Odgovor Ruske crkve Carigradu: Nova misija pravoslavlja u Africi

Sinodska odluka broj 100, RPC kojom je formiran egzarhat u Africi, na teritoriji koja je do tada bila u isključivoj kanonskoj jurisdikciji Aleksandrijske Patrijaršije, zatresla je svetsko pravoslavlje, pre svih Carigradsku patrijaršiju koja je ovaj potez pravilno shvatila kao odgovor na dodelu tomosa ukrajinskim raskolnicima i priznanje ove tzv crkve od strane Aleksandrijske patrijaršije 2019. godine. Na čelu Afričkog egzarhata Moskovske patrijaršije imenovan je mitropolit jermenski i jerevanski Leonid koji je istovremeno i episkop Severnoafričke eparhije u okviru egzarhata, a privremeno upravlja i Južnoafričkom eparhijom do imenovanja novog episkopa.

Odluka ima svoju predistoriju

Pravni istoričar Zoran Čvorović i razgovoru za Sputnjik ukazuje da je RPC nije osnovala egzarhat na teritoriji Carigradske patrijaršije ali jeste na teritorji jedne od tri grčke crkve- Aleksandrijske patrijaršije koja je 2019. kroz pominjanje Filareta Denisenka od strane aleksandrijskog patrijarha priznala raskolničku Pravoslavnu crkvu Ukrajine kojoj je carigradski patrijarh dodelio nekanonski tomos o autokefalnosti.

Vaseljenski patrijarh Vartolomej tokom liturgije

Uđi u bazu fotografija

„Odluka RPC ima svoju predistoriju. Posle nekanonske odluke aleksandrijskog patrijarha da prizna raskolničku crkvu, 102 sveštenika i sveštenomonaha iz Aleksandrijske patrijaršije koji nisu po narodnosti Grci podneli su zahtev RPC da žele da pređu pod njenu jurisdikciju. U ovom trenutku Aleksandrijskoj patrijaršiji su ostali samo sveštenici koji su poreklom Grci, a RPC je dobila izuzetno solidnu, ozbiljnu osnovu za misionarski rad u Africi jer egzarhat započinje misiju sa 102 klirika koji potiču iz 8 afričkih zemalja. Tako se RPC može da širi misiju u zemljama kao što su Egipat, Sudan, Etiopija, Gvineja, Džibuti, Somalija, Čad, Kamerun, Tanzanija, Sejšelska ostrva i tako dalje“.

Kazne za neposlušno sveštenstvo

U Tanzaniji su, kaže Čvorović, državne vlasti već imale problem zato što je Aleksandrijska patrijaršija izbacivala ne samo iz hramova već iz stanova sveštenike koji nisu hteli da slede odluku aleksandrijskog patrijarha o priznanju Pravoslavne crkve Ukrajine.

„Zaista u ovom trenutku se RPC ako pogledamo da se radi o crnom sveštenstvu, pruža velika šansa, kao u 14, 15, 16 veku, kao u vreme Svetog Stefana Permskog koji je širio misiju među Zirjanima, da pravoslavlje prošire širom afričkog kontinenta. Ova odluka će pomoći misiju pravoslavlja u Africi koja je do sada imala problema zbog grkofilskog stava sveštenstva u Aleksandriji i barijera koje su pravljene prema afričkom crnom stanovništvu“.

Misija širenja pravoslavlja dobija na zamahu

Dve činjenice ovde treba apostrofirati. Prva da uticaj ruske države nije beznačajan u afričkim državama, a drugo, da je preko stavropigijalnih manastira koji su se nalazili pod direktnom jurisdikcijom Moskovske patrjaršije, odnosno neposredno pod rukovodstvom patrijarha, misija RPC već postojala na severu Afrike u pojedinim državama.

„Misija RPC u Africi nije novost, ali ako uzmemo u obzir uticaj ruske države koji se povećava u ovim zemljama zajedno sa uticajem Kine, i podozrenje koje je postojalo između grčkog sveštenstva i domicilnog stanovništva u Africi, otvara se mogućnost snažnije misije pravoslavlja u Africi čije stanovništvo postaje svesno da su crkve zapadne provinijencije - rimokatolička i različite protestantske sekte samo deo globalne kompradorske elite koja održava neokolonijalni položaj afričkih država“.

Ovo nije prvi odgovor RPC

Ovo nije prvi odgovor RPC carigradskom patrijarhu. Čvorović podseća da je i Zapadnoevropska arhiepiskopija koja okuplja Ruse u Evropi a koja se nalazila pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije, 2019. prešla u RPC. Takođe, i u jugoistočnoj Aziji pojedine parohije koje su pripadale Carigradskoj patrijaršiji su takođe prešle pod omofor RPC.

Ovi potezi RPC, iako duboko opravdani, nisu skinuli sa dnevnog reda ključno pitanje: sazivanje Sabora koji će carigradskog patrijarha Vartolomeja osuditi za jeres istočnog papizma.