Čitav ep u jednom kadru: Kako su mladi umetnici oslikali srpsku epsku poeziju

Ono što su početkom prošlog veka uradili Paja Jovanović, Uroš Predić, Saša Šantel, Nadežda Petrović i drugi velikani srpskog slikarstva, danas su nastavili naši savremeni ilustratori. Njuhovi radovi našli su se na izložbi „Epska ilustracija“ u UK Parobrod, a povodom obeležavanja stogodišnjice od prvog izdanja znamenite knjige Srpske junačke pesme sa slikama. Reč je o nastavku prošlovekovnog podviga da se ilustracijama dočaraju ali i iznova aktuelizuju junaci epskih pesama kao i događaji opevani u njima.

Zidanje Skadra

Pošavši stopama slavnih imena srpskog slikarstva iz vremena obnovljenog nacionalnog romantizma, savremeni umetnici poput Borivoja Grbića i njegovih kolega Ive Atoski, Jane Adamović, Rajka Miloševića Gere, odlučili su da udahnu život epskim pesmama koje se vekovima kao neraskidiva nit provlače kroz srpsko nacionalno biće. Rezultat je 12 novih ilustracija predstavljenih na izložbi u Parobrodu.

Početak bune protiv dahija

Sto godina srpskog viševekovlja

Autorka izložbe Marija Ristić objašnjava za Sputnjik kako je početkom HH veka Srpska kraljevska akademija okupila najznačajnija umetnička imena tog doba, sa zadatkom da se istakne „lepota i vaspitna vrednost za narod i omladinu“ knjige koja se pripremala za štampu – Srpske narodne junačke pesme sa slikama. U radu na ovom izdanju pored već afirmisanih umetnika, etabliranih slikara, učestvovale su i tadašnje mlade nade naše likovne scene, poput Nadežde Petrović.

Mali Radojica

Kako spakovati čitav ep u jedan kadar

Jedan od ilustratora nove generacije, Borivoje Grbić, objašnjava kako iz cele pesme pune slika, bira specifične scene koje potom oslikava.

Budući da epske pesme obiluju slikovitim scenama, a da svaka strofa sadrži dovoljno materijala za njenu vizuelizaciju, potrebno je da se koncentrišem na jedan specifičan `ton`, odnosno najupečatljiviju scenu koja u sebi sadrži kulminaciju radnje i uvodi gledaoca u rasplet koji sledi. Tako sam, birajući pesmu `Ženidba Maksima Crnojevića`, naslikao scenu u kojoj Maksim, zaklonjen kapuljačom i zidinama dvora, posmatra svadbenu povorku koja se ubrzo nakon toga pretvara u pokolj, objašnjava Grbić.

Ženidba Maksima Crnojevića

Uticaj digitalizacije u slikarstvu – borba čoveka i mašine

I Marija i Borivoje smatraju da je ubrzani razvoj digitalne tehnike u poslednjim decenijama HH veka doveo do preokreta u slikarstvu.

Ilustracija je izašla u virtuelno odnosno digitalno polje i pronalazi svoje različite forme koje predstavljaju sponu slike i teksta, navodi Marija Ristić.

Dok Borivoje smatra da korišćenje veštačke inteligencije u izradi umetnosti izmiče kontroli, preteći da potpuno preuzme ulogu umetnika čineći ga izlišnim, autorka izložbe duboko je uverena da je umetnik itekako neophodan.

Umetnik nikada neće postati suvišan, ma koliko veštačka inteligencija napredovala, zato što je on taj koji zadaje funkciju računaru i kreira njegov program. Zbog toga je nezamenjiv.