DRUŠTVO

U Crkvi Svetog Marka u Beogradu parastos za poginule Srbe u akciji „Bljesak“

U crkvi Svetog Marka u Beogradu danas je služen parastos poginulim Srbima u akciji hrvatske vojske i policije „Bljesak“ izvedene 1995. godine.
Sputnik
Udruženje porodica stradalih i nestalih „Suza“ i Udruženje izbeglih, raseljenih i doseljenih lica “Zavičaj” Beograd organizovali su služenje parastosa, a osim članova porodica stradalih Srba, prisustvovali su i predstavnici drugih udruženja i članovi delegacija, kao i predstavnici Komesarijata za izbeglice i migracije Srbije.
Predstavnici Komesarijata su položili venac na spomenik žrtvama ratova devedesetih godina prošlog veka u Tašmajdanskom parku, saopštio je Komesarijat, prenosi Tanjug.
U ranim jutarnjim časovima 1. maja 1995. započeo je napad hrvatskih snaga na Srbe u Zapadnoj Slavoniji, poznat kao operacija "Bljesak" tokom koje su ubijene 283 osobe srpske nacionalnosti, a proterano je najmanje 15.000 Srba.
Vojno policijska akcija nazvana "Bljesak", kojom su hrvatske snage zaposele deo Zapadne Slavonije koji se nalazio u sastavu Republike Srpske Krajine, bila je zapravo završetak etničkog čišćenja Srba iz Slavonije koji je većim delom ostvaren tokom 1991. godine.

Veritas: Već 29 godina postavljamo ista pitanja

Povodom godišnjice stradanja Srba iz Zapadne Slavonije 1. i 2. maja 1995. Godine, iz Dokumentaciono informacionog centra „Veritas“ su podsetili da je tada protiv zapadnoslavonskih Srba krenulo više od 16.000 pripadnika hrvatskih oružanih snaga.
„Zaštitne snage UN-a, na vreme upozorene od strane hrvatskih generala, povukle su se na bezbedna mjesta, prepuštajući svoje “štićenike” na milost i nemilost agresoru. Sećajući se Jasenovca iz ‘41. i Pakračke Poljane iz ‘91, narod Zapadne Slavonije krenuo je u egzodus prema Srpskoj. Na putu prema “mostu spasa” na reci Savi, sustizale su ih avionske bombe, maljutke iz helikoptera, topovske granate i snajperski meci. Ranjenici su klani ili gaženi tenkovskim gusenicama. U ovoj akciji su, prema “Veritasovim” podacima, poginule i nestale 283 osobe, uključujući 114 (40%) civila. Među žrtvama je 56 žena, osmoro dece do 14 godina i 75 osoba preko 60 godina starosti. Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina 174 osobe. Među nestalima se vodi još 109 (39%) osoba, među kojima je 46 civila, uključujući i 23 žene. Od 148 ekshumiranih posmrtnih ostataka iz grupnih grobnica, do sada ih je 122 identifikovano. I kad se identifikuju ekshumirani a neidentifikovani (26), ostaju nepoznata grobna mesta za 83 posmrtna ostatka“, navodi se u saopštenju „Veritasa“.
U ovoj akciji, podsećaju, najviše su stradala dva sela sa pretežno srpskim stanovništvom, Medari sa 22 žrtve, uključujući 11 žena i troje dece, te Paklenica sa 20 žrtava. Najteže je stradala porodica braće Vuković iz Medara, Ranko i njegova supruga Anđelija sa decom Goranom (11) i Gordanom (8), te Milutin i njegova supruga Cvijeta i njihova kćerka Dragana (7).
„Oko 1.450 pripadnika Srpske vojske Krajine (SVK) je zarobljeno, većina na prevaru uz pomoć zaštitnih snaga UN-a, od kojih su mnogi prošli teška psihička i fizička maltretiranja u Bjelovaru i Varaždinu. Hrvatski sudovi su osudili velik broj zarobljenih Srba na dugogodišnje kazne zatvora za svakovrsne ratne zločine, koje su izdržavali u zloglasnom zatvoru Lepoglava, a nekoliko desetina zarobljenika prošlo je višegodišnje specijalne torture zloglasne Lore u Splitu. Civili koji nisu mogli ili nisu želeli napustiti svoja ognjišta, smešteni su u logore za civile, a za to vreme pravoslavni hramovi i srpska imanja su opljačkana, opustošena i uništena. Uskoro su i ovi civili, uz pomoć zaštitnih snaga UN i humanitarnih organizacija, preveženi u Srpsku i Srbiju, od kojih se do sada vratilo tek oko hiljadu i po ljudi, uglavnom starije dobi, dok su se ostali rasuli po celom svetu“, navode iz „Veritasa“.
Savet bezbednosti UN-a, Rezolucijom 994 od 17. maja 1995, od Hrvatske je zatražio da povuče svoje snage iz zone pod zaštitom UN-a, a od sukobljenih strana da se povuku iz zone razdvajanja uspostavljene Zagrebačkim sporazumom o primirju iz 1994. Hrvatska je ignorisala ovu rezoluciju jer nije imala ultimativan karakter niti je propisivala kaznene mere za neispunjavanje obaveza.
„Sve navedene činjenice bile su poznate i Haškom tužilaštvu, koje nikada nije otvorilo intenzivnu istragu za zločine u toj akciji, kao što Hrvatskoj ni SB nikada nije uveo kaznene sankcije zato što je kao članica UN-a izvršila agresiju upravo na zaštićenu zonu organizacije kojoj je i sama pripadala. Ali je zato Haško tužilaštvo, već 25. jula 1995. godine, optužilo tadašnjeg predsednika RSK Milana Martića da je 2. i 3. maja 1995. godine “za odmazdu izdao naređenje vojnim organima RSK da granatiraju Zagreb”, usled čega je poginulo šest civila, jer se pri tom “nije pridržavao zakona i običaja koji regulišu vođenje rata”, za koje delo ga je Haški tribunal pravosnažno i osudio na 35 godina zatvora“, podsećaju je iz „Veritasa“.
Kako se navodi u saopštenju, pred nacionalnim pravosuđima Hrvatske, Srbije i BiH, protiv pripadnika hrvatskih oružanih snaga pokrenuto je nekoliko krivičnih postupaka za zločine nad Srbima u toj akciji, koji nisu odmakli dalje od predkrivične faze.
„U avgustu 2021. godine iz Tužilaštva BiH u Hrvatsku je upućena zamolnica o ustupanju krivičnog gonjenja protiv 14 hrvatskih komandanata koji su učestvovali u akciji “Bljesak”, inicirano krivičnim prijavama Centra javne bezbednosti Banjaluka iz 2006. i 2007, koju je Vlada Hrvatske odbila po hitnom postupku uz obrazloženje da “dokumentacija i materijal koji su dostavljeni ne daju nikakav osnov za postupanje pravosudnih tijela u Hrvatskoj”. S druge strane, u martu 2020, na zagrebačkom Županijskom sudu, nakon višegodišnjeg postupka, nepravosnažno su u odsustvu osuđeni Milan Martić, predsednik RSK, na 7 godina zatvora, i Milan Čeleketić, komandant SVK, na 20 godina zatvora, zbog “osvetničkog raketiranja i granatiranja hrvatskih gradova (Zagreba i Karlovca) nakon vojno-redarstvene akcije Bljesak”, iako su ispaljivanje raketa naredili u toku izvođenja hrvatske agresije i kao upozorenje agresorima da obustave napad na srpsku oblast pod zaštitom UN-a, koju je potvrdio i Vrhovni sud RH presudom i od 5. jula 2023. godine. Drugostepena presuda u odnosu na Martića je pravosnažna, dok Čelekitić, s obzirom da mu je izrečena maksimalna kazna, ima pravo na žalbu trećestepenom sudu“, kažu iz „Veritasa“.
„Uz dužno žaljenje svih ratnih žrtava, već 29 godina postavljamo ista pitanja: ko to i zašto pravi razliku između civilnih žrtava u Zagrebu i Okučanima i po kom kriterijumu međunarodni i nacionalni sudovi procjenjuju ko i kada krši zakone i običaje koji regulišu vođenje rata?“, zaključuje se u saopštenju.
Pogledajte i:
Komentar