Ko je bio „grof od Avale“ /foto/

U godini obeležavanja punih šest decenija od osnivanja, Istorijski muzej Srbije izložbom „Čekajući stalnu postavku” pred posetioce iznosi najvrednije predmete iz svojih prepunih riznica, dok sa nestrpljenjem iščekuje preseljenje u novi dom - zgradu stare Železničke stanice.

Čim zakorači u unutrašnjost Muzeja, posetioca će u centralnoj sali dočekati jedan od brojnih orginalnih eksponata velikog istorijskog značaja - insignije kralja Petra Prvog Karađorđevića.

Jedan od zanimljivijih eksponata je pasoš regenta Aleksandra I Karađorđevića. Pasoš je izdat 28. novembra 1918. a javnosti je manje poznato da je putovao inkognito pod imenom „grof od Avale“.

U staklenoj vitrini na grimiznim jastucima, izloženi su šar, žezlo, kopča za plašt i jedina sačuvana srpska kruna! Nacrt za krunu uradio je Mihailo Valtrović, dok je izrada bila poverena radionici brađe Faliz u Parizu. Kraljeva želja je bila da se kruna izlije od drške topa vožda Karađorđa, čime je umesto novčane vrednosti krune obezbeđena jedna neophodnija – simbolična.

Zid iza vitrine prekriva, sada restauiran, raskošan krunidbeni plašt od venecijanskog pliša i svile, oivičen hermelinom kojim je kralj Petar bio ogrnut tokom svog krunisanja septembra 1904. u manastiru Žiča.

Pored odabranih predmeta iz zaostavštine srpskih dinastija Karađorđevića i Obrenovića, na izložbi su premijerno predstavljene i idealne rekonstrukcije kruna i odežda srpskih srednjovekovnih vladara i vladarki.

Posetioci tako mogu videti idealne rekonstrukcije kruna cara Dušana, kralja Milutina i despota Stefana Lazarevića, krune carice Jelene i krune Jelene Anđel, u narodu poznate kao Anžujske, žezla cara Dušana i kraljice Jelene, kao i odežda Mihaila Prvog Vojislavljevića, odnosno Milutina i Dragutina iz perioda detinjstva.

Krune su ručno rađene starim tehnikama, na osnovu sačuvanih pisanih izvora i fresaka iz manastira Lesnovo, Manasija, Studenica i Sopoćani, a u konsultacijama sa brojnim relevantnim stručnjacima.

Izložba će u narednom periodu biti obogaćivana novim rekonstrukcijama kruna i drugih insignija, koje su u procesu izrade, tako da će se pred posetiocima naći i krune kralja Mihaila I Vojislavljevića, kraljice Simonide, kralja Tvrtka I Kotromanića i despota Đurađa Brankovića.

Autori koncepcije izložbe su dr Dušica Bojić, Slađana Bojković i Tijana Jovanović Češka, dizajn postavke je osmislila kustoskinja Izabela Martinov Tomović, dok su u pripremi i realizaciji izložbe učestvovali kustosi Muzeja.

Izložba se realizuje pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Republike Srbije.