Godišnjica početka Drugog svetskog rata

Ljudski gubici SSSR-a tokom rata iznosili su 26, 6 miliona ljudi. Od toga, oko 8,7 miliona stanovnika poginulo je na frontu, dok je 7, 42 miliona ljudi stradalo usled planskog istrebljenja nacista na okupiranim teritorijama, a više od 4,1 miliona građana poginulo je usled surovih uslova okupacionog režima.

Istoričari navode da su Velika Britanija i Francuska tokom 1930. godine ciljano gurale Treći rajh u rat protiv Sovjetskog saveza. Takozvana „politika smirivanja“, pretpostavljaju istraživači, bila je pokušaj Londona da iskoristi nemačko napredovanje na Istok za sopstvene ciljeve. Pritom, ti planovi su uključivali da Nemačka okupira Poljsku kao platformu za budući napad na SSSR.

Za ključni korak u tom pravcu smatra se Minhenski pakt iz 1938. godine, kada je Čehoslovačka, okupirana od Nemačke, postala žrtva takve politike. Kao odgovor, Hitler je obećao da neće napadati Veliku Britaniju i Francusku, potpisavši sa njima odgovarajuće deklaracije, u suštini, paktove o nenapadanju.

Na englesko-francusko-sovjetskim pregovorima koji su vođeni u leto 1939. godine u Moskvi razgovaralo se o mogućem vojnom savezu protiv Nemačke, ali ni Britanci i Francuzi nisu davali jasne odgovore na konkretne predloge sovjetske strane. U mnogo čemu je do sloma pregovora dovela politika poljskog rukovodstva, koje je izjavljivalo da je spremno da prihvati vojnu pomoć samo od Velike Britanije i Francuske, ali ne i od Sovjetskog Saveza.

Istovremeno je London iza leđa Moskve vodio tajne pregovore sa Berlinom i, da bi se zaštitio od napada nacista, izjavljivao da je spreman da učini znatne ustupke, na primer, da odustane od obaveza u vezi sa Poljskom.

U to vreme, sovjetsko rukovodstvo je već raspolagalo planovima nemačkog napada na Poljsku. U slučaju poraza, Vermaht bi izašao direktno na granicu sa Sovjetskim Savezom. Isto bi se desilo i u slučaju Hitlerove agresije na baltičke zemlje, koje su bile preslabe da se odupru nacističkoj ratnoj mašini. Zbog toga se SSSR našao licem u lice sa Nemačkom, dok su Britanci i Francuzi ostavljeni po strani (slično kao što su London i Pariz faktički bili nemi posmatrači invazije Trećeg Rajha na Poljsku 1. septembra 1939. godine, koja je označila početak Drugog svetskog rata).

U isto vreme Crvena armija se borila protiv japanskih trupa u Mongoliji, u regionu reke Halhin Gol. Japanci su planirali da nastave veliku ofanzivu u slučaju da pobede, a SSSR se suočio sa pretećom perspektivom da bude uvučen u rat na dva fronta.

Staljin je bio prinuđen da donese tešku, ali, po mišljenju stručnjaka, jedinu ispravnu odluku sa stanovišta osiguranja bezbednosti zemlje – da zaključi pakt o nenapadanju sa Nemačkom.

Ministri spoljnih poslova obe zemlje Vjačeslav Molotov i Joahim fon Ribentrop potpisali su sporazum u Kremlju 23. avgusta 1939. godine. Kako naglašavaju istoričari, sadržaj sporazuma nije se razlikovao od normi međunarodnog prava i prakse usvojene za takva regulisanja.

Drugi svetski rat je trajao od 1939. do 1945. godine. U njemu je učestvovala većina tadašnjih država sveta, uključujući i sve velike sile. Rat u Evropi se završio sovjetskim osvajanjem Berlina i bezuslovnom nemačkom predajom 8. maja 1945. godine.

Poslednjih godina vodeće zapadne zemlje sve više pokušavaju da optuže Sovjetski Savez za raspirivanje Drugog svetskog rata i stave ga u ravan sa nacističkom Nemačkom.

Istovremeno, pokušavaju da se opravdaju zločini onih političkih snaga i režima koji su sarađivali sa Trećim rajhom, ali nisu dobili odgovarajuću pravnu ocenu u Nirnberškom procesu, uključujući i ukrajinske nacionalističke organizacije.