„Posledice raspuštanja Varšavskog saveza bi trebalo povezati sa aktuelnom politikom Zapada, na čelu sa Sjedinjenim Američkim Državama, o obuzdavanju Rusije u političkoj sferi i strategiji geopolitičke superiornosti 'Petlje anakonde' Helforda Makindera i Zbignjeva Bžežinskog u vojnoj sferi“, rekao je Vinokurov.
Kao rezultat, Vašington je napravio „pojas“ neprijateljskih država oko Rusije, čije su vlade „pokorni izvršioci volje prekookeanskih vladara“, smatra sagovornik.
„Pred našim očima se ostvaruje taj zlokoban plan koji se zove 'Petlja anakonde'. Steže se obruč vojnih baza oko Rusije, komandnih centara, premeštanje tenkova i udarnih vazduhoplovnih jedinica ka njenim granicama, predstavljajući potencijalnu pretnju za vojnu bezbednost Rusije“, naveo je ekspert.
Sada „kolektivni Zapad" aktivno sprovodi strategiju obuzdavanja Rusije. Odnosno, sistem mera za veštačko naduvavanje pretnji koje, navodno, od nje kreću ka zemljama Evrope, a koje bi, po njihovom mišljenju, trebalo uzdržati i izolovati u političkom, ekonomskom i vojnom planu, objasnio je profesor.
On smatra da Rusija u ovakvim okolnostima nema drugi izbor, nego da jača i modernizuje sopstveni odbrambeni potencijal, poveća spremnost ruske vojske, učvršćuje vojno-političku saradnju u okviru Organizacije dogovora o kolektivnoj bezbednosti (ODKB) i širi krug potencijalnih saveznika.
Varšavski savez kao odgovor na stvaranje NATO-a
Stvaranje Varšavskog saveza 1955. godine je, sa jedne strane, odgovor na formiranje NATO-a 1949. godine, a sa druge strane je reakcija na Pariski sporazum o ulasku Nemačke u NATO, koji je potpisan oktobra 1954. godine.
Važna osobina Varšavskog saveza je to, što je po svom karakteru, ciljevima i zadacima bio isključivo odbrambeni, težio osiguranju mira i stabilnosti u Evropi i to je njegova suštinska razlika u odnosu na NATO, smatra ekspert.
Suštinska karakteristika Varšavskog saveza, po kojem se razlikuje od Severnoatlantskog, je želja da se napravi sistem kolektivne bezbednosti, koji će obuhvatiti sve evropske zemlje.
Perestrojka i oštar preokret
Varšavski pakt je 1985. godine produžen na još 20 godina. Međutim, u SSSR-u je počela perestrojka, koja je sa sobom donela kardinalne promene u unutrašnjoj i spoljnoj politici. Rukovodstvo zemlje na čelu sa Mihailom Gorbačovom je izjavilo da je privrženo principima kolektivne bezbednosti i razoružanja, proklamujući politiku nemešanja u unutrašnje stvari socijalističkih zemalja, koje su se razvijale u smeru nepovoljnom za SSSR i Varšavski pakt.
Snage, koje su došle na čelo država Istočne Evrope ukazale su na oštar preokret spoljne politike u korist saradnje sa SAD-om i zemljama Zapadne Evrope i odbijanje bliske saradnje sa Sovjetskim Savezom, napomenuo je Vinokurov.
Varšavski savez je u novim uslovima prestao da obavlja ranije funkcije i izgubio je značaj. Odluka o raspuštanju njegove vojne organizacije doneta je 25. februara 1991. godine, a na sastanku šefova država i vlada u Budimpešti od 30. juna do 1. jula 1991. godine, njeni učesnici odlučili su da raspuste Varšavski savez. Sada je svaka država članica imala priliku da samostalno bira svoje vojne i političke saveznike.
Kao rezultat raspada Varšavskog saveza na prostoru Istočne Evrope se formirao vakum, koji je vrlo brzo iskoristilo vojno-političko rukovodstvo NATO-a. Ono je aktivno sprovodilo politiku širenja Severnoatlantske alijanse na račun bivših članova Varšavskog pakta na istok i približavanja NATO-a ruskim granicama.
Tokom 1999. godine članice su bile: Mađarska, Poljska i Češka, 2004. godine su se priključile Bugarska, Letonija, Litvanija, Rumunija, Slovačka, Slovenija i Estonija, a 2009. godine i Albanija i Hrvatska.
To se dogodilo uprkos delovanju Osnivačkog akta o međusobnim odnosima, saradnji i bezbednosti između Rusije i Severnoatlantskog saveza, potpisanog u Parizu 27. maja 1997. godine, kao i usmenih sporazuma datih sovjetskoj strani tokom pregovora o ujedinjenju Nemačke.
„Petlja anakonde“ kao rezultat raspada Varšavskog saveza
Strategiju „Petlja anakonde“ je prvi put formulisao tokom građanskog rata u SAD general Vilfind Skot, komandant severne armije. Srž strategije je blokada neprijateljskih teritorija sa mora i duž obale, presecanje pristupa lukama, i kao rezultat toga, strateško iscrpljivanje neprijatelja.
„Petlja anakonde“ je dostigla geopolitički nivo. Sjedinjene Američke Države i Velika Britanija su uz pomoć ove strategije nameravale da oslabe evroazijske sile, uključujući i Rusiju, uklanjanjem kontrole ovih država nad njihovim obalskim teritorijama i sprečavanjem integracije unutar kontinenta.
Jedan od vodećih zapadnih geopolitičara, Englez Helford Makinder, ovu strategiju je bio razvio u praksi, kada je kao britanski vrhovni komesar Velike Britanije na jugu Rusije tokom intervencije 1918-1920. godine izveo plan „Bela periferija protiv Crvenog centra“. Tada je strategija uvrštena i u teorijske radove.
Strategija „Petlja anakonde“ je imala dalji razvoj u delima poznatog američkog političara Zbignjeva Bžezinskog.
Pročitajte još: