1 / 22
Na mestu gde se obronci Pelistera spuštaju u plodnu Pelagoniju smestio se jedan od najdugovečnijih gradova Balkana - Bitolj, grad u kome se na svakom koraku vide ostaci slavnog vremena, mesto koji je srpska vojska dva puta oslobađala
© Sputnik / Lola Đorđević
2 / 22
Slovenski naziv grada Bitola potiče od reči Obitel koja je u srednjem veku korišćena za manastirsko bratstvo, odnosno zajednicu monaha. Vremenom su Sloveni zaboravivši svoju reč, iz Obitel prestali da izgovaraju glas O, pa je upravo to razlog što se grad naziva Bitolj na srpskom, Bitola na makedonskom, Bitolя Bitolja na bugarskom.
© Sputnik / Lola Đorđević
3 / 22
Zbog svoje duge istorije, tokom koje je menjao carstva i imperije, Bitolj je imao mnogo imena. Grci su grad zvali Monastiri a taj naziv su od njih preuzeli i Turci i Mlečani.
© Sputnik / Lola Đorđević
4 / 22
Za vreme otomanske vlasti grad se zvao Manastir, što su Turci i Albanci usvojili od Grka. Nakon pobede srpske vojske u Bitoljskoj bici, 1913. oslobođenom gradu je vraćen slovenski naziv Bitola koji nije menjao do danas.
© Sputnik / Lola Đorđević
5 / 22
Bitolj je u tursko doba bio centar rumelijske oblasti i jedna od tri najveće vojne oblasti u celoj turskoj carevini. Osmanlije su ostavile brojne tragove u ovom gradu, koji su sačuvani do danas.
© Sputnik / Lola Đorđević
6 / 22
Osmanlije su u 19. veku u Bitolju imale stacionirano između 40.000 i 50.000 vojnika i Vojnu gimnaziju (Manastirsku vojnu srednju školu) koju je 1896. pohađao turski reformator Kemal Ataturk.
© Sputnik / Lola Đorđević
7 / 22
Bitolj je dugo vremena nosio epitet "najkonzulskijeg" grada na Balkanu. Prva tri strana konzulata u Bitolju otvorena su oko 1853. godine. Bili su to francuski, britanski i nemački. Na vrhuncu svoje slave Bitolj je imao dvadeset konzulata
© Sputnik / Lola Đorđević
8 / 22
Ubrzo su, otvarajući svoja konzularna predstavništva u Bitolju, brigu za obespravljenu raju, iskazale i druge države poput Francuske, Grčke, Rusije, Srbije, Italije, Austrougarske, Rumunije…
© Sputnik / Lola Đorđević
9 / 22
Prvi srpski konzulat u Bitolju je svečano otvoren 25. aprila 1889. godine. Prvi konzul bio je Dimitrije Bodi, čovek koji će sa svojim prvim saradnikom Branislavom Nušićem udariti temelje srpskoj diplomatiji u Makedoniji
© Sputnik / Lola Đorđević
10 / 22
Mala varošica podno Pelistera postala je mesto atentata na ruskog konzula. Velikog borca za prava pravoslavne raje, koju su Turci zlostavljali i zatirali, ruskog carskog konzula plemićkog roda Aleksandra Arkadijeviča Rostokovskog, 8. avgusta 1903. ubili su dvojica turskih askera albanske nacionalnosti
© Sputnik / Lola Đorđević
11 / 22
Pobeda srpske vojske u Bitoljskoj bici u Prvom balkanskom ratu označila je kraj turske vladavine u Bitolju. Dana 6. novembra 1912. godine, varoš je oslobođena, da bi na isti dan, četiri godina kasnije 6. novembra 1916.
bio ponovo oslobođen od Nemaca i Bugara u Prvom svetskom ratu.
© Sputnik / Lola Đorđević
12 / 22
U borbama za oslobođenje Bitolja poginio je veliki broj srpskih vojnika. Njih 1371. je sahranjen na Srpskom vojnom groblju u južnom delu Bitolja
© Sputnik / Lola Đorđević
13 / 22
"Bitolj je prvi srpski grad oslobođen ispod osvajačeva jarma" zapisao je čuveni doktor Arčibald Rajs koji je novembra 1916. godine, zajedno sa srpskom vojskom, ušao u tek oslobođenu varoš pod Pelisterom.
© Sputnik / Lola Đorđević
14 / 22
Za vreme bugarske okupacije grada vršena je masovna bugarizacija građana i preimenovanja prezimena.
© Sputnik / Lola Đorđević
15 / 22
Pravoslavna Crkva Sv. Dimitrija podignuta je 1830. godine, prilozima građana koji su skupili između sebe 184.662 turska groša. U crkvi koja je bila pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije pričešćivali su se Srbi. Tako je u jesen 1900. godine tu pričešćena sva srpska omladina, koja je pohađala osnovne škole i gimnazije
© Sputnik / Lola Đorđević
16 / 22
Nakon završetka Prvog svetskog rata, Bitolj je uključen u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije nazvanu Kraljevina Jugoslavija. Ohridski, Bitoljski i Tikveški okrug su 1922. spojeni u Bitoljsku oblast, koja je obuhvatala čitav južni deo vardarske Makedonije
© Sputnik / Lola Đorđević
17 / 22
U Bitolju je 1922. godine osnovana bogoslovija SPC, na čijem čelu se nalazio episkop Nikolaj Velimirović.Ustavom SPC iz 1931. spojena je sa Ohridskom u Ohridsko-bitoljsku, sa sedištem u Bitolju.
© Sputnik / Lola Đorđević
18 / 22
Na Širokom Sokaku (jednom odnajdužih korzoa u Evropi) nalazi se bioskop Manaki posvećen braći Manaki, pionirima kinematografije u tada otomanskom delu Balkana. Braća Manaki otvorili su 1921. godine bioskop u Bitolju. Jedan od braće je u svom ateljeu fotografisao srpskog kralja Aleksandra prilikom njegove posete Bitolju
© Sputnik / Lola Đorđević
19 / 22
U neposrednoj blizini Bitolja nalazi se Antički grad Heraklea Linkestis, koji je još u 4. veku pre nove ere podigao Filip Makedonski, otac Aleksandra Makedonskog
© Sputnik / Lola Đorđević
20 / 22
Sahat kula u centru Bitolja jedan od njegovih simbola. Izgrađena je 1830-ih, zajedno sa crkvom Svetog Dimitrija. Prema legendi, tokom njene gradnje, osmanske vlasti su iz lokalnih sela pokupile 60.000 jaja, kako bi njime dodatno učvrstile malter.
© Sputnik / Lola Đorđević
21 / 22
Dok je pre više od jednog veka, ruski konzul štitio pravoslavnu raju od zuluma turskog okupatora, danas je ruski konzulat u Bitolju zatvoren. Diplomatsko predstavništvo smešteno na trgu Magnolija je pod pritiskom Zapada zatvoreno 2022. godine
© Sputnik / Lola Đorđević
22 / 22
Danas su u Bitolju smeštena konzularna predstavništva dvanaest država, te ga mnogi zbog toga i dalje nazivaju gradom konzula, iako se u današnjoj varoši vidi samo deo njegovog sjaja
© Sputnik / Lola Đorđević