MULTIMEDIJA

Izložba posvećena čoveku koji je ujedinivši tri naroda stvorio državu

Sputnjik vam predstavlja galeriju fotografija sa izložbe posvećene čoveku, koji je ujedinivši tri naroda stvorio državu i to ujedinjenje životom platio.
Sputnik
1 / 24
Izložba „Čuvajte (mi) Jugoslaviju“ posvećena je 90. godišnjici ubistva kralja Aleksandra I Karađorđevića 9. oktobra 1934. godine u Marseju prilikom njegove zvanične posete Francuskoj
2 / 24
Atentat na kralja Aleksandra I Karađorđevića se odigrao ispred Palate Berze u francuskom gradu Marsej, u utorak, 9. oktobra 1934. godine. u 16 časova i 20 minuta.Kralja Aleksandra je u marsejskoj luci dočekalo 200.000 ljudi, ali i atentator
3 / 24
Atentator Vlado Černozemski, pripadnik VMRO usmrtio je kralja Aleksandra iskoristivši brojne propuste francuske policije u obezbeđenju svečane povorke. Atentator se, noseći u ruci buket cveća, približio kraljevskom automobilu, skočio sa desne strane na papučicu automobila, i iz pištolja ispalio više hitaca u pravcu kralja
4 / 24

Krvava uniforma u kojoj je kralj ubijen. Lekari su utvrdili da je jedan metak pogodio desnu stranu grudi, u predelu jetre, a zatim ušao u toraks. Na telu su bile tri rane: pogođeni su leva ruka, rame i lopatica.

5 / 24

Rečenica „Čuvajte mi Jugoslaviju“, koju je, prema tvrdnji ministra spoljnih poslova Bogoljuba Jeftića kralj izgovorio u smrtnom času je odmah nakon atentata plasirana u javnost, uprkos tome, što su povrede koje je kralj zadobio bile takve, da nisu dozvoljavale, da bilo šta izgovori

6 / 24

Po memoarima njegovog drugog sina, Tomislava Karađorđevića, u trenutku Marseljskog atentata je kralj Aleksandar bio smrtno bolestan od raka, i lekari su mu davali oko šest meseci života. Za kraljevu dijagnozu su znali samo članovi porodice i uzak krug lekara. Patološki nalaz, koji je načinjen posle atentata, navodno potvrđuje tu dijagnozu.

7 / 24

Nakon atentata, predsednik vlade Nikola Uzunović proglasio je šestomesečnu državnu žalost od 9. oktobra 1934. do 9. aprila 1935. godine, od toga 40 dana duboke žalosti.

8 / 24
Kraljeva smrt duboko je potresla čitavu Jugoslaviju, a njegovo telo ispraćeno je od stotina hiljada ljudi čitavim putem do Oplenca, gde je sahranjen u Zadužbini kralja Petra
9 / 24

U Zagrebu je oko 200.000 odalo poštuo kralju, čiji je kovčeg bio istaknut ispred zgrade kolodvora. Tadašnje novine su pisale da „plače Zagreb”, i da „ceo Zagreb pruža sliku teške žalosti”.

10 / 24
Kralj Petar II, kraljica Marija, knez Arsen, kneginja Olga i knez Pavle na sahrani. Maloletnom kralju Petru II je prema Ustavu i testamentu ubijenog kralja sastavljeno namesništvo. Članovi namesništva su bili knez Pavle Karađorđević, doktor Radenko Stanković (senator i ministar prosvete) i Ivo Perović (ban Savske banovine)
11 / 24

Kralj je sahranjen u četvrtak 18. oktobra. U tri sata po podne topovske salve i zvona sa svih crkava objavile su da je telo kralja spušteno u kriptu na Oplencu. Protokol za sahranu bio oslonjen na iskustva sa evropskih dvorova, ali ga je u oplenačku crkvu uneo narod. Šumadinci.

12 / 24

Sahrani kralja Aleksandra prisustvovalo je više od 30 stranih delegacija, Najbrojnije su bile rumunska i francuska na čelu sa Alberom Lebrenom, predsednikom Francuske Republike, sa velikim brojem generala i admirala među kojima i maršal Peten. Englesku delegaciju predvodio je vojvoda od Kenta, a nemačku Herman Gering.

13 / 24
Mnogi istoričari i poznavaoci tog vremena tvrde da su iza atentata stajale tajne službe zemalja koje su težile reviziji Versajskog poretka (Italija, Nemačka, Mađarska), dok su izvršioci bili članovi ustaške organizacije, koju je predvodio Ante Pavelić, kao i članovi probugarske struje VMRO.
14 / 24
Postavku „Čuvajte (mi) Jugoslaviju“, pod pokroviteljstvom predsednika Srbije Aleksandra Vučića, organizovalo je Ministarstvo kulture i Muzej Jugoslavije
15 / 24
Autori izložbe su Veselinka Kastratović-Ristić, Radovan Cukić, Biljana Crvenković i Aleksandra Momčilović-Jovanović. Postavka „Čuvajte (mi) Jugoslaviju“ biće otvorena za posetioce do marta 2025. godine
16 / 24
Na izložbi su premijerno predstavljene posmrtne maske kralja Aleksandra i Luja Bartua (ministra spoljnih poslova poginulog u istom atentatu) koje su za potrebe izložbe stigle iz muzeja u Marselju, a koje su u Francuskoj proglašene za kulturno dobro ove zemlje.
17 / 24

Maketa broda Dubrovnik. Moćni razarač Jugoslovenske kraljevske mornarice ostao je upamćen po tome što je upravo njime kralj Aleksandar I u oktobru 1934. otplovio za Marselj .

18 / 24

Vredno delo Paje Jovanovića, portret kralja Aleksandra Karađorđevića, nastalo nakon 1920. godine, takođe je premijerno predstavljeno javnosti. Sliku je, na licitaciji u međunarodnoj aukcijskoj kući "Dorotheum" kupila Fondacija „Za srpski narod i državu“ i donirala Muzeju Jugoslavije, gde će biti uvršteno u stalnu postavku.

19 / 24
Spomenik Kralju Aleksandru Karađorđeviću u Somboru podignut je 1940. godine. Autor spomenika je vajar Antun Augustinčić.
20 / 24
Maketa u kamenu za spomenik u Parizu, koji je uradio vajar Maksim Real del Sart. Bronzanu skulptoralnu grupu čini konjanička predstava kralja Aleksandra I okruženog sa još šest figura. U prvom planu je njegov otac Petar I, a sa druge strane francuski maršal Luj Franše d`Epre
21 / 24
Najveći broj spomenika i spomen-bisti kralja Aleksandra u Jugoslaviji porušen je tokom Drugog svetskog rata.
22 / 24
Ćilim koji je, svojoj unuci kao deo devojačke spreme, izatkala Desanka Nešković iz Zaječara
23 / 24
Na izložbi se mogu videti i nekoliko bogato ukrašenih gusala, kao i guslarski spevovi, koji opisuju trenutak ubistva, sahrane, međunarodnu situaciju...
24 / 24
U savremenoj Srbiji o nasleđu kralja Aleksandra vlada podeljeno mišljenje. Dok se na njegov rad u Balkanskim i Prvom svetskom ratu gleda uglavnom vrlo pozitivno, na stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca( koja je proizašla u Jugoslaviju) se gleda negativno, jer se smatra da je mogao da stvori Veliku Srbiju.
Komentar