MULTIMEDIJA

Crkva mala, svetinja golema: Srpske bogomolje koje odolevaju vekovima /foto/

13:01, 8 Februar 2025
Lola Đorđević
Svi tekstovi
Iako kvadaturom malene, svojim prkosnim trajanjem kroz vekove, drvene bogomolje su postale simbol nepokornosti, vere, upornosti i snage, stožer oko kojeg se okupljao, i zahvaljujući kojem je opstao, pravoslavni verni narod
Sputnik
1 / 23

Izložba fotografija "Crkve brvnare Republike Srpske - Čuvari duhovnog života i narodne samosvesti" autora Stanka Kostića, otvorena u Galeriji nauke i tehnike SANU.

© Sputnik / Lola Đorđević
2 / 23

Izložba predstavlja nastavak serijala istraživanja o srpskom narodnom graditeljstvu i crkavama brvnarama na tlu Srbije započetog krajem 2023. godine postavkom "Crkve brvnare - čuvari tradicije"

© Sputnik / Lola Đorđević
3 / 23

Posle izložbe posvećene crkvama brvnarama u Srbiji, Kostić se uputio preko Drine, da bi objektivom fotoaparata zabeležio i taj deo srpskog duhovnog prostora

© Sputnik / Lola Đorđević
4 / 23

Pre nego što se u to upustio, Kostić je iz literature saznao da je samo u banjalučkoj eparhiji, početkom 19. veka bilo - 85 drvenih hramova, a da ih je do danas opstalo samo 13.

© Sputnik / Lola Đorđević
5 / 23
Svoja istraživanja neumorni Kostić je sproveo u tri eparhije - banjalučkoj, zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj i zvorničko-tuzlanskoj, kao i Mitropoliji dabrobosanskoj
© Sputnik / Lola Đorđević
6 / 23
Kako u Srbiji, tako i u Republici Srpskoj, crkve brvnare opstaju vekovima. Traju stare, ali niču i nove. Najčešće tamo gde se, zahvajuću usmenim predanjima, znalo da je na tom mestu postojala takva svetinja.
© Sputnik / Lola Đorđević
7 / 23
U cilju očuvanja svog identiteta i duhovnosti od Osmanskog carstva, pravoslavni hrišćani su gradili svoje crkve od drveta, kako bi mogli lako da ih preko noći, odnosno za kratko vreme, premeste na drugu lokaciju.
© Sputnik / Lola Đorđević
8 / 23
Radove na crkvama izvodili su narodni neimari, odnosno seljaci drvodelje, koji su sami sekli i pripremali građu. Zanatlije drvodelje postojale su u skoro svakom selu, a čuvene drvodelje i vični majstori bili su Osaćani- Srbi poreklom iz Osata pored Drine
© Sputnik / Lola Đorđević
9 / 23
Za razliku od grandioznih manastira i hramova zadužbina koji su gradili feudalni vladari i vlastela crkve brvnare predstavljaju prave narodne crkve, koje je najčešće gradila zajednica.
© Sputnik / Lola Đorđević
10 / 23
Glavna karakteristika crkava brvnara su skromne razmere i jednostavan oblik. Oblik gradnje crkava brvnara nastao je iz narodnog-stambenog drvenog objekta za stanovanje.
© Sputnik / Lola Đorđević
11 / 23
Da bi ostale neupadljive, i samim tim od Turaka bezbednije, svetinje su građene tako da ne dostižu visinu krošnji drveća.
© Sputnik / Lola Đorđević
12 / 23

Drvene bogomolje su najčešće građene u neposrednoj blizini velikih hrastova-zapisa, kraj kojih se narod okupljao i sabirao u molitvi

© Sputnik / Lola Đorđević
13 / 23
Iako kvadaturom malene, svojim prkosnim trajanjem kroz vekove, crkve brvnare su postale simbol nepokornosti, vere, upornosti i snage, stožer oko kojeg se okupljao i zahvaljujući kojem je opstao pravoslavni verni narod
© Sputnik / Lola Đorđević
14 / 23
Prema hroničaru Teodosiju iz 13. veka, Sava Nemanjić je izgradio određeni broj skromnih crkava brvnara. Hroničar piše: „Druge mnoge crkve, male i velike, sazida Sveti Sava dokle je bio Arhimandrit u Studenici. Ne samo kamene nego i drvene, da se na svakom mestu njegove države Bog slavi
© Sputnik / Lola Đorđević
15 / 23

"Istražujući naše duhovno blago Stanko Kostić podiže i gradi novu veliku brvnaru, od zemlje do neba, u koju ugrađuje sve naše brvnare na jednom mestu" zapisao je sveštenik Radomir V. Popović, teolog i istoričar hrišćanstva, povodom izložbe fotografa Stanka Kostića u Galeriji nauke i tehnike SANU

© Sputnik / Lola Đorđević
16 / 23
Poput krajputaša, grob jereja Save Rađevića, duže od jednog veka, stražari kraj crkve Svetog Nikole u Romanovcima
© Sputnik / Lola Đorđević
17 / 23
Crkva brvnara posvećena Nerukotvorenom liku Isusa Hrista u selu Bjela. Crkva poseduje bogat ikonostas sa sedmnaest ikona
© Sputnik / Lola Đorđević
18 / 23
Crkva Sv Prokopija izgrađena u selu Dukići. Crkva je izgrađena od poluoblica jele sa obližnje planine Radave
© Sputnik / Lola Đorđević
19 / 23
Crkva Svetog Georgija na Vjenčacu u Nevesinju zadužbina je bratstva Šipovac. Crkva je smeštena na nadmorskoj visini 946 metara iznad nivoa mora, na brdu iznad grada Nevesinja.
© Sputnik / Lola Đorđević
20 / 23
Fotografije sakralnih objekta uslikanih objektivom Stanka Kostića, posetiocu dočaravaju snagu vere i borbe za očuvanje iste u teškim i turbulentnim vremenima. Autor izložbe zainteresovanom slušaocu pričom obogaćuje svaku fotografiju jer svaka crkvica ima neku svoju istoriju
© Sputnik / Lola Đorđević
21 / 23
U etno- selu Stanišići nalazi se manastir posvećen Svetom Nikoli Miriklijskom u okviru kojeg se nalazi krstionica koja predstavlja repliku Ruske pravoslavne crkve koja se nalazi na Aljasci
© Sputnik / Lola Đorđević
22 / 23
Deda i unuk na izložbi „Crkve brvnare Republike Srpske“, Po rečima autora, izložba je posvećena ne samo njegovim naslednicima, već i svim budućim nastavljačima i čuvarima tradicije svoga naroda
© Sputnik / Lola Đorđević
23 / 23
Izložba fotografija „Crkve brvnare Republike Srpske“u Galeriji nauke i tehnike SANU biće otvorena za posetioce do 1. marta 2025. godine.
© Sputnik / Lola Đorđević
MULTIMEDIJAfoto-galerijaMultimedija
Komentar