Izgubljeni grad je neočekivano pronađen u severozapadnoj Albaniji, na području današnjeg Skadra.
Prema istraživačima, verovatno je u pitanju Basanija, grad koji je opisao rimski istoričar Livije (59. g.p.n.e. – 17. g.n.e.) u kontekstu bitaka rimskih trupa sa poslednjim kraljem Ilirije – Gencijem.
Lokalitet je prvi put otkriven 2018. godine, kada su istraživači sa Univerziteta u Varšavi identifikovali kiklopske odbrambene zidove i dve kamene strukture. A za koje se ranije smatralo da su prirodne stenske formacije na brdu u blizini Skadra.
Zatim su arheolozi otkrili da su to dve kapije i dva bastiona. Kiklopske zidine helenističkog grada „Odbrambene strukture su podignute od dobro postavljenih, ogromnih kamenih blokova“ – rekao je šef iskopavanja, prof. Pjotr Diček, direktor Centra za istraživanje antike jugoistočne Evrope Univerziteta u Varšavi. Otkrivenu kapiju pratila su dva bastiona do kojih su vodili moćni odbrambeni zidovi širine više od 3 m. Njihovi spoljni delovi bili su od profilisanih kamenih blokova. Prostor između njih bio je ispunjen sitnim kamenjem i zemljom, prenosi portal Sve o arheologiji.
Prema poljskom prof. Dičeku, ovakva konstrukcija je tipična za helenističke odbrambene građevine. O datovanju govore i predmeti koje su arheolozi otkrili u blizini zidova: novčići i fragmenti keramičkih posuda iz 4-1. veka pre nove ere. To znači da je grad funkcionisao u vreme Ilirskog kraljevstva, koje je prestalo da postoji na prelazu milenijuma posle rimske invazije.
„Poslednjih godina počeli smo da tražimo po Skadru naselja i tvrđave koje su bile njegova ekonomska i vojna baza. Zahvaljujući upotrebi različitih metoda, uključujući i neinvazivne, locirali smo relikvije ogromnog antičkog grada“, opisao je prof. Diček za portal PAP.
Davno zaboravljeni grad
Na iznenađenje istraživača, ispostavilo se da je nedavno otkriveni grad bio tri puta veći od drevnog Skadra – masivni kameni zidovi okruživali su površinu od oko 20 hektara.
Istraživači se čude nedostatku podataka o gradu u zapisima putnika od pre nekoliko stotina godina.
„Ovo ćutanje putnika, koji su sa izuzetnom pedantnošću opisali druga, čak i mala nalazišta i pojedinačne ruševine, prilično je zbunjujuće. Razlog može biti to što je grad prestao da postoji toliko davno da je njegovo ime zaboravljeno”, sugeriše arheolog.
Najnovija istraživanja su potvrdila da kraj postojanja grada zapravo pada na početak 1. veka nove ere – kraj vladavine cara Oktavijana Avgusta . I da je tada bio napušten ili uništen tokom rimske invazije. „Njegovo ime je moglo biti zaboravljeno“, kaže prof. Diček.
Ruševine na brdu izmakle su pažnji zbog svoje specifične geološke strukture – brdo čine konglomerati i peščari.
„Posle vekova erozije, ostaci kamenih struktura koji se naziru na površini više liče na prirodnu geološku strukturu koja izlazi na površinu, nego na strukture koje je čovek namerno izgradio“, opisao je naučnik.