenosti i među siromašnima. U školi na svom dvoru devojke je učila ručnim radovima, vođenju domaćinstva, ne samo bogate.
Vatrena diplomatija Jelene Anžujske
Iako rođena kao katolkinja, prva je srpska kraljica koju je crkva kanonizovala, a istorija je pamti i kao veštog diplomatu. Presudno je što je u sebi, kaže Radić, nosila i istok i zapad. Pomagala je manastire, ali i katoličke samostane.
„Ali to je radila za svoje saveznike, to je period kada se na ovom prostoru javlja interes Mletačke republike koja je htela da kontroliše trgovinu na Balkanskom poluostrvu. Uroš se oslanjao na njene savete, aktivno je učestvovala u svim političkim pitanjima. Koliko god je bila blagonaklona prema Dubrovniku, vraćala robu koju su njeni ljudi zaplenili, obaveštavala ga o mogućem napadu, isto tako, kada bi je naljutili, znala je da pošalje svoju vojsku, da spale sve do gradskih zidina Dubrovnika“.
Detaljnije istraživanje dvora Jelene Anžujske trenutno nije moguće, jer bi postojeći iz turskog doba izgrađeni na njemu, mogli da budu oštećeni.
Trebinje ima još jedan spomen na „kraljicu majku“. Jovan Dučić je 1937. godine na zidine starog grada postavio spomenik. To je ženska figura koja predstavlja kraljicu. Ispod je spomen ploča koja objašnjava daje to znak sećanja na kraljicu Jelenu i njene česte boravke u njenom dvoru u Trebinju.
