Nova američka studija „deli zadatke“ za Balkan

Kako se navodi u analizi, Kina javno podržava zemlje Zapadnog Balkana na putu ka EU, ali kineske investicije u regionu u sklopu inicijative „Pojas i put“ (BRI) imaju negativan efekat na šanse tih država da postanu članice.

„Specifični načini na koje ’Pojas i put‘ ometa integraciju Zapadnog Balkana u EU razlikuju se u izvjesnoj mjeri od države do države, ali prije svega uključuju tzv. ’dužničku diplomatiju‘, promovisanje ekološke politike koja nije u skladu sa standardima EU i iskorišćavanje i podržavanje korupcije u pojedinim vladama“, navodi se u izvještaju.

Izraz „dužnička diplomatija“ odnosi se na kinesku politiku finansiranja infrastrukturnih projekata kako bi zemlje koje pozajmljuju novac bile „zarobljene“ u dugu koji ih čini otvorenim za kineski uticaj.

Primer za to je izgradnja auto-puta Beograd-Bar, za koju se Crna Gora zadužila kod kineske „Eksim banke“, što je za posledicu imalo skok duga te zemlje na 80 odsto BDP-a u 2018. godini.

Kako se navodi u analizi, kineski zajmovi su privlačni za zemlje Zapadnog Balkana zato što su sredstva koja te države primaju za razvoj infrastrukture kroz evropske IPA fondove neadekvatna.

EU treba da pruži kandidatima i potencijalnim kandidatima za članstvo pristup strukturnim fondovima i Kohezionom fondu, koji su trenutno rezervisani za zemlje-članice, u zamenu za povinovanje propisima EU u postupcima javnih nabavki, koji su trenutno obavezujući samo za članice EU, dodaje se u izvještaju.

Evropska unija takođe treba da promijeni način na koji je godinama tretirala Zapadni Balkan i prekine sa politikom „stabilokratije“, odnosno podrške autokratskim liderima zarad stabilnosti u regionu.

„Umjesto da joj parola na Zapadnom Balkanu bude ’stabilnost‘, EU treba da pokaže da se jasno razlikuje od Kine i povrati kredibilitet u regionu tako što će podržavati i sarađivati sa istinski demokratskim reformatorima gdje god ih može naći“, navodi se u analizi.

Predlaže se i da predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Donald Tramp posjeti region i potvrdi američku podršku evropskoj budućnosti Zapadnog Balkana.