Čak i danas, kada je sasvim jasno šta se zbiva na nebu, odnosno da je Mesec taj koji se ispreči između Sunca i Zemlje delimično ili potpuno zaklanjajući Sunce, ostaje nekoliko neobičnih fenomena koji prate ovu pojavu. Jedan od njih je – nestanak oblaka. Naime, čim počne pomračenje, oblaci počinju da se razilaze, i to vrlo brzo.
Pomračenje i klimatski inženjering
Postavlja se pitanje zašto, odnosno na koji način položaj Meseca u odnosu na Sunce može da utiče na formaciju naoblačenja? Naravno, ne radi se o nestanku svih vrsta oblaka, jer onda ne bismo nikada čuli da je loše vreme pokvarilo posmatranje pomračenja.
Atmosferski fizičar Viktor Tres s Kraljevskog holandskogmeteorološkog instituta i njegove kolege otkrili su da se tokom pomračenja posebno brzo razilaze plitki kumulusi nad kopnom.
„Ovo otkriće ima implikacije za buduće pokušaje klimatskog inženjeringa. Naime, ako pokušamo da tehnološkim rešenjima zaklonimo Sunce, to bi moglo da utiče na oblake“, objašnjava Tre, a prenosi „Sajens alert“.
„Manja količina oblaka bi mogla da ima suprotan efekat od onog koji smo želeli da postignemo klimatskim inženjeringom jer oblaci reflektuju sunčevu svetlost i time zapravo pomažu pri hlađenju Zemlje“, dodao je on.
Sunce, strujanja i oblaci
Naučnici su pratili kretanje oblaka tokom tri pomračenja Sunca nad afričkim kontinentom, između 2005. i 2016. godine. Na njihovo iznenađenje, otkrili su da kumulusi počinju naveliko da se razilaze kada Mesec prekrije 15 odsto Sunca, i da nestaju sve do kraja pomračenja.
Nije im bilo jasno zašto se to događa pa su napravili simulacije pomoću softvera za modelovanje oblaka DALES. Simulacije su pokazale da blokada sunčeve svetlosti hladi površinu, što smanjuje strujanje toplog vazduha.
Topla uzlazna strujanja ključna su za stvaranje kumulusa jer nose vodenu paru koja se kondenzuje u kapljice i formira oblake. Kada se tlo ohladi, uzlazna strujanja prestaju, pa se kumulusi „rastvaraju“. Ponovo se formiraju tek kada se Sunce opet pojavi u celosti i ponovo krene da zagreva tlo. Ovaj fenomen se zbiva samo iznad kopna, budući da se okean ne hladi tako brzo kao tlo.
Kumulusi nisu kišni oblaci, ali se mogu u njih transformirati. Ovi nalazi ukazuju na to da bi klimatski geoinženjering, kojim se želi blokirati sunčeva svetlost,mogao da ima prilično štetan učinak na vremenske obrasce.
Istraživanje pod imenom „Clouds dissipate quickly during solar eclipses as the land surface cools“ objavljeno je u časopisu „Communications Earth & Environment“.
Pogledajte i: