Đukanović je podsetio na svetkovinu proglašenja Crne Gore za kraljevinu 1910. godine, rekavši da su međunarodne reakcije u to vreme svedočile o događaju "koji je svojim značenjem prevazilazio granice Crne Gore i jasno potvrđivale visoki ugled koji Crna Gora i njen vladar tada uživao".
Crnogorski i srpski interesi
"Zašto je, pak, jedino u Srbiji, proglašenje kraljevine predstavljano kao izlišna predstava vladarske sujete, i čak ismijavano, politički fakti daće nam odgovor kroz dalju istoriju srpsko-crnogorskih odnosa. Aspiracijama Srbije, tada politički i vojno moćne balkanske države, nije bila po volji ni knjaževina Crna Gora, 58 godina pre ovog događaja, pa ni tada proglašena kraljevina Crna Gora - sve je to ostalo zapisano da nas neumoljivo opominje", rekao je Đukanović na Cetinju, gde je obeleženo 100 godina od proglašenja Kraljevine Crne Gore.
On je podsetio na formiranje dve političke opcije u Crnoj Gori u vreme kada je ona već imala petogodišnje iskustvo parlamentarnog života, koje su, kako je naveo, zastupale oprečne koncepte postojanja crnogorske države.
"Jedan je bilo da Crna Gora mora imati državni subjektivitet, da su interesi Crne Gore iznad svih drugih interesa. Pristalice drugog koncepta zastupale su stanovište da je smisao i svrha crnogorske države služenje opštesrpskim interesima i da Crna Gora mora predati predvodništvo drugoj državi", rekao je Đukanović.
On tvrdi da su se pristalice interesa dinastije Karađorđević predstavljale "politički najuzvišenijim iskazom nacionalne svesti i činom patriotizma, dok su pobornici političkog koncepta kojima je interes Crne Gore i dinastije Petrović - Njegoš bio na prvom mestu, žigosani kao separatisti i izdajnici ''nacionalne stvari”.
"I u vreme proglašenja Crne Gore za kraljevinu, iskazala su se oba politička stanovišta: prvi su uzdizanje u rang kraljevine doživeli kao još jedan čin afirmacije njenog istorijskog i državnog značenja, a drugi kao vladarsku megalomaniju i ugrožavanje prestiža Kraljevine Srbije", tvrdi Đukanović.
“Bombaška afera”
On je dodao da je neminovno bilo da, od uspostavljanja parlamentarizma, ova dva pola crnogorske političke scene dovedu do tenzija i sukoba, posebno u predizbornom periodu.
"Beograd je na sve načine podržavao protivnike crnogorskog vladara i crnogorske državne ideje. Ova podrška tzv. ''patriotskim snagama'' u Crnoj Gori započela je kampanjom u beogradskoj štampi protiv knjaza Nikole, a zatim i organizovanjem terorističke akcije za njegovo nasilno svrgavanje", rekao je Đukanović.
On je dodao da se događaj koji je u istoriografiji poznat kao “Bombaška afera”, odigrao u vreme oktobarskih izbora 1907. godine, kada je, kako je naveo, crnogorska emigracija iz Beograda organizovala donošenje bombi na Cetinje, s ciljem da ubiju knjaza i njegovu porodicu.
"Ubrzo nakon ovog neuspešnog pokušaja, u Podgorici je formirana tajna teroristička organizacija sa više od hiljadu članova, koja je počela da radi na podizanju ustanka u Crnoj Gori. Avgusta 1909. zaverenici su osujećeni i izvedeni pred vojni sud. Ali, ono što nisu uspeli ni 1907. ni 1909, završili su 1918. Tada je postalo belodano da je to produžena ruka vlade Kraljevine Srbije", rekao je Đukanović, preneo je Tanjug.
On je dodao da je sučeljavanje ova dva stanovišta obeležilo crnogorski 20. vek, tvrdeći da nije prestalo ni do naših dana.
Pročitajte još:
